‘In tien dagen een zomerfit lijf.’ ‘Vijf tips om je werkdag zen te beginnen.’ ‘Welke kant je de wc-rol ophangt, zegt iets over je persoonlijkheid.’ ‘Acht vragen om te testen of je over je ex heen bent.’ Een willekeurig rijtje koppen uit een willekeurig rijtje meisjes- en vrouwenbladen. Je wordt aangesproken als een onzekere vrouw die zich door het leven stuntelt, bedekt met een laagje cellulitis en drie melkpakken aan vet teveel met zich meezeulend. Je stuit elke dag op obstakels als de ‘bazin from hell’ of onverwacht bezoek aan huis dat gniffelt over de manier waarop de wc-rol erbij hangt. Kortom, het dagelijks leven is bezaaid met twijfels en onzekerheden, waarover je advies moet inwinnen bij je liefhebbende vriendinnen van je favoriete glossy.
De Britse comédienne Deborah Frances-White vertelt in haar podcast ‘The Guilty Feminist’ hoe ze een dag lang probeerde te leven volgens de dwingende tips en adviezen uit een vrouwenblad. Ze gaf het op toen ze in de supermarkt op zoek moest naar een blik light-perziken, voor één of ander afvalrecept. “Ik kon het nog geen dag volhouden,” licht ze toe, “omdat ik bang was dat ik alles wat ik sinds mijn negentiende heb opgebouwd aan zelfvertrouwen en harmonie, teniet zou doen.”
Krochten des levens in een glimmend jasje
Het laatste advies dat ik zelf overnam, was de inktblauwe nagellak van Chanel die volgens Elle de musthave van het seizoen zou worden. Carla Bruni en Ines de la Fressange waren er al mee gespot. Het zou niet lang meer duren of alle stijlvolle dames van het oude continent zouden gehuld gaan in inktpotblauw. De nagellak vlekte als een echte kroontjespen en mijn handen werden een soort klauwen als die van de hoofdheks uit Roald Dahls Heksen. En dat zijn dan nog de bladen die het beste met ons, de lezeressen, voorhebben. Een heel eigen categorie zijn de nihilistisch ingestelde magazines die de pogingen tot verheffing maar helemaal hebben opgegeven en er openlijk plezier in lijken te hebben om onze mentale en fysieke krochten zo in-your-face mogelijk te etaleren in TL-licht. ‘Nimmer rokjesdag, benen als melkflessen.’ ‘Blijf van mijn vent af, de vrouw als aasgier.’ Deze categorie glossy’s cultiveert de imperfectie en geniet openlijk van de sarcastische wentelingen die het rad des levens maakt. Oké, de pagina’s glimmen van een druipend glimsausje dankzij gestileerde fotografie in Zara-outfit, maar in wezen zijn al die uit het leven gegrepen verhalen net zo bitterzoet als de stijfselkissies en dronken vaders uit Jordanese smartlappen en het levenslied van de Zangeres zonder Naam.
Het Persmuseum bezit een fantastische collectie damesmagazines door de jaren heen. Ik bladerde er door een Margriet uit 1970. Naast een scala aan advertenties voor producten die het leven comfortabeler en gezonder maken, zoals strijkijzers, tampons, condooms, voorverpakte borrelknabbeltjes en tandpasta met fluor, zijn de eerste feministische voortekenen zichtbaar: ‘Steeds meer getrouwde vrouwen werken voor de gezelligheid’ en ‘De grote schoonmaak? Die doe ik niet.’ Verder blijkt er weinig veranderd in 45 jaar. Het artikel ‘Met de kleinste koffer op vakantie. Drie uitgekiende basisgarderobes’ heb ik voor mijn gevoel afgelopen zomer wel op drie plekken gelezen.
Het is niet alleen de Nederglossy die de worsteling met imperfectie als inspiratiebron neemt. Overal ter wereld lijkt de voedingsbodem van vrouwenbladen een geproblematiseerde relatie met ons eigen lichaam en geestesgesteldheid: ‘Het succesdieet van Adele, het werkt echt!’ (Zuid-Afrika), ‘Hoe maakt een #fitgirl haar verwaarloosde sportvoeten weer elegant?’ (Spanje), ’20, 30 of 40, wat is de juiste leeftijd om moeder te worden?’ (Ivoorkust). De onderliggende aanname is dat we allemaal worstelen met onze dikke dijen, in gevecht zijn met onze hongerklop, en onze radar aan hebben staan voor wat de omgeving van ons vindt.
Hoe anders is het Britse Riposte, ‘smart magazine for women.’ Oprichter en hoofdredacteur Danielle Pender begon het magazine in 2013, omdat ze geen tijdschrift kon vinden dat over interessante vrouwen ging buiten het vaste domein van mode, schoonheid, tv en film of interieurdesign. “Er zijn fantastische tijdschriften,” zei ze in een interview, “maar de schaal is behoorlijk beperkt.” Dus wil Bender vrouwen in haar blad die op allerlei manieren ‘fascinerend’ zijn. Dat kunnen schrijvers zijn of filmmakers, maar ook wielrenners of videokunstenaars.
Fascinerende vrouwen
De opzet van het magazine oogt wat cerebraal. De cover is puur typografisch, met een aantal namen van vrouwen die terugkomen in het blad. Op de achterkant altijd een levensgrote portretfoto van het icoon van de maand. De softfocus is aan Riposte-fotografen niet besteed. Elk nummer bevat standaard een groot artikel over een voorbeeldvrouw, vijf ideeën, vier ontmoetingen (interviews), drie langere verhalen en twee essays. Dat lijkt wel erg conceptueel, maar het mondt uiteindelijk gewoon uit in human interest, faits divers en hilarische onderbroekfoto’s.
Het fijne van Riposte is dat het, ondanks dit wat strenge, cleane voorkomen, het in het magazine zelf uiteindelijk toch meer om het hart draait dan om het hoofd. Want natuurlijk herlezen nieuwe feministen graag op zondagmiddag essays van Susan Sontag of Germaine Greer, maar wat lichtere kost met een vleugje verdieping is ook best lekker op z’n tijd. Zoals Vileine-hoofdredacteur Hadjar Benmiloud het zegt: “Er is behoefte aan een glossy met een gidsfunctie waarvan je hersens niet in appelmoes veranderen.” In het nieuwste nummer van Riposte is er aandacht voor jonge activisten, onder wie de Nederlandse Annelotte de Graaf, zangeres van Amber Arcades en gezinsherenigingsjurist bij de IND. Verder zijn er redelijke korte essays over vagina’s en vriendschap, dubbelinterviews met eigenzinnige moeders en dochters die elkaar om de beurt bevragen over levenslessen, en een lekker lang gesprek met het boegbeeld van het feminisme Gloria Steinem en illustrator Barbara Nessim. De dames nemen de New Yorkse jaren ‘6o door, toen ze huisgenoten waren in een appartement met maar één slaapkamer. Die was voor degene die als eerste ging slapen, de ander sliep op de bank. Het was een boudoir vol boeken, Perzische kussens en papieren, waar ze zich terugtrokken om te schrijven of te tekenen, en waar verloofdes en minnaars tijdelijke voorbijgangers waren. Uit niks blijkt dat Steinem en Nessim zich in die jaren druk maakten om de wc-rol of om hun cellulitis.
Eenzelfde joie de vivre zien we elders in het magazine, bij een terugblik op de eerste officiële fotoshoot van hiphopgroep Salt-N-Pepa. Wat een stoere, vrolijke meiden waren dat, zie ik nu met terugwerkende kracht. Stijliconen bovendien. Waar kan ik die baseballjacks-met-gouden-letters krijgen of die oversizes batikblouse? Ze hebben de hiphop veranderd, schrijft de journalist, want tot hun hit Push It waren vrouwen in hiphopclips slechts accessoires. Gezien het niveau van recente clips als die van Blurred Lines kun je je afvragen hoe duurzaam die verandering was, maar de foto’s op straat in Queens, New York, vormen een mooi spiegelbeeld met een andere typisch Amerikaanse straatfoto uit ongeveer dezelfde tijd. Het is die beroemde foto van Christy Turlington, Naomi Campbell, Tatjana Patitz, Linda Evangelista en Cindy Crawford, nu te zien in de Kunsthal in Rotterdam. Fotograaf Peter Lindbergh kneedde hen daarmee in één klap tot supermodellen. Elk meisje wilde toen wel Cindy of Naomi zijn, maar met de blik van nu zijn de dames van Salt-N-Pepa veel leuker en betekenisvoller.
Snel en ad rem
De titel Riposte verwijst naar riposteren, snel en ad rem antwoorden op een beledigende opmerking. Anders dan je bij een zelfbewust vrouwenblad zou verwachten, is Riposte geen weerwoord op de mannelijke hegemonie, maar vooral een tegengeluid tegen vrouwelijke aannames, tegen de stille consensus dat vrouwen altijd iets niet goed vinden aan zichzelf en hun hele leven in strijd zijn met hun slechte gewoonten. Lieve meisjes en vrouwen, durf lichtvoetig in het leven te staan, lijkt Riposte te zeggen. Doe gewoon waar je zin in hebt, en doe daar heel erg je best voor. Geef jezelf een schop onder de kont als te lui bent om je to do-list af te werken, fiets je het snot voor de ogen, durf een rivale de pas af te snijden en lach er vervolgens om.
De enige zichtbare man in het blad is Giles Duley, op pasfotoformaat, een oorlogsfotograaf die in Afghanistan zijn benen en linkerarm verloor. Hij beschrijft zijn bewondering voor vakgenoot Lee Miller, het fotomodel-schoolt-zich-om-tot-fotograaf dat inbrak in het huis van Hitler en een foto nam van zichzelf in zijn badkuip. Lee is misschien wel de ultieme Riposte-vrouw. Stijlvol en eigenzinnig. En daarvoor heeft ze geen inktpotblauwe nagellak nodig van Chanel.
sam
7 oktober 2016 at 16:45
Goed geschreven en zeker treffend maar ik ben afgehaakt toen ik las dat iemand al activist genoemd word wanneer deze bij de IND werkt. Activist ben je als je actie voert of een voorvechter bent maar iemand die bij de IND werkt is dat NIET! Die volgt gewoon het rechtse beleid van de overheid.
Pingback: 365 dagen Vileine: leven, liefde en lessen! – Vileine.com