Dinsdagochtend hoorde ik van de aanslagen in Brussel. Het eerste wat er in mij omging, was ongeloof. Ik gooide zoveel mogelijk nieuwskanalen op om me zo goed mogelijk te informeren, zoals iedere journalist waarschijnlijk, bij wie het nieuws als een bom binnenkwam.
Op tv zag ik hoe politici hun kans grepen op uitzendtijd door een korte reactie te geven, terwijl ik online opmerkte hoe niche-media de terreur dichtbij wilden laten komen door een vertaalslag te maken naar de doelgroep.
Vrouwen zijn niet per definitie moeders
Een veelgemaakte fout daarbij is geforceerd naar de doelgroep toeschrijven. Een focusgroep is hartstikke leuk en aardig, maar herkenning en begrip kun je niet afdwingen als je in stereotypen denkt.
Heus niet iedere vrouw heeft een kind of denkt als eerste na het horen van de aanslagen in Brussel aan kinderen. Toch vond TMG’s Vrouw het nodig om de berichtgeving vier artikelen rondom de Brusselse aanslagen te plaatsen met de volgende invalshoeken: ‘Hoe leg je dat aan je kind uit?‘, ‘Wat nou als je nu met je kinderen op Schiphol staat?‘, ‘Waarom zou je dat een kind aan willen doen‘ en ‘en nu moet je kind nog naar huis toe‘.
Is dat nou nodig? Het medium heet toch ‘Vrouw’, niet ‘Moeder’? Hieruit concludeer ik dat de doelgroep een bredere groep is dan (wannabe) moeders.
Economen aangesproken als geldwolven
Een ander voorbeeld: hoe nodig is het om groots aan te kondigen dat de Europese beurs in het rood staat? Kan dat nieuws niet even wachten? Zo zet je economen wel erg weg als geldwolven. Of maken financiële lui zich daadwerkelijke meer zorgen om een beurskrach dan de talloze slachtoffers?
Dus, lieve Vrouw-redactie en andere niche-media: staar je niet blind. Niet iedere econoom is per definitie een gierigaard. Niet iedere vrouw denkt bij het horen van terreur aan haar kinderen, laat staan die van een ander. En zelfs al zou iedere dame meteen aan de jeugd denken op het moment dat ze hoort van een bomaanslag: is er dan niet meer te bieden? Gun een moeder eens wat échte kopzorgen, met artikelen als ‘hoe zorg je dat je dochter geen terrorist wordt’ of ‘hoe zorg je dat je een aanslag niet teveel op jezelf betrekt’.
Een lezer wil iets leren; iets begrijpen. Om te begrijpen wat, hoef je als schrijver helemaal niet dicht bij iemand te staan of in diens hoofd te kunnen kijken. Je hoeft alleen de gepaste afstand te nemen en jezelf iedere keer af te vragen: maar waarom zou die persoon dit willen lezen? Wat schiet die persoon hier mee op? Zou ik dit zélf überhaupt willen weten? Voegt dit verhaal daadwerkelijk iets toe, of bevestig ik enkel een vooropgezet beeld van de doelgroep?
Ken je dat communicatiemodel van zender/ontvanger? Eigenlijk is het allemaal heel simpel: de doelgroep is het eindpunt, niet het doel – en dus ook niet het middelpunt. Dat is de boodschap namelijk al. En op het moment dat die niet centraal staat, is de journalist meer aan het spiegelen dan aan het informeren.
