De musical die de kinderen in de bovenbouw elk jaar spelen had de volgende verhaallijn: vijf boeven, jongens, zitten in de gevangenis en weten te ontsnappen. Ze beroven een bank en kopen van het goud een raket. Ze lanceren zich de ruimte in en landen op een onbekende planeet. De voice-over vertelt dat het Mars is. Daar wonen meisjes. Ze kunnen elkaar in eerste instantie niet verstaan, maar gelukkig is er Google Translate en beginnen de gesprekken. De jongens vinden de meisjes heel mooi, ze worden verliefd en trouwen. Alle echtparen stappen in de raket en vliegen terug naar aarde. Daar aangekomen komen de kersverse echtgenotes achter het bedrog van hun jongens en gaan naar de politie. Omdat de mannen spijt betuigen, hoeven ze niet de gevangenis in.
Heteronormatieve musical
Heteronormatiever kan het niet, was mijn eerste gedachte. Moralisme verpakt in vrouwenvanvenusmannenvanmars. Ik vroeg de directeur die meekeek of ze het daarmee eens was. Ze zei dat er veel meer aan de hand is in de huidige fluïde genderwereld en nodigde me uit om mee te denken over hoe dit op school een plek kan krijgen.
Sindsdien gooi ik allerlei visjes uit en woedt er een hevige storm in mijn brein. Mijn gedachten gaan van gendercommissies die controleren hoe queer de output en input is, projecten waarin gezinssystemen aan de orde komen, bewustwordingstrajecten voor leraren tot boekenlijsten en buttonacties bij Albert Heijn. Maar terwijl de lijst blijft groeien, realiseer ik me dat het eigenlijk om iets heel anders gaat. Het is mijn eigen vervreemding die ik probeer te voorkomen bij mijn kinderen. Ik herken mezelf niet in de gezinnen om me heen. Rolmodellen ontbreken. Ik/wij lijken nergens meer op.
Onze omgeving bepaalt onze gender
De tegenwoordige tijd kent een breder palet dan LBGTQI en hetero. De millennials vormen de meest queere generatie uit de geschiedenis. Ik vermoed dat de generatie die zojuist de musical heeft gespeeld, daar nog letters aan gaat toevoegen. Kinderen schijnen hun gender in de leeftijd 2-5 jaar te bepalen. Een belangrijke factor daarbij is de omgeving als referentiekader. Je wordt niet als man of vrouw geboren – gedrag van mensen uit de omgeving bepaalt grotendeels dat we ons meisje of jongen voelen.
Mijn dochter trekt heel af en toe een stropdas en gilet aan. Ze zegt dat ze zich “als man aankleedt.” Haar aanmoedigen of complimenteren over haar manier van kleden is een precair iets; als ik het te enthousiast doe, gaat ze zich meteen omkleden. Negeren is echter ook niet gewenst. Daardoor heb ik een subtiele blik aangeleerd, waarmee ik instemmend en redelijk neutraal meld dat ze er prachtig uitziet vandaag. Het naar beneden komen op de trap in haar zelfgekozen outfit is haar eerste moment met de buitenwereld. Hoewel ik haar outfits oprecht prachtig vind, omdat ze het resultaat zijn van een voor mij volstrekt onnavolgbaar maar zeer individueel keuzeproces, verwacht ze een objectieve en kalme reactie. Van binnen juich ik.
De juf slaan als middel tegen genderbevestigend gedrag
Op school wordt ze ontvangen met het commentaar dat ze “er netjes uitziet.” Meisjes die er meisjesnormatief uitzien, pastel-rokje-vestje-gouden schoentjes-vlecht, krijgen steevast het compliment van de juf dat ze er “mooi uitzien.” Ik denk dat mijn eerste genderproject bestaat uit het slaan van de juf als zij opmerkingen maakt over het uiterlijk van meisjes. Jongens worden namelijk nooit beoordeeld op hun aankleding. Het normdoorbrekend vermogen van deze handeling is zeer gelaagd: ik sla, ik sla de juf, ik sla de juf hard, ik sla de juf hard tegen de musicalraket.
Ik lees nog een verhaal voor, geef dochter een knuffelkus en verlaat de school. De juf wordt vervangen door een Russische transgender-meester met Polynesische tattoo sleeve.
