Wie is onze heldin?
Laurel Ayres, gespeeld door Whoopi Goldberg, werkt bij een prestigieuze investeringsbank op Wall Street. Ze is een harde werker, die slim is en boordevol creatieve ideeën zit om geld te investeren. Ze begeeft zich echter in een wereld gedomineerd door witte mannen. Goldberg speelt deze rol geweldig. Bij elke misplaatste opmerking zien we aan haar ogen hoe ze het verwerkt, om vervolgens schaapachtig mee te lachen.
Haar doel
Dat ze haar goede ideeën ten uitvoer kan brengen en daarvoor de erkenning kan krijgen die ze verdient.
Wat voor obstakels moet ze overwinnen?
Het glazen plafond is bereikt binnen haar firma. Ze probeert met haar collega Frank Peterson (Tim Daly) nieuwe cliënten te laten tekenen voor een investering. Laurel heeft al het denkwerk gedaan en een mooi plan gemaakt, maar om de potentiële cliënten in te pakken brengt Frank ze naar een stripclub. Laurel kan daar niet meer haar plan uitleggen. Frank weet de cliënten toch te laten tekenen, puur omdat ze hem tof vinden. Daardoor krijgt Frank de promotie en heeft Laurel het nakijken. Ze besluit om ontslag te nemen en haar eigen investeringsmaatschappij op te richten. Ze krijgt een lening met het appartement van haar overleden vader als onderpand. Vervolgens moet ze cliënten vinden, maar iedereen wimpelt haar af door te zeggen dat ze haar ideeën niet begrijpen. De meesten nemen niet eens de moeite om haar investeringsplan te lezen.
Haar medewerker
Sally Dugan, gespeeld door Diane Wiest, werkt als assistent voor Laurel. Ze is een vrouw van middelbare leeftijd met een diadeem, wollen vest en zachte stem. Met andere woorden, ze is onzichtbaar en zelfs Laurel kijkt in het begin van de film op haar neer. Maar Sally komt voor zichzelf op. Ze is goed in haar werk en kan veel meer. Ze helpt Laurel door een ontmoeting te regelen met de rijke investeerder Donald Fallon (Eli Wallach). Langzaam ontstaat er een hechte band tussen baas en medewerker.
De cliënten
De rijke investeerders, zoals Donald Fallon, zijn allemaal oude, rijke, witte mannen. Ze golfen, dineren in chique restaurants en ontmoeten elkaar in mannenclubs waar vrouwen niet verder mogen komen dan de lobby en ze bediend worden door zwarte mannen. Donald kijkt zijn ogen uit als hij erachter komt een afspraak te hebben met een zwarte vrouw. Waar zijn de twee heren Laurel en Ayres? Omdat Laurel voelt dat ze weer afgewimpeld wordt, verzint ze snel een mannelijke partner: Robert S. Cutty, vernoemd na de Schotse whisky. Als bij toverslag heeft Donald opeens vertrouwen in haar investeringsplan en niet snel daarna staan de investeerders in de rij om vooral met Mr. Cutty samen te werken. Natuurlijk is één van deze exorbitant rijke investeerders Donald Trump zelf.
De ‘sex interest’
Camille Scott (Bebe Neuwirth) is de estate manager van Donald Fallon. Waar Laurel met haar creatieve ideeën en harde werk verder probeert te komen en niets wil horen van het dragen van een dieper decolleté om haar cliënten te verleiden, zet Camille haar vrouwelijk kapitaal volop in om hogerop te komen. Verschillende malen zien we haar in zwart kanten lingeriesetjes paraderen. Zodra ze over de mysterieuze Cutty hoort, heeft ze haar prooi gevonden.
De rivaal
Frank is een vervelende seksistische bal die zichzelf geweldig vindt. Hij is hoogst verbaasd als Laurel boos is omdat hij haar promotie heeft ingepikt. Hij vraagt lomp of Laurel soms ongesteld is, waarna ze hem garandeert dat hij dan al dood zou zijn. Maar door Cutty weet Laurel steeds meer cliënten weg te kapen bij haar oude kantoor. Dat zit Frank niet lekker.
De vriendin
Steeds meer mensen willen weten wie Robert Cutty is en hem in persoon ontmoeten. Om juridisch niet in de problemen te komen, doet Laurel een beroep op haar huisgenoot Barbra Streisand, vorige week Cher. Barbra of Charlie (Kenny Kerr) is een drag queen die voor publiek optreedt. Het personage is helaas niet verder uitgewerkt dan dat Charlie Laurel omtovert in een witte man.
En wie is de backstabber?
Frank komt er uiteindelijk achter dat Cutty niet echt is en Laurel hem heeft verzonnen. Dan steelt hij dit fictieve figuur en doet net alsof hij nu is overgestapt naar zijn bedrijf. Maar uiteindelijk is het de old men’s club die nog liever gelooft in een fantoomman, dan een zwarte vrouw met een goed idee die recht voor ze staat. Cutty krijgt telkens alle erkenning, ook al is hij in geen velden of wegen te bekennen. Als er juridische problemen dreigen te komen, wil Donald Fallon zelfs dat Cutty gevrijwaard wordt en Laurel de schuld krijgt en haar licentie wordt ingetrokken.
De befaamde oneliner
Als Laurel besluit om Sally te vertellen dat Cutty niet echt is, zegt Sally dat ze dat allang wist doordat ze haar ideeën digitaal gearchiveerd had. Die zijn allemaal hetzelfde als die van Cutty. Laurel vraagt verbaasd waarom ze dat niet eerder had laten weten. Waarop ze zegt: “If you have to make-up a white male in order for people to recognize you, then I’ll keep the illusion going.”
THE ASSOCIATE, Whoopi Goldberg, 1996. ©Hollywood Pictures
Powermomenten
Eigenlijk telkens als er zich een probleem voordoet en Laurel een twinkeling in haar ogen heeft, omdat ze een ingenieus plan heeft bedacht. Maar de twee sterkste momenten zijn:
- Als Camille Laurel, verkleed als Cutty, in een hotelkamer bespringt om seks te hebben. Laurel weet zich uit haar greep te bevrijden en geeft het advies om zich niet te verlagen tot een seksobject. Ze is slim en heeft veel meer te bieden.
- Als Frank namens Cutty de prijs voor beste investeerder van het jaar in de mannenclub in ontvangst neemt, verschijnt Laurel als Cutty op het toneel. Ze neemt Frank keihard op zijn bek. Vervolgens ontdoet ze zich van haar masker, terwijl ze uitlegt dat exclusiviteit leidt tot een vertekend beeld, waardoor je de waarheid niet meer kan zien. Het publiek is in shock, maar dan volgt er een staande ovatie.
De moraal van het verhaal
Sinterklaas en de kerstman bestaan niet. In plaats van in witte fantoommannen te geloven, kun je beter luisteren en vertrouwen op de mensen om je heen, ook al zijn ze geen witte man. Wie weet word je blij verrast.
Maar ehm…is deze film eigenlijk feministisch?
100%! De film laat zien hoe het is om buitengesloten te worden vanwege je sekse en huidskleur, en de frustratie die dat met zich meebrengt. Ook laat The Associate zien in welke bochten Laurel zich moet wringen om te overleven in een wereld gedomineerd door witte mannen. Het beste aan deze film vind ik de solidariteit die Laurel en Sally elkaar tonen, waardoor er uiteindelijk een vriendschappelijke band ontstaat. Feminisme is immers het fijnste om samen te doen. Misschien is het applaus in de mannenclub niet zo reëel. We weten immers dat mensen liever hun privilege ontkennen dan toegeven dat ze een racistische en/of seksistische hork zijn. Maar deze film speelt rond de kerst, dus laten we even in het sprookje geloven dat Laurel eindelijk de erkenning krijgt die ze verdient.
