Share

Tweet

Share

Share

Email

Comments

Barbara Nieuwkoop heeft twee kinderen gebaard en vraagt zich af of ze moeder is. Het moederinstinct bestaat niet en de mythe van moederliefde is een leugen. Haar onbehagen met de opdringerige levensstijl heeft de activiste in haar wakker gemaakt. Zij pleit voor het afschaffen van De Moeder.

Ik heb twee kinderen op de wereld gezet. Mijn kinderkeuze heeft via kunstmatige inseminatie binnen anderhalf jaar tot een dochter en een zoon geleid. Volgens de ik-baar-dus-ik-ben-tijdschriften hoor ik sindsdien bij de moederwereld, met een bijbehorende levensstijl. Een genootschap met een eigen normenspel waar elke vrouw met 1.75 kinderen bijhoort. We vertellen elkaar verhalen over onze reizen door kinderwonderland: over de voorkeur voor het ene of het andere kind, de zindelijkheid, het isolement waarin we terecht zijn gekomen, de schaamte voor de weerzin om naar huis te gaan, de (vele) schuldgevoelens omdat je een ongelukkig kind op de wereld hebt gezet of omdat je casual sekspartner is blijven slapen. Geen ongemak blijft onbesproken. Helaas, wij van het genootschap delen juist graag de prestaties als zwem- en schooldiploma’s, kinderpartijtjes, de vele eerste keren, briefjes met aanbiddende teksten en de knusse momenten met het gezin op Facebook en Instagram.

Reizen door kinderwonderland

Het huidige moederdiscours, als er al zoiets bestaat, is de light-versie van de bekende ambivalentie rondom ouderschap. Het zijn de heppiedepeppiepappies&mammies waar de Kek mama, Ouders van Nu en Fabulous Mama vol mee staan. Vaste thema’s zijn het messiaanse kind: “Ik was van God los en toen kwam Stella.” Of het morele kompas-kind: “Ik heb nu eindelijke een emotioneel referentiepunt.” Favoriet is zangeres Anouk, die zich zonder haar netwerkgezin kapot had geleefd. Waar zijn trouwens de verhalen over vaders die kinderen hebben bij verschillende vrouwen?

Evenwichtskunst als overlevingsmechaniek

Eenmaal lid van dit genootschap leren we jongleren. De ballen bestaan uit baan, sociaal leven, gezondheid van lichaam en geest, relatie en zorg voor onze kinderen en soms ook voor de partner. Om deze evenwichtskunst goed onder de knie te krijgen, lezen we één van de vele handboeken of tijdschriften om ermee te dealen. En mocht het dan toch nog niet helemaal lekker gaan, dan wordt ons gezegd dat we last hebben van cognitieve dissonantie. In de marketing duidt cognitieve dissonantie op de twijfel die ontstaat na een grote aankoop. In termen van moederschap betekent het dat iedere vrouw vóór het baren niets wil weten over ambivalentie, maar er daarna toch mee wordt geconfronteerd.

Het is een twijfel die wordt gevoed door de onverenigbaarheid van twee emoties. Mijn kinderkeuze was oprecht en werd verzilverd. Ik werd verliefd op mijn eerste. Tijdens de zwangerschap van mijn tweede overleed mijn schoonmoeder aan borstkanker – dood en leven binnen iets meer dan een maand. Het gevolg was een postnatale depressie. Deze ging voorbij en ik ben van mijn kind gaan houden. Mijn leven met kinderen is een continue transitie. “Alles is een fase” is één van mijn mantra’s geworden.

Ambivalentie in het moederschap

Wat is gebleven, is hun onderhuidse fysieke aanwezigheid. Na de uitdrijving zijn ze in mijn lichaam gekropen. Ik kan romantisch zuchten dat ik ze in mijn hart heb gesloten, maar ze drongen zich binnen en zaten overal. Ze stroomden in mijn bloed, hadden grote stukken van mijn buik geconfisqueerd en leken mijn hersenen voor een groot deel te beheersen. Er had zich een symbiose genesteld. Ik denk dat Claudia de Breij dit bedoelt als ze zegt dat ze “nooit meer alleen is.” Ik heb me nooit comfortabel gevoeld met deze invasie.

Een andere transitie gebeurde na het vertrek van mijn voormalige partner, de andere ouder, naar het nabije buitenland. Dit was kort na onze relatiebreuk. Het gevolg was dat ik onze kinderen 80% van de tijd alleen grootbreng. De impact van deze beweging was enorm, maar na elke inslag is er herstel. De routine keert terug. Wat bleef is de optie om te vertrekken. Dat idee, die gedachte, biedt mij ruimte en de mogelijkheid om vrij te denken over hoe ik mijn leven met of zonder kinderen wil inrichten.

Moederinstinct is een sociaal construct

Dankzij Elisabeth Badinter weten we dat moederinstinct en moederliefde sociale constructen zijn. Haar standaardwerk dateert van 1981 en is in het Nederlands vertaald als De Mythe van de Moederliefde. In een interview met De Standaard in 2010 nam ze het standpunt in dat “moeders zich te veel zijn gaan richten naar de vermeende belangen van het kind, waardoor ze te veel aan eigenheid en eigen wensen opgeven.”  Het is dan ook nodig je bewust te worden wat wat die gretigheid is om een groot deel van de eigenheid in te leveren. Het moederschap als redder, als raison d’etre, als algemeen geaccepteerde zijnstoestand – ik pleit voor afschaffing van dit moederschap. Weg met de moederidentiteit, als concept, idee en realiteit. Op deze plek ga ik schrijven over het ongenoegen, het onmogelijke en ondragelijke van moederschap. Ik wil in gesprek gaan met moeders die de moed hebben hierover te praten. Die zich herkennen in de uitspraak van Dorris Lessing: “There is nothing more boring for an intelligent woman than to spend endless amounts of time with small children.” Het doorbreken van een taboe is niet het doel. Laten we beginnen met bewustwording van het normenspel. Ik stel voor dat de geweldige uitspraak van Lessing een vast onderdeel wordt van het kraampakket. En daarnaast roep ik moeders en ook vaders op om ook een foto van de eerste bloedneus of een poepend kind op Facebook te plaatsen.