TODAY+TOMORROW

Bommen & Liefde: mijn vriend in het kalifaat

Foto: Brenda Stoter

Brenda verslaat persoonlijke oorlogsverhalen uit het Midden-Oosten.

Ik herinner me de eerste keer dat ik met Fares sprak nog goed.

Het was in april 2014, toen IS (toen nog ISIS) net zijn woonplaats Raqqa ingenomen had en ik een artikel voor de Belgische krant De Tijd moest schrijven. Ik deed dat wel vaker, Syriërs online aanspreken. Zelf naar Syrië afreizen was simpelweg geen optie: te veel geweld, te veel bommen en een gigantisch grote kans op kidnapping. Dus vroeg ik Fares het hemd van het lijf, dag in dag uit, net zolang tot ik genoeg informatie had. Hij vertelde me over kruisigingen op straat, scholen die ondergedompeld werden in de ideologie van de jihad en over hoe het was om onder dat terreurbeleid te leven. Hij leende mij zijn ogen. En het artikel kwam er.

Opeens waren alle ogen op Raqqa gericht

We hadden het hierbij kunnen laten, maar deden dat niet. Misschien was het de manier waarop Fares sprak: zo neutraal en toch betrokken. Of misschien kwam het door de dromerige blik op zijn profielfoto. Ik mocht hem in ieder geval onmiddellijk. Eigenlijk was het een doodnormale jongen van midden twintig, die ooit Engels studeerde en schrijver wilde worden, maar door de oorlog zijn dromen in duigen zag vallen. Dat viel hem zwaar, zei hij, net als dat het hem zwaar viel dat hij nooit meer iets van zijn vriendin had gehoord nadat zij uit Syrië vluchtte. ‘Misschien is ze wel dood,’ zei Fares, twee jaar na hun laatste contact.

Fares is niet zijn echte naam. Fares betekent ‘ridder’ in he Arabisch. Ik noem hem ook zo, ‘ridder’, omdat ik hem ontzettend dapper vind. Als IS er ooit achter zou komen dat hij met journalisten praatte, zou hem dat letterlijk zijn kop kunnen kosten. Ze hebben al zoveel mensen vermoord, omdat ze hen voor verraders aanzagen, zoals activisten van de groep Raqqa is Being Slaughtered Silently. Op de vraag wat mijn bijnaam was, zei ik ‘prinses’. Zo noemt mijn moeder mij al sinds ik me kan herinneren. Fares vond het grappig en noemt me sindsdien ook zo.

‘Alleen maar spookgewaden hier’

Een paar maanden na ons eerste contact riep IS het kalifaat uit. Opeens waren alle ogen op Raqqa gericht. In de zogenaamde hoofdstad van IS werden kleuren verdreven door het zwart en onderging het Plein des Hemels een naamsverandering. Op het Plein des Doods werden mensen gekruisigd en in de straten ernaast werden ze onthoofd. Dat gebeurt nu nog steeds. Het lijkt wel een eeuw geleden, maar slechts een paar jaar daarvoor zat Fares in diezelfde straten met meisjes en jongens in cafés, luisterend naar muziek en pratend over de liefde. Dat beeld van Raqqa van voor de oorlog wil hij niet kwijtraken.

‘Yo Ridder, kom je wel eens leuke dames tegen daar in tha Khalifah?’ vroeg ik vaak gekscherend. ‘Nah. Alleen maar spookgewaden hier, Prinses,’ lachte hij dan, doelend op de vormloze en gezichtsbedekkende kleding voor vrouwen. Ik zag hem voor me; zittend achter zijn computer met een kopje koffie en een sigaret, terwijl hij praatte met mensen die een heel ander leven leiden. Dat is één van de voordelen van de oorlog: hij heeft er in één klap een groep nieuwe vrienden bijgekregen, voornamelijk journalisten die over het Midden-Oosten schrijven, net als ik. Alleen zien Fares en ik elkaar enkel en alleen online.

‘Yo Ridder, leef je nog?’

De ene keer lachte ik me rot om zijn grappen. De andere keer beet ik van de zenuwen mijn nagels af. Soms gaf hij kortaf antwoord op vragen die ik hem stelde over IS, zoals ‘ze zijn niet allemaal slecht’ of ‘het leven gaat gewoon door’. Hoewel Fares altijd dezelfde, aardige en openhartige persoon is gebleven, viel het me op dat hij door de jaren heen steeds meer aan het eind van zijn Latijn raakte. Soms zei hij dat hij zich ronduit miserabel voelde in het kleurloze Raqqa, waar alles wat het leven leuk maakt, verboden is. Maar het dieptepunt kwam denk ik pas echt toen hij zijn vader verloor. Die was, samen met Fares’ moeder, al eerder naar Turkije gevlucht. ‘Gelukkig stierf hij in een Turks ziekenhuis, en niet onder het puin in Syrië,’ was het enige dat hij erover zei. Ik wilde hem een knuffel geven, maar dat gaat zo moeilijk als je aan de andere kant van de wereld zit. Dus stuurde ik hem maar mijn condoleances en een treurende smiley, wetende dat het een waardeloos gebaar is.

Hoe weet je of je bevriend bent met iemand? Is dat wanneer je steeds persoonlijker met elkaar wordt? Of wanneer je elkaar steeds vaker spreekt, ook over het verschrikkelijke Nederlandse weer of het gebrek aan geflirt in Raqqa? In mijn geval wist ik het toen de zorgen kwamen. Iedere keer dat er hevig gebombardeerd werd in de IS-stad, dacht ik aan Fares. En zijn tripjes naar Aleppo en andere Syrische steden baarden me ook zorgen.

‘Yo Ridder, leef je nog? Laat even wat van je horen.’ Soms kwam het antwoord direct. Soms liet het een paar dagen op zich wachten. De internetverbinding in het zogenaamde kalifaat is waardeloos. Toch kwam er altijd een verlossend antwoord: ‘Hey Prinses, ik ben oké.’

Geen updates meer

Een paar dagen geleden spraken we elkaar weer op WhatsApp. Fares vertelde me dat hij naar Turkije was gevlucht, net voordat IS de bewegingsvrijheid flink inperkte voor burgers en het Syrische leger oprukte richting de hoofdweg. Hoewel hij dat vaker doet, heen en weer reizen tussen Turkije en Raqqa, is hij deze keer van plan om langer te blijven. Dus voorlopig krijg ik geen updates uit IS-gebied meer. Om eerlijk te zijn ben ik er niet rouwig om. Misschien ga ik binnenkort wel een keertje langs in zijn nieuwe woonplaats om een kopje koffie met mijn Syrische vriend te drinken. Een echte kop koffie, zonder smileys. Nu kan ik tenminste een echt gesprek met hem voeren.

1 Comment

1 Comment

  1. Pingback: 365 dagen Vileine: leven, liefde en lessen! – Vileine.com

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top