Afgelopen maand was het Black History Month in de Verenigde Staten. Een maand waarin er landelijk stilgestaan wordt bij de Afrikaanse diaspora. Een maand die bovendien geruisloos aan ons in Nederland is voorbij getrokken.
Naast de Verenigde Staten hebben ook het Verenigd Koninkrijk en Canada een Black History Month. Waarom hebben we in Nederland eigenlijk geen Maand van de Zwarte Geschiedenis? Of beter nog: de Maand van de niet-Witte geschiedenis? Want niet alleen de geschiedenis van Zwarte Nederlanders wordt vergeten in de Nederlandse geschiedenisboeken. De Nederlandse geschiedenis is nog steeds een verhaal van opgehemelde helden en vergeten slechteriken. Maar een eerlijke afspiegeling van gebeurtenissen – waarin ook het perspectief van de niet-Witte Nederlander een plek heeft – ontbreekt vooralsnog.
Vieren om niet vergeten te worden
Afro-Amerikaanse historicus Carter G. Woodson richtte begin 20e eeuw ‘Negro History Week’ op uit frustratie. In de Amerikaanse geschiedenis die hij bestudeerde, werd zijn Afro-Amerikaanse volk vrijwel compleet vergeten. ‘Als een ras geen geschiedenis heeft, heeft het geen traditie die de moeite waard is. Zij wordt verwaarloosbaar in de gedachte van de wereld en loopt daarmee het risico uitgeroeid te worden’, zo redeneerde Woodson. Deel uit mogen maken van de geschiedenis was voor Woodson een noodzakelijke stap om gezien te worden als volwaardige mensen. De ‘Negro History Week’ groeide uit tot Black History Month.
Door het organiseren van evenementen, tentoonstellingen en het geven van extra aandacht op scholen wordt een maand lang de geschiedenis van Afro-Amerikaanse burgers gevierd. De prestaties die zij ondanks economische, sociale en politieke tegenslagen bereikten, worden op deze manier een maand lang de geschiedenis in geschreven. Zo stonden studenten van de University of Memphis tentoon als levende standbeelden van belangrijke Afro-Amerikaanse figuren zoals Angela Davis, Billie Holiday en W.E.B. DuBois. Een simpel maar krachtig gebaar dat laat zien hoe geschiedenis voortleeft.
Waarom dan geen White History Month?
Black History Month heeft ook tegenstanders. Zelfs onder Afro-Amerikanen. Zoals Dionne uit Clueless en oervader Morgan Freeman. De maand zou er juist voor zorgen dat de geschiedenis van Afro-Amerikanen geïsoleerd wordt. Daardoor zou Black History Month juist verdelend werken. Sommigen vinden de maand zelfs racistisch. Freeman beet een interviewer in verdediging van zijn standpunt toe: ‘Welke maand is White History Month?’ Nou, elke maand dus.
De Amerikaanse vice-president Mike Pence kreeg een lading kritiek over zich heen nadat hij begin februari op Twitter stilstond bij de start van Black History Month door het eren van… Abraham Lincoln. Met die Tweet liet hij meteen zien waarom Black History Month zo hard nodig is: geschiedenis is niet iets waar je vanzelfsprekend deel van uitmaakt. Het is het (mogen) vertellen van verhalen en daarbij gehoord te worden. Maar volgens Pence kan zelfs Black History Month kan worden afgetrapt met het vieren van de geschiedenis van een witte man.
Vrouwen van kleur zijn toch ook vrouwen?
1 Maart is het International Women of Color Day. Een dag die zich specifiek richt op het vieren van vrouwen van kleur in tegenstelling tot de ‘algemene’ International Women’s Day op 8 maart. Deze dag kan op dezelfde manier bekritiseerd worden als Black History Month: vrouwen van kleur zijn toch ook vrouwen? Zij hoeven toch geen aparte dag? Is dit niet onnodig verschil maken?
En in een ideale wereld zouden dit soort initiatieven inderdaad niet nodig zijn en zou de Geschiedenis óók de geschiedenis van niet-Witte mensen zijn. In een ideale wereld zouden we tijdens International Women’s Day óók altijd stilstaan bij niet-Witte vrouwen. Maar in die ideale wereld leven we niet. Zolang er verschil is in wiens geschiedenis verteld wordt, is het ook nodig om ruimte te maken voor deze verschillen. Het wordt tijd dat wij dat ook in Nederland gaan doen.
