Wat ik twee weken geleden al schreef over de hippie chick, geldt ook voor de witte feministe: ze is pro-abortus, pro-okselhaar, links-liberaal en pro-culturele diversiteit. Kortom, al wat ons feministische hartje begeert. Er is echter één probleem: ze wil maar al te graag haar westerse normen-en-waarden-etiketje plakken op het lichaam van de gekleurde en zwarte vrouw.
Wit feminisme vs. intersectionaliteit
Voordat de vanzelfsprekende golf van verontwaardiging op gang komt, volgt hier een trigger-mededeling: witte feministen kunnen intersectioneel zijn. Wit feminisme is dat niet. Wit feminisme is een vorm van feminisme dat gekleurde en zwarte vrouwen negeert op haar goedbedoelde, maar gefaalde weg naar de emancipatie van de vrouw. Dit zijn witte vrouwen die de culturele, etnische en identiteitsverschillen die er onder vrouwen bestaan, negeren en de daarbij behorende institutionele vormen van onderdrukking ontkennen. Institutioneel betekent dat ons dagelijks leven vanzelfsprekend is ingesteld op wit, maar ook bijvoorbeeld op heteroseksualiteit en een cis gendernorm. Dit laatste is het tegenovergestelde van transseksualiteit. Wanneer heb je voor het laatst een Aziatisch lesbisch koppel in een televisiereclame voor de pampers van hun baby gezien? Precies, nooit.
Wit wordt gezien als standaard
Wit wordt gehanteerd als de standaard en kleur wordt tot object gemaakt als “het andere”, met alle nadelige gevolgen van dien. Voor de feministische beweging zijn de gevolgen groot: de witte, westerse vrouw is de norm geworden voor vrouwelijkheid, schoonheid en zelfs emancipatie.
Feministen die exclusief westerse normen aanhangen, negeren een belangrijk gegeven: de manier waarop een vrouw haar vrijheid en emancipatie invult is voor iedere vrouw anders en hangt voor gekleurde en zwarte vrouwen vaak samen met hun cultuur en identiteit. Een goed voorbeeld van dit soort betuttelend wit feminisme is organisatie Femen en diens obsessie met naaktheid, die door Femen wordt gepresenteerd als enige échte redmiddel van de vrouw.
Naaktheid als redmiddel
Femen is niet het enige voorbeeld van feministes die leven met de absurde overtuiging dat ze ter wereld zijn geroepen om de moslimvrouw te “bevrijden” van haar hoofddoek. Zelfs feministische lieveling Femke Halsema kwam een aantal jaren geleden tot die overtuiging . Zo stelde ze: “Misschien lijden deze vrouwen aan ‘vals bewustzijn’ – ze denken vrij te zijn terwijl ze eigenlijk worden onderdrukt – maar bewijzen kun je het niet.” De woorden “misschien” en “bewijzen kun je het niet” verraden eigenlijk altijd dat zo’n stelling niet waterdicht is. Het probleem van dergelijke uitspraken en artikelen is dat ze de beleving van alle gekleurde vrouwen generaliseren en de gekleurde vrouw minimaliseren tot een hulpeloos wezen dat geen eigen keuzes kan maken omtrent haar lichaam en seksualiteit. Het tegendeel is echter waar: verschillende keuzes bevrijden verschillende vrouwen en het is niet aan jou om te bepalen welke vorm van emancipatie mij bevrijdt.
Feminisme toegankelijk maken voor alle vrouwen betekent dat we iets pijnlijks moeten erkennen: onze privileges. Hierin speelt de erkenning van wit privilege door witte vrouwen een belangrijke rol. Dat gaat tot nu toe wat moeizaam in Nederland: minderheden worden door overgevoelige witte medelanders algauw beschuldigd van overgevoeligheid bij het aankaarten van racisme en onderdrukking. De ironie. Daarom is het niet langer meer te ontkennen dat we onze platformen en podia vaker moeten afstaan aan minderheden. Onbedoeld racisme en objectificatie voorkom je namelijk als meer verhalen van gekleurde vrouwen verteld worden door gekleurde vrouwen. Wanneer las je voor het laatst een artikel geschreven door een gekleurde vrouw of een vrouw met een hijab in een “kwaliteitskrant”? Niet vaak. Maar dat moet veranderen.
Meer verhalen door gekleurde vrouwen
Diversiteit en intersectionaliteit. Het zijn uitgekauwde woordjes geworden op de denkbeeldige feminische checklist van de nieuwe golf feministen. Het zijn woorden die iedere zichzelf respecterende feminist in haar Twitterbio schrijft om zo progressief mogelijk over te komen. Het probleem met deze nieuwe golf feministen is dat ze de woorden enkel claimen, maar vaak niet actief participeren aan de bestrijding van onderdrukkende dynamieken die gekleurde en zwarte vrouwen ondergaan. Het is die “ja, maar zo bedoelde ik het niet” die volgt als je een medevrouw confronteert met een racistische uitspraak of een gekoloniseerde manier van spreken over minderheden. Het is ook die ene homo-grap of het te lang nastaren van de transseksuele vrouw op straat. De mate van onderdrukking die verschillende vrouwen ondergaan is afhankelijk van de verschillende lagen identiteit die ze met zich meedragen. Ik roep vrouwen op om de verschillende vormen van onderdrukking die medevrouwen ondergaan niet te versterken en niet te ontkennen, maar juist samen te bestrijden. Dát is waar intersectioneel feminisme voor bedoeld is en dát is waar diversiteit voor staat.
Siel
25 mei 2016 at 17:18
Goed gezegd! Het moeilijkste voor wit feminisme is inderdaad dat privilege erkennen, en je privilege juist gebruiken om intersectionele problemen aan te kaarten. Er is nog werk…
Hester
10 juli 2016 at 10:28
Hoeveel lesbische Aziatische koppels met pasgeboren baby’s zijn er in Nederland? En hoeveel Nederlandse heterokoppels met pasgeboren baby’s? Advertenties richten zich op zo algemeen mogelijke doelgroepen om op die manier zoveel mogelijk mensen te bereiken. Dat is simpelweg “economics”. Ik neem aan dat u ook niet verbaasd bent dat in Japan advertenties voor 95% bevolkt worden door, u raadt het al, Japanners.
Daarnaast is Femen nou niet bepaald representatief voor feminisme in het Westen – ze weten enkel veel aandacht te trekken omdat de media graag een excuus hebben om blote borsten op de voorpagina te lzetten, zonder beschuldigd te worden van het publiceren van pornografie.
Tot slot begrijp ik het probleem niet helemaal. U heeft witte vrouwen toch helemaal niet nodig om voor uw eigen emancipatie te vechten? Ik krijg de indruk dat volgens u de “witte” samenleving verantwoordelijk is voor het legitimeren van “niet-witte” meningen, schoonheidsidealen, etc. Oftewel, u laat uw eigen “empowerment” afhangen van hoe witte mensen over u denken en in hoeverre ze bereid zijn u een platform te geven in “kwaliteitskranten” en advertenties. En ironisch genoeg, geeft u daarmee de “witte” samenleving veel meer macht over u dan nodig is. U bouwt uw eigen gevangenis en roept dan dat het niet eerlijk is dat u opgesloten zit en dat de wereld u moet komen bevrijden.