TODAY+TOMORROW

Female Gaze: bijrolletjes voor mannen in Orphan Black

newnownext

Vileine vrouwen werpen hun female gaze op recente tv-series en films en onderzoeken wat onze favoriete personages ons vertellen over onze overtuigingen, vooroordelen en blinde vlekken. Deze week: Orphan Black waarvan het nieuwe seizoen vanaf morgen op Netflix staat.

In de Canadese sciencefiction-televisieserie Orphan Black komt hoofdpersoon Sarah Manning erachter dat zij een product is van het geheimzinnige Project Leda. Ze ontmoet een aantal van haar gekloonde ‘zusters’ in haar poging om uit de handen van het Dyad Institute te blijven, dat de klonen als hun eigendom beschouwt. Hebben klonen recht hebben op zelfbeschikking? Deze vraag houdt een groot internationaal publiek al vier seizoenen in zijn greep. En dat terwijl de serie leunt op de schouders van één vrouw: Tatiana Maslany, die alle klonen speelt.

Wij zijn allemaal Project Leda

Maslany won in 2016 eindelijk een Emmy voor haar rol(len). Ze speelt in Orphan Black meer dan tien verschillende personages. De klonen zijn afzonderlijk van elkaar opgegroeid, hebben een geheel eigen persoonlijkheid en hebben uiteenlopende talenten. De centrale groep bestaat bijvoorbeeld uit Sarah, een conwoman met een crimineel verleden, huurmoordenaar Helena, huisvrouw Alison en wetenschapper Cosima. Dan is er ook nog Rachel, die in tegenstelling tot de anderen is opgegroeid met de wetenschap dat ze een kloon is en die voor het Dyad Institute werkt. Hun diversiteit gaat echter verder dan hun verleden, baan of hobby’s: tenminste twee van de klonen zijn openlijk homoseksueel en één transgender.

Elk personage heeft zo haar eigen belangen, die lang niet altijd overeenkomen met die van de groep. De vrouwen zijn het vaak niet met elkaar eens en keuren regelmatig elkaars methodes af, maar blijven elkaar wel steunen. Hiermee breekt de serie met lange traditie van misrepresentatie van vrouwen op TV. Ondanks hun meningen, vervalt de serie nergens tot een bitch fight. Kijkers lopen weg met Maslany, die de vrouwen zo’n eigen identiteit heeft gegeven dat het meteen duidelijk is wanneer Sarah zich voordoet als Alison, of één van de andere klonen. Terwijl vrouwen decennialang genoegen moesten nemen met bijrollen of een stereotype zoals het domme blondje of de femme fatale, representeren de Project Leda-klonen ons allemaal.

Slechts een bijrol voor mannen

De schrijvers zijn bekritiseerd voor de onderontwikkeling van de mannelijke personages in de serie. Met uitzondering van Sarah’s pleegbroer Felix (een homoseksuele, flamboyante schilder) zijn de mannen vaak ééndimensionale schurken. Ze kunnen geclassificeerd worden als stereotypen: de echtgenoot die onder de plak zit, een religieuze fanaat, een agent met een drankprobleem. In een show die haar vrouwelijke karakters zoveel ruimte geeft, is dit contrast een bewuste keuze. De serie speelt met de verwachtingen van het publiek door mannen als tegenstanders te introduceren. Achter hun bravado zit alleen weinig dreiging. Het echte gevaar komt meestal van andere vrouwelijke personages, die wel weer worden uitgediept (zoals bijvoorbeeld Rachel). Orphan Black zet kortom de traditionele rolverdeling op tv op zijn kop.

Maatschappelijk verantwoorde sci-fi

Het plot van Orphan Black is futuristisch, maar toch herken je veel thema’s uit onze eigen samenleving. Het Dyad Institute kan bijvoorbeeld aangeboren spierziekten genezen, maar het onderzoek dat dit mogelijk maakt wordt gebruikt om supersoldaten voor het leger te creëren. Deze manipulatie van het menselijk lichaam loopt parallel aan de obsessie met lichamelijke perfectie (van voornamelijk vrouwen) in de media. Deze metafoor wordt extra uitgediept door de zelfbeschikkingsvraag die speelt onder de vrouwelijke klonen: hebben zij recht op hun eigen lichaam, of zijn ze het bezit van hun makers? Voor de schrijvers is het duidelijk: zij vinden dat iedereen over zijn of haar eigen lichaam moet kunnen beslissen, en dat een lichamelijke beperking geen reden is om mensen af te danken. Elk lichaam mag er zijn, en dat is verfrissend om op televisie te zien.

Click to comment

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top