Wie is onze heldin?
Norma Rae is een jonge alleenstaande moeder die in het Zuiden van Amerika met haar twee kinderen bij haar ouders woont. Zij en haar ouders werken in de textielfabriek, net als bijna iedereen in het kleine, slaperige dorpje. Norma heeft al wat sores in haar leven gehad en Sally Field zet haar als een sterke vrouw neer. Ze kreeg zelfs een Oscar voor deze rol.
Haar doel
Betere arbeidsomstandigheden.
Wat voor obstakels moet ze overwinnen?
Haar moeder is doof aan het worden door het harde geluid van de machines en de bedrijfsarts doet niets. Haar vader mag niet even zitten als zijn arm verlamd raakt tijdens het werk, een voorbode van een hartaanval waar hij aan overlijdt. Verder is Norma iemand die haar baas vraagt om langere pauzes, loonsverhoging en een tamponmachine in de dameswc.
Haar baas
Om haar stil te krijgen, geeft Norma’s baas haar een promotie, waarbij ze het werktempo van haar collega’s moet controleren en anderhalve euro meer per uur verdient. Als de andere arbeiders niet meer tegen haar praten, besluit ze om de promotie op te zeggen en komt ze erachter dat het een truc was van haar baas om haar koest te houden.
De kameraad
Dan komt Reuben, gespeeld door Ron Leibman, aan in het dorp. Hij werkt voor de Textile Workers Union en wil proberen de textielarbeiders zich te laten aansluiten bij de vakbond en vervolgens ook de fabriek. Dat is een zware klus, want veel arbeiders kijken met argwaan naar de vakbondleiders die het stadje inkomen. Ze zorgen voor oproer, loonsverlaging en een golf van ontslagen. Maar Norma is geïntrigeerd door Reuben, een joodse jongen uit New York, die een koffer vol boeken bij zich heeft. Langzaam maar zeker weet Reuben haar te overtuigen om lid te worden van de vakbond en wordt zij zijn insider in de fabriek.
Haar love interest
Norma heeft een hobbelig liefdesleven gehad. Haar echtgenoot en vader van haar eerste kind is vier maanden na de geboorte omgekomen, dronken in een gevecht. De vader van haar tweede kind wil niet met haar gezien worden vanwege geroddel in het dorp. En we zien hoe ze het aan het begin van de film uitmaakt met één van de toezichthouders in de fabriek. Hij is vervolgens heel boos dat zij dat als vieze en lage arbeider waagt en laat haar alle hoeken van de hotelkamer zien.
Als ze met een bloedneus bij Reuben belandt, denk je eerst dat ze een affaire met hem zal beginnen. Er is wel een romantische spanning tussen de twee, maar toch kiest ze voor Sonny, gespeeld door Beau Bridges, die ook in de fabriek werkt. Hij is gescheiden en heeft een dochter uit zijn voorgaande huwelijk. Hij doet als nette jongen Norma al vrij snel een aanzoek om hun leven en hun gezin met elkaar te delen. Norma gaat op het aanzoek in, omdat Sonny haar stabiliteit biedt. Toch gaat het op een gegeven moment wel fout als Norma al haar vrije tijd op de vakbond richt en Sonny zeurt dat ze nooit boodschappen en de was doet, en ze geen seks hebben. Norma wordt furieus, gooit wat eten in een pan en de was in de wasmachine. Sonny ziet dan in dat hij dit soort dingen ook zelf kan doen en ze maken het weer goed.
En wie is de backstabber?
De fabriek en de baas, die op elke mogelijke manier probeert te dwarsbomen dat de arbeiders zich aansluiten bij de vakbond. Zo is het prikbord met het bericht van de vakbond verborgen achter dikke rollen textiel, zodat niemand het kan lezen. Als de vakbond te sterk wordt, hangt de fabrieksleiding een brief op het prikbord, waarin staat dat vooral de zwarte arbeiders de vakbond willen, omdat ze weten dat ze in het racistische en gesegregeerde Zuiden zo tweedeling zullen zaaien. Reuben wil dat Norma de brief kopieert, zodat de vakbond de fabriek juridisch kan tegenwerken. Maar als Norma een poging doet, komen de toezichthouders naast haar staan en ontnemen haar de mogelijkheid iets op te schrijven. Vervolgens wordt ze meegenomen naar het kantoor en ontslagen. Als ze dat weigert en weer op haar werkplek gaat staan, schrijft ze op een bord het woord Union, dat ze aan de hele fabriekshal laat zien. Uit solidariteit zetten alle arbeiders hun machines uit, tot de politie komt en haar meeneemt en in de cel gooit.
De befaamde oneliner
Voor ze op tafel springt met het bord Union, roept Norma: “Forget it! I’m stayin’ right where I am. It’s gonna take you and the police department and the fire department and the National Guard to get me outta here!”
Powermomenten
Er zijn veel powermomenten in de film, want Norma is gevat. Het meest aangrijpend is als Norma thuiskomt, nadat Reuben haar uit de cel heeft gehaald. Norma maakt de kinderen wakker en legt ze uit dat er kwaadgesproken zal worden over haar, maar dat ze wil dat de kinderen de waarheid van haar horen. Ze legt uit wie hun vaders zijn en ook dat mensen haar een “jail-bird” zullen noemen. Dat is waar, maar alleen omdat ze dingen wil verbeteren voor hen, als zij later in de textielfabriek willen werken.
De moraal van het verhaal
Kom voor je rechten op, want je kunt dingen veranderen voor jezelf en voor anderen.
Maar ehm…is deze film eigenlijk feministisch?
Ja, je hebt aan het einde van de film wel het idee dat Norma zich empowered voelt, als een meerderheid van de arbeiders stemt voor de vakbond. Al haar inzet en haar ontslag zijn niet voor niets geweest – ze heeft met anderen daadwerkelijk iets weten te veranderen. Maar de regisseur besluit de kijker met een dubbel gevoel achter te laten aan de einde van de film. Norma staat namelijk buiten de fabriekspoort samen met Reuben te luisteren naar de uitslag. Zodra ze het gejoel horen en weten dat het goed zit, nemen Norma en Reuben afscheid. Hij vertrekt en gaat naar de volgende textielfabriek. Het afscheid is bitterzoet, want Reuben heeft zijn opdracht voltooid, maar hij weet dat het hem nooit gelukt was zonder Norma. En hoewel Norma een overwinning behaald heeft, heeft ze ook geen werk en weten we verder niet wat voor leven ze zal gaan leiden. Ergens voelt het alsof de vakbond haar gebruikt heeft voor de overwinning. Het blijft het in het midden wie het meeste baat heeft bij deze victorie.
