Het zit Hillary Clinton niet mee. In één weekend slaagden twee Amerikaanse feministische iconen erin de uitdrukking ‘met zulke vrienden heb je geen vijanden meer nodig’ een geheel nieuwe betekenis te geven.
De eerste was vorige week vrijdag; voormalig minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Albright. ‘Jullie denken misschien dat de strijd gestreden is,’ drukte ze jonge vrouwelijke kiezers in een oprisping van paternalisme op het hart, ‘maar dat is echt niet zo.’ En vergeet niet, aldus Albright: er is een speciale plek in de hel voor vrouwen die elkaar niet steunen. Eat that, was Albrights impliciete boodschap aan al die onsolidaire vrouwen die Clinton’s campagne niet steunen.
Alsof dat nog niet genoeg was, deed de bekende activiste Gloria Steinem er zaterdag nog een schepje bovenop. Toen Steinem werd gevraagd waarom jonge vrouwen overwegend voor Sanders lijken te gaan, kwam die met de bizarre verklaring dat meisjes hun stem vooral van de aanwezigheid van jongens laten afhangen. ‘The boys are with Bernie,’ aldus Steinem, en de bakvisjes lopen daar als hunkerend gebroed achteraan.
Het lijkt mij persoonlijk een heerlijk plekje in de hel, daar tussen de aanhangsters van Sanders. En ook de boys die voor Bernie gaan lijken me prima gezelschap. Woonde ik in Amerika, dan zou ik het wel weten. Maar dat jonge vrouwen de voor Amerikaanse begrippen radicaal-linkse Bernie Sanders aanhangen blijft de media, ook in Nederland, verbazen. Is het de opa-factor? Is het Hillary-haat? Rebellie ten aanzien van hun eigen moeders?
Dat ze ook gewoon daadwerkelijk links-activistisch kunnen zijn en een radicaler alternatief willen dan wéér de gevestigde elite waartoe Clinton behoort; het blijkt moeilijk te begrijpen.
Terwijl ik Albright en Steinem met stijgende verbazing bekeek, probeerde ik te begrijpen waar hun belerende opmerkingen vandaan kwamen. Zou het eigenlijk erg zijn, vroeg ik me opeens af, als vrouwen wél met hun tieten zouden stemmen en daarmee de vrouwelijke kandidaat zouden steunen? Is het geen heel legitieme beslissing om Hillary wél om het feit dat ze een vrouw is te steunen? Wanneer doet zich zo’n unieke kans nog eens voor, dat ein-de-lijk een vrouw één van de machtigste posities op aarde beklimt en daarmee een rolmodel kan worden voor vrouwen wereldwijd? Zelfs als je ideologisch gezien sympathieker ten aanzien van Sanders staat: is het eigenlijk verkeerd om de vrouwenkaart toch mee te laten spelen en alleen daarom voor Clinton te gaan?
Vóór haar blurp over de Bernie-boys zei Steinem iets interessants. Vrouwen worden radicaler naarmate ze ouder worden, legde Steinem uit. ‘Dat is anders bij mannen. Die krijgen steeds meer macht en worden daarom steeds conservatiever. Vrouwen zien zichzelf steeds meer macht verliezen en worden daarom steeds radicaler.’
Ook dit is een opmerkelijke opmerking. Juist de jonge Sanders-aanhangsters dragen natuurlijk een radicaal standpunt uit. Maar Steinem’s eigen analyse verklaart misschien een beetje waarom zij, Albright en al hun leeftijdsgenoten al dat maternalisme zo op jonge vrouwen botvieren. Want het aandeel vrouwelijke leiders blijft na decennia feministische strijd nog altijd enorm achter. De oudere generatie vrouwen lijkt hun geduld te verliezen en hun frustratie uit zich in hun gelijkhebberige steun aan Clinton. Nu is dít even het belangrijkst, lijken ze te willen zeggen. Eerst een vrouw aan de top, daarna praten we verder!
Dat is echter geen rechtvaardiging voor hun uitschieters. Als je werkelijk gelooft in gelijke kansen, dan moet natuurlijk juist elke vrouw, oud of jong, links of rechts, zelf kunnen bepalen welke thema’s ze belangrijk vindt. Socialisme of feminisme, klasse of gender. En juist de socialere samenleving die Sanders voorstelt, zal ook de gemarginaliseerde vrouwen in de samenleving helpen. Maar toch: of de kans op een vrouwelijke president zich het komende decennium of langer weer voordoet, is maar de vraag. En ook dat is een legitieme overweging.
