WORLD+CULT

Videocultuur: LEMONADE – Beyoncé’s zoete wraak

Imme Visser kijkt videoclips om te onderzoeken wat popcultuur ons laat zien, en vertaalt vervolgens de verborgen boodschappen.

Het nieuwe en zesde album van Beyoncé is wederom een video-album. Het is een conceptueel album waarbij zij een totale film doorloopt en het hele leven van een zwarte vrouw in Amerika beschrijft. Eén uur en vijf minuten aan gecureerd beeld. Beyoncé gebruikt in het video-album muziek, beeld, stukjes poëtisch spoken word, oude familievideo’s van vroeger, gesproken quotes, cameo’s van bekende zwarte vrouwen en een heleboel black culture. Daar heeft Christelle het wel over in haar artikel, maar daar ga ik het echter niet over hebben: ik ben wit en het is niet aan mij om de geschiedenis van de zwarte vrouw te bespreken.

Centraal in deze video staat Beyoncé (en de vrouwen in haar leven), die door verschillende emoties gaat tijdens het vreemdgaan van haar man. Wat wil Beyoncé in LEMONADE vertellen over vrouwencultuur?

De 11 emoties van een bedrogen vrouw

In LEMONADE gaat Beyoncé door een heel scala aan emoties; ze transformeert als het ware. Het album telt twaalf nummers, elf in beeld in LEMONADE, plus Formation. Per nummer wordt een emotie of vrouwelijke waarde uitgebeeld.

Intuition / PRAY YOU CATCH ME
Intuïtie is voor Beyoncé natuur, het natuurlijke. Ze heeft een voorgevoel over het vreemdgaan van haar man: “In the tradition of men of my blood you come home at three in the morning, and lie to me. What are you hiding?” In deze zin zien we gelijk de moeilijke relatie die B met haar vader heeft. Ze stelt zich kwetsbaar op: “I pray you catch me.” Het nummer symboliseert het willen weten of een partner vreemdgaat, en de hoop dat het niet zo is.

B2

 

Denial / HOLD UP
Water weerspiegelt vaak emotie in films en zo ook hier. Onder water lijkt de slapende Beyoncé een strijd aan te gaan die steeds woester wordt. “I tried to change. Closed my mouth more. Tried to be soft. Prettier. Less… awake.” Ze probeert een klassieke vrouwelijke houding aan te nemen om haar man te behagen, nu het eigenlijk al te laat is. Het is een herkenbare wanhoop: hoe probeer je de aandacht terug te vragen terwijl je partner afstand creëert?

B7
“I saw the devil. I crossed my mind in thought. I grew a thickened skin.” “Still inside me coiled deep was the need to know.” “Are you cheating on me?” Zodra we als kijker weten dat dit inderdaad gebeurd is, volgt de ontlading. Ze opent de deur van een gigantisch gebouw en alle opgeslagen emotie stroomt naar buiten. Dit is de fase met de honkbalknuppel: het kenmerkt een cliché vrouwbeeld, die van de hysterische gestoorde vriendin. “What’s worse, looking jealous or crazy, jealous or crazy?” “I’d rather be crazy.”
In het laatste shot van het nummer bestuurt ze een monstertruck en verwoest ze alles op haar pad. Een bedrogen vrouw doet dit nu eenmaal, zegt het beeld.

B12

 

Anger / DON’T HURT YOURSELF
Bij deze emotie wordt ons angst ingeboezemd: de vrouw gaat in de aanval. Gek genoeg niet op haar man, maar op diens minnares. “If this is what you truly want, I can wear her skin. Over mine. Her hair, over mine. Her hands as gloves. Her teeth as confetti. Her scalp… a cap.” Beyoncé is boos en toont macht en woede tegelijkertijd in de garage, met een squad van vrouwen om zich heen en een bontjas aan. “And keep your money. I got my own.” Macht wordt getoond in uiterlijke rijkdom: de bontjas, de auto. De tekst laat letterlijk weten dat ze niet onderhouden hoeft te worden. Ze meet zich aan mannelijke rappers die hun macht op dezelfde manier proberen te tonen: met geld. Het nummer is semi-schreeuwend opgenomen. “I think of lovers as trees. Growing to and from one another. Searching for the same light. Why can’t you see me?” “I’m just too much for you.” “Tonight I’m fucking up all of your shit, boy.”

B20

 

Apathy / SORRY
In een oud-Amerikaans plantagehuis spelen Serena Williams – de tennisster – en Beyoncé de hoofdrollen. “So what are you going to say at my funeral now that you’ve killed me? Here lies the body of the love of my life whose heart I broke without a gun to my head. Here lies the mother of my children both living and dead. Rest in peace my true love, who I took for granted.” “Her heaven will be a love without betrayal.” Beyoncé, die onderuitgezakt in een stoel verkondigt: “I ain’t sorry.”

B26
Ze verontschuldigt zich voor niets; het is een sterke positie, ingenomen tegenover mensen die zich in een relatie zelf schuldig voelen als hun partner vreemdgaat. Lag het aan mij? Nee, zegt ze. Het is tijd voor vrouwen die, apathisch over de liefde, samen feestvieren. “I ain’t thinking bout you. Middle fingers up. Put em hands high. Wave em in his face, tell em, boy bye.” Beyoncé danst op een auto waarop laatstgenoemde tekst te lezen staat: ‘boy bye’. Zij gaat niet mee in de plotselinge schuldgevoelens van haar man. “Now you wanna say you’re sorry, now you wanna call me crying. Stop interrupting my grinding.” “Be home in bed or grow up.” “He only want me when I’m not there.”

Hierna verwijst B naar de anonieme “Becky with the good hair”, die volgens veel speculaties Rachel Roy is, de vrouw waarmee Jay-Z vreemdging. En weer krijgt niet Jay-Z de schuld, maar de Andere Vrouw: Rachel wordt immers online hardhandig gepest door Beyoncé-fans en sloot afgelopen zondag zelfs haar Instagramprofiel. Niemand weet of Jay-Z überhaupt vreemd is gegaan: LEMONADE is kunst en geen dagboek. Toch schroomt niemand om zijn mogelijke minnares flink te shamen en verdient Jay-Z daar bakken met geld aan door het streamen van de film op zijn platform Tidal.

B30

 

Emptiness / SIX INCH
Beyoncé laat zien: verder gaan met je leven, op een drastische manier (feesten en constant werken), om de leegheid niet te voelen, is een noodzaak. Vrouwen zijn onafhankelijk. “Grief, sedated. My orgasm, orgasm, heightened by grief. God was in the room when the woman said to the man ‘I love you so much, wrap your legs around me and pull me in, pull me in.’”

B34
Ze herinnert zich mooie momenten uit hun relatie, maar duwt ze weg. Er volgt een emotioneel moment in de taxi, waarin ze zingt: “You always come back to me. Come back, come back.” ’s Nachts komen de pijnlijkste emoties boven. Aan het eind van het nummer staat het huis op de plantage in de fik; de plek waar haar emoties verstopt waren, gaat in vlammen op. Het beeld in Emptiness is niet gefixeerd op vrouwelijke emoties, eerder op menselijke emoties na een break-up.

B37

 

Accountability / DADDY LESSONS
Wie moet er verantwoording afleggen? “You look nothing like your mother. You look everything like your mother. You must wear her lipstick, like she wears disappointment on her face. Your mother is a woman. And women like her cannot be contained.”

B39
Beyoncé stelt kritische vragen over zogenaamde familie-mannen: “Did he convince you he was a God? Did you get on your knees, daily?” “Are you a slave to the back of his hand?” Ook staat ze stil bij ruziënde families. “Am I talking about your husband? Or your father?” Beyoncé’s man was niet de enige die de fout in ging. Generaties van mannen in haar omgeving hebben hun vrouwen op heftige manieren behandeld en mishandeld en nu moeten ze zich daarvoor verantwoorden. Het nummer DADDY LESSONS gaat over haar vader en hoe zij opgroeide met hem, wat ze van hem leerde. Over het leven en over mannen in het algemeen. Generalisatie of belangrijke informatie? Het is een dubbel bericht: aan de ene kant waardeert ze haar vaders levenslessen en aan de andere kant ziet ze hem terug in foute mannen. “My daddy warned me about men like you, he said baby he’s playing you.”

B43

 

Reformation / LOVE DROUGHT
Bij dit visuele album weet ik vaak niet of de termen religieus bedoeld zijn of over iets heel anders gaan. “He bathes me until I forget their names and faces.” We horen vragen die de man stelt over zichzelf, de liefde en kwetsbaarheid. Maar Beyoncé verzekert hem: jij bent de liefde van mijn leven. Is dit God tegen wie ze praat? Of haar man? We zien een spiritueel beeld van vrouwen die in een rij door het water lopen. Vrouwen zijn altijd betrouwbaar, zij steunen elkaar: een sisterhood. Het is weer een erg dubbele boodschap, als we bedenken hoe hard Rachel Roy online gepest wordt voor een daad die misschien fictie is en geen feit. “You’re my lifeline and you’re trying to kill me.”

Forgiveness / SANDCASTLES
Is de transformatie hierbij bijna compleet? Vergiffenis lijkt één van de eindstadia. “Baptise me, now that reconciliation is possible. If we’re gonna heal, let it be glorious. One thousand girls raise their arms.”

B49
De teksten kunnen vanaf het midden van de film erg veel verschillende kanten opgaan. Zij vergeeft hem, maar eist dat de hervorming glorieuzer wordt. De pijn is nog steeds voelbaar, zichtbaar. Is het iets vrouwelijks, dat willen ‘veranderen’ van de man? “What is it about you that I can’t erase?” We zien: samen verder met een partner die vreemdging, is moeizaam en vergt werk. Zij staat hiervoor open. Doet Jay-Z aan zijn kant ook zijn best? Waarom zien we nooit zo’n emotionele confessie van een mannelijk rapper met vergelijkbare invloed? Is de generalisatie nog steeds dat vrouwen kwetsbaar zijn en mannen stoer?

B56

 

Resurrection / FORWARD
Voor de herrijzenis zijn we aangekomen bij een grote boom met erg veel takken. Staat die boom nog steeds voor lovers of ook voor een diepe familieband – Beyoncé’s roots? Amandla Stenberg neemt een portret van allerlei Afro-Amerikaanse meisjes en vrouwen, allemaal gestoken in kleding die vrouwen van plantagehouders in die tijd droegen. “How do we lead our children into the future? What do we do? Love. L-O-V-E, love.” Overleden familieleden worden herdacht, een baby’tje is geboren. Nieuw leven. Er zijn hier geen mannen. Belangrijk in de toekomst: het verstevigen van vrouwenbanden.

B58

 

Hope / FREEDOM
Alle vrouwen zijn bijeengekomen voor een kerkdienst, buiten, ’s avonds. Beyoncé zingt a capella: “Freedom, freedom, where are you. I break chains all by myself, won’t let my freedom rot in hell.”

B62
Er zijn behoorlijk wat cameo’s: we zien Michaela dePrince, Amandla, Zendaya, Winnie Harlow. Freedom gaat niet over mannen.

B68

 

Redemption / ALL NIGHT
Familiewijsheden worden doorgegeven, van dochter op dochter op dochter. We horen een fragment van Hatty, Beyoncé’s oma, die zegt: “I was handed lemons, but I made lemonade.” De titel van het visuele album is nu duidelijk: je krijgt een bepaald leven toebedeeld, maar met hard werk en zelfvertrouwen stijg je daar bovenuit. Het is alles waar Beyoncé voor staat: kracht en onafhankelijkheid.

B71
“Pull me back together again, the way you cut me in half. Make the woman in doubt disappear. Pull the sorrow from between my legs like silk.” We zien beelden van verliefde stelletjes, zwart en wit en homoseksueel, en B en Jay-Z die een tattoo krijgen van mijn initialen: IV. Het staat voor het nummer vier, waar het stel door geobsedeerd is. ALL NIGHT is een liefdeslied. Beyoncé zegt: op het eind komt alles goed. Als je als vrouw maar genoeg emotioneel werk verricht, versla je de trots van je man: “My love was stronger than your pride.”

The end. En hij, wat heeft hij nu gedaan?

B73

Wat heeft B laten zien?

Eigenlijk is LEMONADE een cliché liefdesverhaal, een soort van romantische tragedie, op een ontzettend uitgebreide manier uitgewerkt. Met dit visuele album geeft Beyoncé haar nummers een extra dimensie mee: in beeld, maar ook in de stukken spoken word die we hoorden.

Beyoncé laat een krachtig vrouwbeeld zien. Daarmee is niets mis, het is alleen nogal gegeneraliseerd. De film laat zien dat vrouwen volgens Beyoncé tot ongeveer alles in staat zijn en een breed scala aan emoties bezitten. Maar: Beyoncé en haar vrouwen hebben al die kracht ook nodig, omdat ze zo keihard worden beoordeeld op alles wat ze doen. Er zitten echter nogal wat dubbele boodschappen in LEMONADE: vrouwen zijn een sisterhood, maar de minnares van je man moet worden afgeslacht. Vrouwen zijn heel stoer, maar alleen als ze zich als hun mannelijke hiphop-ega’s gedragen. Vrouwen kunnen alles goed zelf, maar moeten dat wel honderd keer uitleggen. Onafhankelijkheid? Superleuk, maar een groot deel van de opbrengst van LEMONADE gaat naar Jay-Z.

Het is te hopen dat Beyoncé hiermee ruimte maakt voor andere artiesten en hun creativiteit: ik wil Jay-Z’s kwetsbare kant weleens zien. Het is immers 2016.

Click to comment

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top