De eerste chocoladeletters liggen reeds in de supermarkt. Dat weet ik, omdat de coach had gezegd om creatief te zijn bij het onderricht geven aan mijn moeizaam lezen lerende kind. Zodoende verslindt het kind het alfabet in mijn ijdele hoop dat chocola ooit wordt vervangen door literatuur.
Er is nog een lange, lange weg te gaan voor de heiligheid aantreedt en overspannen kinderen huilend cadeaupapier openscheuren. Hoewel de timing voor de discussie allerbelabberst is, zie ik echter niet in waarom we de figuur van Sinterklaas in deze hoedanigheid wel zouden moeten behouden. Nu de slaven zijn bevrijd, is het tijd voor de terechtstelling van de meester. Deze knecht van god is een reliek uit de patriarchale christelijke overheersing. Mochten er nog meiden zijn die á la Pussy Riot actie willen voeren tegen christelijke dominantie in onze cultuur: de intocht is op zaterdag 12 november in Maassluis.
Voor de minder activistische vierders onder ons opper ik de weg naar de intocht te bewandelen als ware het een pelgrimsroute. Bewustwording en verandering hebben, naast mantra’s en doorzettingsvermogen, doorgaans tijd nodig. Dus wil je in december Sinterklaas een andere betekenis geven, dan moet de eerste stap nu al gezet worden.
Ter ondersteuning van deze transitie heb ik vier nieuw te ontwikkelen gewoonten voor een hogelijk succesvol sinterklaasfeest geformuleerd. Deze zijn gebaseerd op deugdethiek en daarmee universeel en tijdloos. Geschikt voor alle leeftijden.
1. Sinterklaas is een verhaal over delen en geven. Niet te verwarren met verlanglijstjes, krijgen en hebben. De mythische man die drie keer munten over de muur gooide zodat drie gezusters eervol konden trouwen. Vertel het traditionele verhaal ten volle. Of maak een millenniumversie. Hierin passen cross-dressing, een opgeplakte baard en de genderswap naar een paarse piet. De kinderfantasie verwordt zo geen volwassen leugen. De ontmaskering van Sinterklaas moraliseert de wereld van het kind in waar en niet waar, weten en niet weten. Veel kinderen zijn opgelucht als ze eenmaal weten hoe het zit. Belangrijk: begin nu vast te vertellen, na 12 november luistert er geen kind meer.
2. Wie is de familie? Sinterklaasavond kent een traditie als familiefeest. Wees open en scheutig met de uitnodigingen. Nodig eens een single uit, een stel zonder kinderen, de buurvrouw waarvan de kleinkinderen in Dubai wonen. Maak de avond fris en verassend warm door mensen uit te nodigen die je liefhebt zonder dat er een per se een bloedband aan ten grondslag ligt. Kinderen kiezen graag een eigen familie.
3. Ruilen is het nieuwe delen, hebben het nieuwe sterven. Zeg tegen kinderen dat alle cadeaus een week na de viering, uiterlijk 12 december, weer weg zijn. Zo gaan ze zich niet hechten aan spullen. Je voorkomt status – iets waar kinderen heel gevoelig voor zijn en ouders des te meer. De cadeau’s gaan naar een andere kinderwereld. Sinterklaas wordt zo het instrument voor sociale mobiliteit. Ruil de cadeaus met een wijk van een ander segment, hoger of lager. Er moet ten minste verschil zijn in genoten opleiding, inkomen, kleur auto, woonoppervlak, gezinssamenstelling en laatste vakantiebestemming. Zonder de volgende ruileconomische app te willen forceren zou in Amsterdam bijvoorbeeld de cadeaus in IJburg geruild kunnen worden met die in Staphorst, Kampen of een ander bible belt-entiteit (een Banksy graffitiset voor een poppenhuis of gereedschapskist). Nieuw-West ruilt met de Vijfhoek in Haarlem (elektronica voor hout) of het Rotterdamse Hillegersberg met het Haagse Transvaal (dit is de enige ruil die 3 tot 1 verplicht stelt).
4. Kies je wapen van spot. Als kind stond bij ons de achterkamer vol met grootse surprises. Door de jaren heen werden ze steeds geavanceerder, ranziger en scherper. Zo kreeg oom Sjaak ooit een grote pop waar het cadeau verborgen zat in het kruis. Hij moest flink sjorren om het te bemachtigen. De kracht waarmee hij trok liet allerlei lampjes branden – geslachtsloosheid geeft verlichting. Vat het jaar samen in dichtvorm. Het avondje van Sintnieklaas wordt een combinatie van The Voice en Zomergasten. Laat kinderen ook een gedicht maken. Ze zullen het zelf willen voordragen. ‘Lieve oom Sjaak, je trouwe viervoeter is dood, het verdriet erom is groot. Nog dagelijks ben je aan het herdenken, door eerst een glas en daarna jezelf vol te tanken.’ Pak uit, doe gek. Rijm en declameer de onderstroom.
Deze vier gewoonten kunnen de voedingsbodem zijn voor een vernieuwend sinterklaasfeest. Het begin van een nieuwe, betekenisvolle traditie in een tijd van schuimende golven, waar thuis de onderstroom poëtisch wordt voorgedragen.
