Je zou verwachten dat anno 2017 hier geen punt meer van gemaakt had hoeven worden. Toch was het gisteravond weer zover, en wel op de Nederlandse televisie bij Pauw. De haast iconische foto staat op het netvlies van menig feminist gebrand. Donald Trump en nog een handjevol witte mannen rondom een tafel, het moederschapsverlof bediscussiërend.
Het tafereel had veel weg van de tafel van Pauw maandagavond. Voormalig directeur van de Evangelische Omroep Bert Dorenbos was aangeschoven om het vijftigjarige jubileum van de omroep te bespreken. Daarbij kwam vooral het verschil tussen de waarden van de jonge lichting EO-boegbeelden en die van vroeger ter sprake. Dorenbos vond Nederlandse media – waaronder de EO zelf – niet langer ‘schoon’. Schoon associeerde Dorenbos in dit geval met ethisch gevoelige onderwerpen, voor Christelijke kijkers althans.
De EO afschrijven als achterhaald, is makkelijk
Pijnlijk werd het gesprek toen homoseksualiteit ter sprake kwam. Een abnormaliteit, een neurose, luidde het EO-oordeel uit 1973. Vervolgens viel het woord ‘homocultuur’. Er zouden meer homo’s gemaakt worden dan geboren, meende Dorenbos, waarmee hij recht in ging tegen alle academische onderzoeken die hier inmiddels over gepubliceerd zijn. Alleen Andries Knevel wilde hardop zeggen dat hij dacht dat seksuele voorkeur aangeboren is.
Natuurlijk is het makkelijk om deze uitspraken af te schrijven als achterlijk en achterhaald. Het is makkelijk afgeven op een organisatie als de EO, die beladen standpunten bezigt over bijvoorbeeld abortus of homoseksualiteit. Hun waarden komen al snel in de knel met die in een seculiere samenleving anno 2017. Al snel rees op Twitter dan ook de vraag hoe op zulke standpunten was gereageerd als de tafel niet gevuld was met witte mannen, maar met moslims. Hadden zij ook ruimte gekregen om te discussiëren over homoseksualiteit als al dan niet aangeboren probleem?
Ook blikte Dorenbos met enige vorm van nostalgie terug op de tijd waarin abortussen vanzelfsprekend een slechte zaak waren. Nieuwe kopstukken van de EO droegen volgens hem hun standpunten hierover niet meer zo sterk uit als Dorenbos graag had gezien. Dorenbos noemde het aantal abortussen in Nederland een probleem, een waar te weinig over gesproken werd in Nederland. Opnieuw begon het gesprek te schuren – Jeroen Pauw merkte het gebrek aan ervaringsdekundigen aan tafel op: “Ik blijf het ongemakkelijk vinden dat u op de positie van een ander gaat zitten als het gaat om dit soort echte kwesties.”
Met mannen praten over abortus is een vorm van privilege
Toen de foto van Trumps vergadertafel voor het eerst gepubliceerd werd, lachten we in Nederland schamper om het overduidelijke gebrek aan vrouwen aan tafel. Trump sprak met alleen mannen over een zaak die vrouwen overduidelijk aanging. Hoe komt het dan nu toch zover dat, wanneer het onderwerp op de Nederlandse televisie besproken wordt, er aan onze tafel ook alleen maar mannen zitten? We mogen Nederland dan wel als een seculier land beschouwen waarin de abortuswet vanzelfsprekend is, maar toch werd de rechtmatigheid van die wet maandag prime time in twijfel getrokken. Waar waren bijvoorbeeld EO-presentatrices Mirjam Bouwman, Anne-Mar Zwart of Rachel Rosier? Waarom kon Dorenbos met een plastic 3d-model van een tien weken oude foetus aan komen zetten, terwijl Andries Knevel trots vertelde dat hij graag aan radiodebatten meedoet over dit onderwerp?
Had het dan uitgemaakt als een vrouw over die onderwerp haar mening had gegeven vanuit dezelfde overtuiging? Ja. Spreken over abortus als een abstracte medische ingreep, een politiek thema of zelfs moord, gaat voorbij aan de realiteit van een ongewenste zwangerschap. Een realiteit waar in Nederland dagelijks vrouwen mee te maken krijgen. Niet voor niets haalt zelfs condoommerk Durex in haar landelijke reclamespotje aan dat er per 20 minuten een abortus in Nederland plaatsvindt. Praten over abortus zonder zelf ooit een zwangerschapstest te hebben afgenomen, is een vorm van privilege. Over de gevolgen van een (ongewenste) zwangerschap voor de vrouw, bleef het maandagavond dan ook stil.
In dat licht is het dan ook vreemd dat Pauw Dorenbos verweet voor een ander te spreken. Waar was de redactie dan zelf toen de tafelindeling van die avond gemaakt werd? Vorige week werd immers nog landelijk opgeroepen om ‘nee’ te zeggen tegen een mannenpanel op televisie. De EO van gedateerde opvattingen betichten, is makkelijk televisie maken. Het wordt nu tijd dat ook de andere omroepen het licht gaan zien.
Pingback: Abortus: leugens en de opinie van blanke mannen domineren het gesprek | De Zesde Clan