WORLD+CULT

Instant Classic: Lieve

In Instant Classic bespreken Vileine redacteuren feministische klassiekers, zodat jij ze niet meer hoeft te lezen – maar het straks wel wilt. Vandaag reviewt Imme Visser Lieve van Ronald Giphart

Hoe heet het?
Lieve door Ronald Giphart

Waar en wanneer?
Nederland, 2016

Waar gaat het over?
Lieve werd mij aangeraden door Vileine collega’s – ergens is Ronald Giphart natuurlijk onze naamvader. Jaren geleden las ik vaak Gipharts boeken; die waren spannend en lieflijk, met een seksuele context die ik beter kon behappen dan die van bijvoorbeeld Jan Wolkers. Zo ook dit boek. Liefde, passie, hartstocht, verlangen, overgave, zelfverlies, puurheid, zegt de blurb. Lieve is een Vlaamse actrice die voor nogal wat furore zorgt in de levens van de mensen (lees: mannen) om haar heen. Geen spoiler: Lieve overlijdt bij een tragisch ongeluk. Haar grootste bewonderaar, man en succesvol regisseur Noah, maakt een film over de liefde/lust tussen hen twee. We leren ongeveer alle personages op de set kennen, waaronder de twee acteurs (Liv en Bison) die de rollen van Lieve en Noah spelen. Het verhaal draait op de talloze dramatische seksuele intriges rond de twee vrouwelijke karakters, Lieve en Liv. Lieve, Liv, Vileine – what’s in a name. Anti-heldinnen?

Waarom moet je dit boek toch echt lezen?
Als je van makkelijk te lezen drama houdt en wild wordt van seksuele spanning, dan is Lieve dé roman voor jou. Gooi je feministische instant classic-voorwaarden echter even uit het raam.

Wat moet je weten als je dit boek toch niet wil lezen?
De wereld in Lieve bestaat vooral uit mannen die de stand van zaken denken door te hebben. De twee belangrijke vrouwelijke karakters – Lieve en Liv – komen elkaar nooit tegen – en als ze al met andere vrouwen praten, gaat het altijd over mannen of seks. Lieve slaagt hierin dus overduidelijk niet voor de Bechdeltest.
“Ja maar, Lieve was een soort prostituée, en de enige scene die Liv speelt in het boek is een seksscène: logisch toch dat ze over niets anders praten dan seks?” zullen geïrriteerde medelezers roepen. De twee vrouwen in het boek hebben inderdaad een ontzettend grote nieuwsgierigheid naar seks en zijn hun eigen seksuele wezens. Tenminste, dat wil Giphart ons doen geloven. Omdat er zóveel personages zijn waarvan we in het hoofd kunnen kijken – minstens zes – kom ik er echter nooit echt achter wat nu Lieve en Liv’s motieven zijn. Aan de oppervlakte zie ik hoe ze door hun leven bewegen. Diep in hun gedachten kom ik echter nooit. Lieve heeft een nogal kinky seksleven met een oudere man, totdat ze liefde-van-haar-leven Noah tegenkomt, en ze niet meer zeker weet of de spelletjes die ze speelde met haar oudere minnaar vanuit haar eigen wil kwamen of haar opgelegd werden. Dit soort ambiguïteit is erg interessant, maar wordt helaas door niemand verder uitgepluisd.
Liv lijkt een ultieme Manic Pixie Dream Girl – seksueel vrij, wispelturig maar ontzettend meegaand in Noah’s vrij bizarre regisseursplannen. Dit is ironisch, omdat de MPDG online zo wordt uitgelegd:

“That bubbly, shallow cinematic creature that exists solely in the fevered imaginations of sensitive writer-directors to teach broodingly soulful young men to embrace life and its infinite mysteries and adventures.”

Het is alsof regisseur Noah een ideale droomvrouw bedacht, een soort filmisch vervangwezen voor zijn verloren liefde Lieve, en die in Liv-als-Lieve trof. Verzon. Waar Lieve degene was die zijn eigen leven omhoog stuwde, is Liv-die-acteert-als-Lieve degene die Bison-als-Noah omhoog stuwt. De vrouwen die in het leven zijn geroepen om mannen te dienen en een twinkeling in de ogen te geven. Helaas ziet arme acteur Bison het verschil niet tussen zijn tegenspeelster in haar rol en zijn tegenspeelster als zichzelf – en ik ook niet. Hoewel Liv een gigantisch groot subplot van de roman beheerst, weet ik eigenlijk niets over haar als personage.

De vrouwelijke karakters in Lieve – Lieve zelf, Liv, Mariska, Lola – zijn allemaal dát: een personage. Een gecreëerd wezen, verzonnen door een melodramatische man in hun omgeving. Ze komen niet los uit die greep en we zien niet wie zij zijn. Is dat een onderdeel van de filmwereld? Misschien. Is er te weinig ruimte besteed aan het weergeven van de complexere gedachtegangen van de vrouwen? Waarschijnlijk.

Erger je je?
Iedereen krijgt seks – vooral ook oude, compleet oninteressante, gemeen denigrerende mannen waar 24-jaar-oude actrices in het echte leven waarschijnlijk met een boog omheen zouden lopen. Met jonge mannen die wél oprecht en vriendelijk zijn loopt het niet goed af, maar gelukkig gaf ik toch niet genoeg om zijn personage om dit erg te vinden. Zijn jonge, seksuele vrouwelijke karakters in boeken die opgeschreven worden als intellectuele mannenfantasieën echt anti-heldinnen? Tegenvallend.

Kant-en-klare quote voor feestjes en partijen:
“Ferrand noemde het ‘la melancolie amoureuse’. Volgens hem was het ‘overbelasting van het hoofd’ die verliefdheid obsessioneel maakt. Wie verliefd is, herhaalt steeds dwangmatige ‘gedachten in de verbeelding’, waardoor het verlangen alsmaar groeit.” (Hoofdstuk 40, pagina 178).

Click to comment

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top