Wie zijn onze heldinnen?
Judy Bernly, gespeeld door Jane Fonda, is een tutje die in een bloemetjesmantelpak en met een hoedje op de eerste dag op kantoor verschijnt. Ze is net gescheiden en is de afgelopen 14 jaar huisvrouw geweest. Voor mensen die met nostalgie terugkijken op oude kantoorspullen, is deze film een waar feest – het is geweldig om Judy te zien stoeien met een op hol geslagen, monsterlijk groot kopieerapparaat.
Violet Newstead (Lily Tomlin) is een oude rot bij het bedrijf Consolidated Companies. Ze is verder een weduwe met vier kinderen. Dit maakt haar een praktische en nuchtere persoonlijkheid, die vaak het hoofd koel houdt en Judy alle ins en outs vertelt op haar eerste werkdag.
Dolly Parton speelt Doralee Rhodes, in haar eerste filmrol. Doralee is de rondborstige, charmante blondine met een zuidelijk accent die Dolly zelf ook is. Ze is de persoonlijke assistent van de baas van de afdeling en probeert zo vriendelijk en aardig mogelijk te zijn tegen iedereen op kantoor, ook al doen mensen om de één of andere reden afstandelijk tegen haar.
NINE TO FIVE, (aka 9 TO 5), Lily Tomlin, Dolly Parton, Jane Fonda, 1980. TM and Copyright © 20th Century Fox Film Corp. All rights reserved..
Wat is hun doel?
Judy is vooral bezig om de eerste week door te komen zonder direct weer haar baan te verliezen, Violet probeert kans te maken op een promotie en Doralee wil graag geaccepteerd worden binnen kantoor.
Wat obstakels moeten ze overwinnen?
Vooral hun baas Franklin Hart, Jr. (Dabney Coleman), die een seksistische, leugenachtige, egoïstische, hypocriete kwezel is. Hij verstopt zich in zijn kantoorkamer en is de schrik van iedereen op de werkvloer. Violet behandelt hij als een slaafje, dat hij telkens vraagt om koffie voor hem te halen en volgens hem niet weet wat teamwerk is, omdat vrouwen geen football of baseball zouden spelen. Daarbij heeft hij haar overgeslagen voor een promotie en die aan een man gegeven. Doralee wordt constant door hem belaagd, hoewel ze lief blijft lachen en prima weet hoe ze hem moet afwimpelen. Maar als ze komt erachter komt dat hij het hele kantoor heeft wijsgemaakt dat zij zijn maîtresse is, is de maat voor Doralee vol. Judy komt erachter dat ze op elk moment ontslagen kan worden om de meest onzinnige reden. Kortom: meneert Hart heeft weinig goeds met zijn werknemers voor.
Wie is de backstabber?
Omdat Franklin de hele dag teruggetrokken in zijn kantoorkamer zit heeft hij één werknemer, Roz, die maar al te gretig het kantoorpersoneel bespioneert. Roz is het irritante lievelingetje van de juf, dat op de wc de andere dames zit af te luisteren.
Het befaamde nummer
Het gelijkenamige nummer, geschreven en gezongen door Dolly Parton, is natuurlijk wereldberoemd en komt wat tuttig over. Maar het is zeker de moeite waard om nog even goed naar de songtekst te luisteren, die zowel poëtisch (‘cup of ambition‘) als kritisch (Workin’ 9 to 5, What a way to make a livin’, Barely gettin’ by, It’s all takin’ and no givin’) is.
Powermomenten
- Als de drie vrouwen besluiten vriendschap te sluiten vanwege hun verschrikkelijke baas en deze bezegelen met het roken van een joint die Violet van haar puberzoon heeft gekregen.
- Als ze met elkaar hun wildste fantasieën delen over hoe ze het leven van hun baas zuur kunnen maken, zoals hem neerknallen, hem met een lasso vastbinden (Doralee natuurlijk) en hem vergiftigen.
- Als 48 uur later al hun fantasieën uitgekomen zijn en ze hun baas moeten ontvoeren, omdat hij ze anders zal aangeven bij de politie.
- Als ze Franklin zes weken in zijn eigen villa (zijn vrouw is op vakantie) gevangen houden in een soort bdsm-pakje (hij moet zich wel comfortabel kunnen bewegen) en ze hem proberen te chanteren met een louche bedrijfje dat hij heeft.
- Als ze ondertussen Roz wegsturen om een Franse taalcursus te volgen, zodat ze geen last van haar hebben.
- Als Judy’s ex bij de villa komt en Franklin ziet, waardoor hij denkt dat Judy een bdsm-affaire heeft en daar kritisch over is. Judy zegt vervolgens dat ze gescheiden is – ze mag dus doen wat ze wil en het is zijn zaak niet meer.
- Als ze allemaal hervormingen op werk doorvoeren, zoals loonsverhoging, flexibele werkuren, parttime werken en kinderopvang.
- Als de productiviteit van de afdeling met 20% omhoog gaat en de grote baas komt kijken. Franklin heeft ondertussen al het plan van de dames doorkruist. Gelukkig wordt hij een paar minuten later naar Brazilië gedetacheerd voor twee tot drie jaar, omdat hij zulk goed werk zou hebben verricht.
De moraal van het verhaal
“We komen er samen wel uit.” Op deze noot eindigt de film. Als de grote baas heeft laten weten dat hij niet voor gelijke lonen voor mannen en vrouwen is, zeggen de vrouwen later in het kantoor van Franklin met een glaasje champagne in de hand dat ze dat zeker toch ook wel kunnen aanpakken.
Maar ehm…is deze film eigenlijk feministisch?
De film is een natuurlijk een behoorlijke klucht. Toch bevat 9 to 5 een belangrijke feministische les: mensen hebben zeker geen autoriteit boven zich nodig die zich weinig om hen bekommert, hen constant in het oog houdt en hen om de kleinste dingen berispt. Judy, Violet en Doralee laten zien dat ze dingen prima zelf kunnen regelen op het werk, zelfs beter. Dat komt omdat ze de werknemers kennen, waardoor ze weten wat die nodig hebben. Zelfs de kantooralcoholist weten ze sober en gelukkig te maken. En anders kijk je de film gewoon nog een keer omdat Dolly Parton erin speelt!
