“God has given you one face and you make yourselves another.” Shakespeare
Ik open mijn Instagram-account en mijn feed vult zich met selfies met te dik getekende wenkbrauwen, drie lagen foundation, contourcreme, highlighters, nepwimpers en ‘winged eyeliner’. “Je weet wel, van die meisjes die veel te veel make-up dragen – en niet eens door hebben dat mannen dat niet mooi vinden.”
Ik betrap mezelf op deze gedachte, en schrik ervan – schijnbaar gaat er in mij nog een bekrompen meisje schuil dat denkt dat vrouwen make-up enkel dragen om de man te pleasen. Een moment van zwakte, waarin ik de vrouw in een ondergeschikte rol plaats en de waarde van visagie onderschat. Want is het gebruik van make-up per definitie gebonden aan het pleasen van de man? Is het geen middel tot zelfexpressie en staat het niet helemaal los van de wensen van de man?
Roze wangen in Vogue
Dit brengt mij naar Amerika aan het begin van de twintigste eeuw. Met de opkomst van de fotografie werd ook cosmetica steeds populairder; vrouwen wilden graag de mooiste versie van zichzelf tonen. Het was echter niet de bedoeling dat mensen zagen dat er make-up gebruikt werd: vooral verzorgingsproducten waren in trek, en mild gebruik van rouge was ‘toegestaan’ om zo een frisse gezonde uitstraling te krijgen. Zoals de advertenties in Vogue lieten weten: roze wangen zouden een toevoeging zijn op je aantrekkelijkheid, aangezien het je een jonge, gezonde glow zou geven. Naast subtiel gebruik van rouge werd verder gebruik van make-up als not-done beschouwd. Je zou alleen aantrekkelijk gevonden worden als mannen dachten dat je je ‘ware gezicht’ liet zien.
De Eerste Wereldoorlog brak aan en de mannen werden naar het front gestuurd, terwijl de vrouwen thuis het leven moesten voortzetten. Hiermee kregen vrouwen meer verantwoordelijkheden en werden ze financieel en op maatschappelijk niveau onafhankelijker van de man. Gezichtsverzorging werd belangrijker; de vrouw moest er namelijk wel voor zorgen dat ze ondanks haar harde werk er nog even gezond uit zou zien voor haar man zodra hij zou terug keren.
Flappers bepaalden zelf wel hun uiterlijk
The Roaring Twenties – de oorlog was ten einde en een nieuw tijdperk brak aan. Sommigen vrouwen waren ondertussen gewend geraakt aan hun onafhankelijkheid en eisten sociale gelijkheid. Waar feministen zich voorheen voornamelijk richtte op politieke gelijkheid, ontstond er een nieuwe vorm van feministen die zich inzetten voor sociale gelijkheid: de Flappers. Terwijl de mannen ’s avonds de jazzclub ingingen was het voorheen voor vrouwen niet de bedoeling om zich in die scene te bevinden. De vrouwen die aanwezig waren in het nachtleven, waren voornamelijk prostituees. De Flapper trok zich hier echter niets van aan, zij vond dat zij dezelfde sociale en seksuele vrijheid had als de man en maakte deel uit van het bruisende nachtleven, dronk en rookte sigaretten. Voor deze groep vrouwen veranderde ook het schoonheidsideaal: zij droegen niet langer strakke jurken, maar loshangende kleding. Ook knipten zij hun haren kort en creëerden een jongensachtige haarstijl, aangezien zij niet meer de behoefte hadden om te voldoen aan het ideaalbeeld van de man. Zij bepaalden zelf hun voorkomen – daarvoor hoefden zij hun lichaam niet te accenturen, hoefden zij geen lang haar meer te hebben en mocht de make-up een stuk minder subtiel zijn.
“She did not wear a corset, and she bared her arms. Her skirts went up to her knees… exposing her skin. But she hid her breasts…. It was a peculiar combination of sexuality and boyishness and every young woman who was not very, very serious wanted to be a part of the excitement. “ (Collins, 2003)
De make-up werd uitbundig: de wenkbrauwen werden opnieuw getekend, de lippen werden donker gemaakt, er werd opvallende rouge gebruikt en de ogen werden aangezet met kohlpotlood. Alles wat vóór die tijd de norm was (natuurlijk en ‘aantrekkelijk voor de man’) werd achterwege gelaten. Flappers bewezen dat ze niet afhankelijk waren van de man. Ze bepaalden zelf wie zij waren en hoe zij deel uitmaakten van de maatschappij; uitbundig en vrij. En de vrouwen die thuis zaten, en heel subtiel hun blush opbrachten, keken deze vrouwen scheef aan.
Make-up geeft je vrijheid om jezelf te profileren
Ik zit op de bank, en scroll door Instagram. En ondanks dat make-up mijn beroep is, en ik als geen ander weet dat make-up gebruikt wordt om identiteit uit te dragen, betrap ik me erop dat ik deze meisjes veroordeel. Ik twijfel nog steeds of zij make-up dragen omdat ze aantrekkelijk gevonden willen worden door de man, of omdat ze make-up an sich een mooi middel vinden om hun identiteit weer te geven. Het is waar dat make-up door de jaren heen voornamelijk gebruikt is om aantrekkelijk te ogen voor de man. Maar laten we in elk geval niet vergeten dat make-up vooral vrijheid geeft om jezelf te profileren op een manier waar jij je zelf goed bij voelt. En laten we vooral blij zijn dat we deze vrijheid hebben! En dat mannen dat niet per se mooi vinden? Ach, dat is toch helemaal niet relevant? Alleen oppervlakkige meiden maken zich daar druk om: “Je weet wel, van die meisjes die denken dat je enkel make-up draagt om een man te pleasen.”
