SEX+SPIRIT

Anti-moeder: het institutionaliseren van kwetsbaarheid

(HIDEAKI HAMADA)

Barbara Nieuwkoop heeft twee kinderen gebaard en vraagt zich af of ze moeder is. Het moederinstinct bestaat niet en de mythe van moederliefde is een leugen. Haar onbehagen met de opdringerige levensstijl heeft de activiste in haar wakker gemaakt. Zij pleit voor het afschaffen van De Moeder.

In Nederland is iedereen die formeel is verbonden door huwelijk of geregistreerd partnerschap, en in die constellatie kinderen heeft geproduceerd, verplicht een ouderschapsplan op te stellen als de relatie verbroken wordt.

Dat plan is een verzameling vragen die samen beantwoord moet worden, met of zonder mediator. Een notaris vertelde me dat de meeste vragen het resultaat zijn van rechtszaken over echtelijke geschillen waar de ouders er samen niet uitkwamen. Het opstellen van zo’n plan dwingt de kersverse exen tot een set aan afspraken over financiën, kinderlogistiek en communicatie. Dit is de minimale variant en wordt vooral gebruikt bij een liefdevolle scheiding. Voor exen die de liefde hebben ingeruild voor onbegrip en afkeer is er een maximale versie. Het meest uitgebreide plan is een onuitputtelijke lijst van procesbeschrijvingen van hoe te handelen bij potentiële veranderingen in het leven van een kind. Zoals kapperbezoek, vakanties, oppasmomenten, hoe de nieuwe partner te noemen, schoolkeuze, welke sport wanneer, muziekles, en ga zo maar door. Het belang van het kind is vervat in een oefening in instrumenteel denken.

Hoe schrijnender de scheiding, hoe omvangrijker de details. Zo leerde ik van een tijdelijke buurman dat het onder begeleiding van een mediator gezamenlijk beantwoorden van alle vragen een therapeutische werking heeft gehad. Hij had een ander en zij was boos. Ze hebben na 20 sessies met een mediator een blauwdruk opgesteld voor vijf jaar gescheiden ouderschap. Een kostbaar traject, in euro’s en inleveren van autonoom handelingsperspectief.

Scheiding mag wat kosten

Scheiding mag sowieso wat kosten. Er kan twee keer per dag gratis worden getrouwd, maar niet twee keer per dag gratis worden gescheiden. Bij het krieken van een ambtelijke dag, negen uur en een kwartier later, kun je gratis een stuk autonomie inleveren. Het gratis herwinnen van de autonomie zou ik rond vier uur beschikbaar maken. Zo kun je meteen met goed fatsoen een café in gaan om er stomdronken uit te komen met wie dan ook aan de arm.

Dat het belang van het kind op de helling ligt bij een ontbinding is niet vanwege de smartlap dat ze de dupe zijn, maar vanwege de beklemmende consensus die er tijdens de relatie wellicht niet was maar nu moet worden opgetekend in een vijfjarenplan.
Scheiden is een transitie. Samengevat: er is een crisis, dan heerst er chaos en uiteindelijk ontstaat er een nieuwe orde. Hannah Arendt stelt dat het door vergeving en belofte, waarmee ze eerlijk zijn en oprechtheid bedoelt, mogelijk is om te blijven communiceren na een crisis. Vooral het eerste lijkt me een louterend gespreksonderwerp. In Nederland gaan we liever voorbij aan kwetsbaarheid en hebben we de transitie geïnstitutionaliseerd. De maakbaarheidsgedachte waar we, dacht ik, al enige tijd niet meer in geloven, viert hoogtij. Het infantiliseert ouders en suggereert dat er grip is op een situatie die in de meeste gevallen voor beiden nieuw is.

Geen hanenkam of vakantie naar het buitenland

Wat er in zo’n ouderschapsplan wordt geregeld is bijvoorbeeld haarlengte. Bij de kapper mag het kind niet stante pede besluiten een hanenkam te willen. Want zonder instemming van beide ouders is dit een verandering die niet kan worden ingewilligd. Voor vakanties naar het buitenland geldt hetzelfde. Eén vader liet zijn dochter na het slagen voor de HAVO een stad uitkiezen om samen een weekend te toeven. Ze koos Parijs. Een moeder vond dat na de aanslagen geen goed idee. Het werd Antwerpen. De ouder met de grootste angst bepaalt de internationale actieradius van het kind.

Het ouderschapsplan hoeft geen eindstation te zijn. Als ouder kun je doorgaan met plannen, ook na het ontvangen van een nieuwe liefde plus kinderen uit een eerder ouderschapsplan. In deze constellatie wordt wederom de orde verstoord en is het tijd voor het stiefplan. Een plan om “van je nieuwe gezin een succes te maken.” Je vorige gezin is klaarblijkelijk mislukt en een geslaagd gezin kun je maken.

Dat een plan handig kan zijn om op het niveau van een boodschappenlijstje praktische zaken te regelen: ok. Voor sommigen is het misschien ook wel noodzakelijk. Als ik een nieuw gerecht wil maken, zorg ik ervoor dat ik alle ingrediënten in huis heb. Mijn ervaring is dat na een paar keer koken en wat aanpassingen met schuiven van hoeveelheden het gerecht steeds meer op smaak komt. Mijn smaak en die van mijn tafelgenoten. Dat kost tijd, goesting en openheid. Het menu is afhankelijk van het weer, ik hou ervan om stamppot in de zomer te eten. Ook hangt het af van beschikbaarheid: postelein liever in de winter. Maar tussen ons gezegd en gezwegen heb ik een bloedhekel aan koken. In het ouderschapsplan zou een lijst met telefoonnummers worden opgenomen met traiteurs en aan huis gebrachte maaltijdservices. Maar liever helemaal geen ouderschapsplan. Gedoe komt er toch.

Click to comment

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top