“Het patriarchaat ook! Het patriarchaat! Dat idiote vijandbeeld. Alsof er ergens een soort genootschap is met allemaal alfamannetjes die dan gaan bedenken van ‘we zetten roze speelgoed in de markt en dan maken we meisjes onzelfverzekerd [sic]. Wat is hét patriarchaat?”
Volgens Annabel Nanninga (vanaf 1.13 in deze video) bestaat het patriarchaat dus helemaal niet en is het een idioot verzinsel van het huidige ‘trut-feminisme’ dat zich ‘volledig belachelijk’ heeft gemaakt. Haar sarcastische uitlatingen over de strijd van het huidige feminisme tegen het patriarchaat laten niet alleen zien dát het werkelijk bestaat, maar ook waarom het zo onuitroeibaar lijkt te zijn. Met haar houding is zij namelijk zelf ‘het patriarchaat’. Juist daarom is het in mijn ogen urgent om haar vraag naar wat het patriarchaat eigenlijk is, te beroven van al het sarcasme. Alleen dan kan je serieus kijken naar dit fenomeen, het terugbrengen tot de juiste proporties en benoemen wat het in werkelijkheid is: een dominant en structureel seksistisch sociopolitiek en cultureel systeem dat een toxische invloed heeft op de levens van zowel vrouwen als mannen.
De patriarchale en geïnstitutionaliseerde binaire deling van de wereld
De grootste invloed van het patriarchaat is de binaire deling van de wereld in de twee genderrollen: ‘masculien’ en ‘feminien’. Het zijn sociale constructen die zodanig geïnstitutionaliseerd zijn dat ze verworden zijn tot geïnternaliseerde rigide normen. Starre regels dus, die bepalen welk gedrag passend is voor hetzij de ‘mannelijke’, hetzij de ‘vrouwelijke’ biologische sekse. Bovendien — en dat is belangrijk — worden de als masculien gestereotypeerde persoonlijkheidseigenschappen — zoals rationeel, daadkrachtig, ondernemend en sterk — verheerlijkt. Daarentegen worden de zogenaamd feminiene karaktereigenschappen — zoals verzorgend, emotioneel, zwak en bescheiden — in feite geminacht. Dat dit zo is, wordt direct duidelijk als je denkt aan hoe mannen die niet voldoen aan de masculiene norm uitgescholden worden als ‘verwijfd’ of als een ‘sissy’.
Natuurlijke vrouwelijke bescheidenheid
Dat we nog steeds in een patriarchaat leven, is bijvoorbeeld te zien aan het vooroordeel dat het aan de ‘natuurlijke vrouwelijke bescheidenheid’ zou liggen dat de topfuncties nog steeds door hoofdzakelijk mannen worden bezet. Een dergelijke verklaring is een perfect voorbeeld van het patriarchale denken dat de wereld heel veralgemeniserend in tweeën deelt op basis van de zogenaamd natuurlijke essenties die de persoonlijkheidskenmerken van mannen en vrouwen zouden determineren. De zogenaamd ‘natuurlijke, vrouwelijke bescheidenheid’ als oorzaak van het tekort aan vrouwen in de top van het bedrijfs- en overheidsleven te accepteren, is dus een patriarchale verklaring die blijft steken in de zelfgecreëerde binaire stereotypering.
Een veel betere verklaring hiervoor is echter de aan het patriarchale denken inherente bias tegen al wat ‘feminien’ is. Deze onbewuste vooringenomenheid zorgt ervoor dat de meeste mensen — mannen én vrouwen — de status quo in stand willen houden, zoals blijkt uit dit onderzoek. Ondanks al het geld dat door overheden en corporaties uitgegeven wordt aan hun ‘diversiteitsbeleid’, blijkt er statistisch gezien nul kans te zijn dat ze een vrouw zullen aannemen als de pool van kandidaten die het tot de laatste sollicitatieronde hebben gebracht, bestaat uit één vrouw en drie mannen. Hetzelfde gaat ook op als de pool bestaat uit een gekleurde of zwarte man en drie witte.
Seksisme bij de VN
Een ander bewijs dat we nog steeds in een patriarchaat leven, is de samenstelling van de Verenigde Naties en de manier waarop er in deze internationale organisatie besluiten worden genomen. Vorig jaar verscheen er een artikel van Maite Vermeulen over de onderhandelingen voor de nieuwe duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN. Ze schrijft:
“Ze zitten opgesloten in de kelder. Twee mannen, één uit IJsland en één uit Saoedi-Arabië. Er zijn geen ramen, alleen een tl-lamp. Al twee dagen komen ze niet naar buiten, want ze moeten het eens worden. Over of vrouwen wereldwijd in 2030 wel of geen recht moeten hebben om hun eigen keuzes te maken over seks en voortplanting.”
Het zijn notabene de VN die zelf keer op keer ervoor pleiten om na oorlogen vooral vrouwen aan de tafels van vredesonderhandelingen te brengen, omdat zij de meeste schade ondervinden. Het is meer dan absurd, uiterst verontrustend en anno 2016 idioot patriarchaal, dat dezelfde VN het serieus voor elkaar krijgen om twee mannen (!) aan een tafel te zetten om het met elkaar eens te worden of vrouwen wereldwijd (!) in 2030 wel of geen recht moeten hebben om hun eigen keuzes te maken over seks en voortplanting. Ik herhaal dit nog een keer langzaam in mijn gedachte: twee mannen … over vrouwen wereldwijd … recht (!) … eigen keuzes (!) … over de eigen seks (!) … en voortplanting (!) … Dit heeft alles te maken met het willen behouden van de status quo.
Geen crisis van de mannelijkheid, maar een crisis van de patriarchale mannelijkheid
Het willen handhaven van de status quo zie ik ook terug in de antisentimenten jegens het steeds sterker wordende feminisme. Juist deze status quo wordt door feministen kritisch ter discussie gesteld. De patriarchale, stereotype genderrollen worden zelfs afgewezen, aangezien ze niet alleen uiterst beperkend zijn voor elk individu, maar vooral de diversiteit en pluraliteit tussen de individuen volledig verstikt.
Veel mensen zijn niet blij met de feministische kritiek, omdat het ‘framinisme of feministische policor’ — zoals het badinerend benoemd wordt — zou hebben geleid tot de oprukkende ‘feminisering’ van de samenleving en dus tot het einde van de man. Er wordt gesproken van een crisis van het masculiene, want wat stelt mannelijkheid überhaupt nog voor nu steeds meer vrouwen van oorsprong mannelijke beroepen en sporten uitoefenen ?
Kan het niet zo zijn dat het geen crisis van de mannelijkheid is, maar een crisis van de patriarchale definitie van mannelijkheid? Als dat zo is, dan moet juist het patriarchaat ter discussie worden gesteld. Sterker nog, het zou betekenen dat mannen uiteindelijk evenveel te lijden hebben onder de patriarchale stereotypering als vrouwen en ook dat mannen evenveel aan het feminisme hebben als vrouwen. Eén van de mooiste speeches hierover is voor mij nog steeds deze TedTalk van Tony Porter:
Hij vertelt aan het begin van zijn talk over hoe hij opgroeide en hoe hem geleerd werd dat “men had to be tough, had to be strong, had to be courageous, dominating – no pain, no emotions, with the exception of anger – and definitely no fear; that men are in charge, which means women are not; that men lead, and you should just follow and do what we say; that men are superior; women are inferior; that men are strong; women are weak; that women are of less value, property of men, and objects, particularly sexual objects.” Deze collectieve socialisatie noemde hij later de man box.
Ik hoop dat iedereen de hele talk bekijkt; deze legt in mijn ogen precies uit wat het patriarchaat is. En voor degenen die geen tijd of zin hebben om het geheel te beluisteren, geef ik hier graag de laatste en belangrijke zin van zijn speech weer: “I remember asking a nine-year-old boy, “What would life be like for you, if you didn’t have to adhere to this man box?” He said to me, “I would be free”.”
“I want a dyke for president.”
Uiteindelijk gaat het in het bestrijden van het patriarchaat niet enkel daarom dat de pay gap gedicht wordt. Of dat het glazen plafond tot scherven geslagen wordt. Of dat er even veel vrouwen regeringsleiders zijn als mannen. Het gaat erom het binaire denken op alle vlaktes te elimineren en de werkelijke pluraliteit en diversiteit van de wereld binnen te halen in de bedrijven, instellingen en overheden die met hun besluiten ons aller individuele leven beïnvloeden.
Dit is precies wat Zoe Leonard tot uitdrukking brengt in haar prachtige tekst, die het meer dan waard is hier een prominente plek te krijgen:
Pingback: Paradigma: we hebben geen genderneutrale taal nodig – Vileine.com
Pingback: Paradigma: het patriarchaat bestaat niet - Dorudi