Toen ik in groep 7 een blindedarmontsteking kreeg, stuurden mijn klasgenoten me een grote kaart met een lachende Diddl op de voorkant en dertig ‘Beterschap!’- berichtjes erin, vol glitterende gelpennenpracht. Ik heb de kaart nog steeds, om sentimentele redenen (en omdat ik stiekem hoop op een onwaarschijnlijke Diddl-revival, waarbij originele Diddl-producten duizenden euro’s waard worden), en het is opvallend hoe erg de teksten van de jongens verschillen van die van de meisjes. En dan heb ik het niet over de inhoud (veel meer dan ‘Veel beterschap’, ‘kom maar snel weer terug’, ‘moest je veel kotsen?’ is het niet), maar over de vorm. De jongens schrijven puntig, rechthoekig: pijnlijk netjes of juist geforceerd slordig, met priegelige klinkers en lange dunne lussen. De meisjes schrijven anders; hun handschrift bestaat vooral uit bolle letters, met holle cirkeltjes als puntjes op de i, alsof meisjes het steeds ronder worden van hun lichaam moeten verwerken in alles wat ze doen.
Het is opvallend dat zo veel kinderen zich een handschrift aanleren dat bij hun geslacht past en dat we ook over iets algemeens als letters kunnen denken dat ze ‘mannelijk’ of ‘vrouwelijk’ zijn. We leren schrijven uit dezelfde boekjes en elke basisschoolleerkracht schrijft met datzelfde, gestandaardiseerde schoolhandschrift – toch besluiten bijna alle meisjes op de wereld dat ze de rondingen van hun b’s en d’s zo bol mogelijk moeten maken. Op tsroadmap.com, een site met praktische tips voor transgenders, is er een hele sectie gewijd aan handschriften en waarom die ‘mannelijk’, ‘vrouwelijk’ of ‘androgyn’ zijn: “Check out the s—the loop back through below the baseline is very ‘feminine’.”
Dit is een voorbeeld van grafologie, een pseudowetenschap waarbij handschriften worden bestudeerd alsof het sterrenbeelden zijn (‘een nauwe lus bij de g? Die heeft sowieso zelfmoordneigingen en een mild spraakgebrek’); toch geloof ik dat gender vaak terug te lezen is in een handschrift. Of het nou bewust of onbewust gebeurt – ons handschrift is één van de vele manieren waarop we constant aan de rest van de wereld moeten laten zien wat voor genitaliën we hebben.
Om nog maar even bij mijn basisschool-ik te blijven, volgt een kleine quiz. Welke onderstaande handschriften zijn van meisjes en welke van jongens?
(handschrift A)
(handschrift B)
(handschrift C)
(handschrift D)
(handschrift E)
(handschrift F)
(Antwoord: allemaal vrouwelijk, behalve E.)
