Elke zoveel jaar verschijnt er een artikel in westerse media over de angst voor artistieke teloorgang na het krijgen van kinderen. In Nederland schreef Franca Treur in De Groene Amsterdammer dat ‘een kinderwens het opheffen van jezelf is’: “Het beangstigende van zelfverlies weegt niet op tegen het krijgen van een kindje.” Zij bevindt zich in goed gezelschap van Servische performancekunstenaar Marina Abramovic. Die stelt dat kinderen een ramp zouden zijn voor haar werk, want “een mens heeft maar beperkte energie en zij wil die niet verdelen.” Lees het hele artikel hier.
Gezin versus carrière
Naast persoonlijk lijkt haar keuze ook politiek. In het interview met de Observer zegt ze dat het kinderen zijn die vrouwen ervan weerhouden de voornaamste posities in de kunst te veroveren. Omdat ze niet bereid zijn de keuze te maken voor werk en tegen kind. Hiermee bevestigt ze het paradigma dat het altijd een keuze is of moet zijn. Gezin versus carrière. Daarnaast perkt ze vrouwen in tot met of zonder kinderen. Het is niet relevant of Beatrix Ruf, directeur Stedelijk Museum Amsterdam, een kind heeft. Dat was het ook niet toen Rudi Fuchs het was. Maar door uitspraken als die van Abromovic vraag ik me toch af of Ruf kinderen heeft.
Dat Marina Abramovic drie abortussen heeft gehad, bevestigt haar verhaal. Het persoonlijke is politiek. Ze heeft wellicht het narratief van de abortussen nodig om haar statement kracht bij te zetten. Zeggen dat je geen kinderen wil of ze niet hebt lijkt niet voldoende. De mens en de kunstenaar vallen bij Abromovic vaak samen waardoor de abortussen ook gezien kunnen worden als performance. Kunstenaar Tracey Emin zegt dat ze blij is dat ze het soort moeder is “…who gave birth to a creative notion, a creative idea, something that isn’t evil and could never have that capacity.”
Wat mij betreft is er geen reden nodig om geen kinderen te krijgen of te willen. Kinderloos zijn is er alleen voor hen die een kinderwens hebben. Die heeft niet iedereen. Een vrouw vertelde mij dat zij en haar partner nooit kinderen hebben gewild. Naar de buitenwereld toe heeft ze haar erfelijke ziekte gebruikt als reden. Zij voelde dat ze dat nodig had, een overtuigend argument, omdat ‘niet willen’ niet geaccepteerd wordt. Het punt is: je weet niet waarom mensen geen kinderen hebben. Het kinderloos zijn moet altijd worden verteld, toegelicht. De vraag of je kinderen hebt, is een vervelende geworden. Laten we ermee ophouden! Vraag liever aan iemand wanneer diegene voor het laatst in iemands bijzijn heeft gehuild, en wanneer toen ze alleen waren.
Kanttekeningen: allereerst wordt er veel moois gemaakt doordat er kinderen zijn. Between The World And Me van Ta-Nehisi Coates is bijvoorbeeld een zeer indrukwekkend boek, dat geïnspireerd werd door de relatie tussen de schrijver/journalist, zijn opvoeders, zijn zoon en de wereld.
Hoewel lijstjes geen tegendeel bewijzen, is het wellicht relevant omdat er heel wat vrouwen naast kunst ook kinderen creëren. Ik kan net zo goed een lijst met scheppende mannen die vaders zijn produceren, hoewel daar het hele onderwerp geen issue lijkt te zijn. Lijstjes bevestigen vooral het binaire. Met of zonder. Ze polariseren.
Ik ben er groot voorstander van dat pre-ouders goed nadenken over het krijgen van kinderen. De vraag waarom, en wat je een kind wil meegeven, zou ten diepste beantwoord moet worden. Een mooi onderwerp om te bespreken na het luisteren van het hartje en een noodzakelijke verdieping in het vak van verloskundige.
Kunst, woorden, creatie
Maya Angelou, grootgebracht door haar oma, schreef in Letter to my daughter: “I gave birth to one child, a son, but I have thousands of daughters. You are Black and White, Jewish and Muslim, Asian, Spanish-speaking, Native American and Aleut. You are fat and thin and pretty and plain, gay and straight, educated and unlettered, and I am speaking to you all.” Vervolgens deelt ze haar levenslessen en de omstandigheden waarin ze die heeft geleerd. Mijn favoriete tegel is: “My life has been long, and believing that life loves the liver of it, I have dared to try many things, sometimes trembling, but daring, still.”
Dit is het soort moederschap waar ik in geloof. Niet een die enkel door bloed en baren wordt gedefinieerd, maar door verbinding, liefde en inspiratie. Door kunst, woorden, creatie. Ik geloof dat een enkele zin, op het juiste moment uitgesproken, een hele opvoeding en een mens in wording richting kan geven. Daar is geen heel leven voor nodig.
Debora
28 oktober 2016 at 06:58
Het soort moedsrschao waarin jij gelooft, bestaat al eeuwen.
, alleen heette het toen vaderschap.