Naam: Jens van Tricht
Leeftijd: 48
Beroep: Directeur van Emancipator
Quote: “Ik ben nu ook ineens een witte man van middelbare leeftijd”
Boek: Waarom feminisme goed is voor mannen
Waarom noem je jezelf feminist?
“In mijn definitie van feminisme kan je als man feminist zijn, nee moét je dat zelfs zijn.”
En hoe definieer je feminisme dan?
“Feminisme betekent voor mij: constructief en kritisch gedachtegoed. Het is een analyse van problemen in de wereld, maar het is ook oplossingsgericht. Het persoonlijke is politiek. Feminisme is waar problemen geanalyseerd én opgelost wordt in termen van gender.”
Waarom heb je besloten jezelf feminist te noemen?
“Voor mij was feminisme een feest van herkenning. Ik kwam als 19-jarige in 1988 naar Amsterdam. Daar was de kraakbeweging in volle gang. Ik woonde in een woongroep. Alles waar wij ons druk over maakten, kwam door wat we nu ook wel de boze witte man van middelbare leeftijd noemen. (Ik realiseer me dat ik ook wit, middelbaar en man ben, maar dat terzijde.) De vrouw die mijn ogen heeft geopend – eigenlijk door ze dicht te slaan – was mijn Duitse vriendin toentertijd. Zij kwam uit een boerenfamilie, had een ander opleidingsniveau, kwam uit een andere cultuur. Zij liet me zien hoeveel invloed het patriarchaat nog had. Alleen al het gegeven dat mannen altijd aan de buitenkant fietsen bijvoorbeeld. Er is ook een heel grappig boekje over: Tejo: De lotgevallen van de geëmancipeerde man.
Ik ging ervan uit dat ik alles zelf had verdiend. Dat mensen naar me luisteren omdat ik goede argumenten had. Pas later had ik door dat dit kwam door het privilege van man-zijn. Zo werd ik bewust van machtsmechanismen. De kraakbeweging was magisch. Wie bepaalt de norm? Daar hebben we enorm mee geëxperimenteerd. Bijvoorbeeld in het kraakpand waar ik woonde. Daar werden bewust rolwisselingen afgesproken. We moesten een keer een muurtje uitbreken voor een feest. Dat zouden de vrouwen doen, maar ik heb het uiteindelijk met een andere man gedaan. Je kunt zeggen dat het experiment mislukt is, maar we hebben het hier wel over denkbeelden die al honderden jaren in de maatschappij zitten. Het kost tijd om die te veranderen. Dus ik zie het niet als een mislukt experiment – het heeft ons laten nadenken over verschillende rollen. Ik denk dat die, misschien wat geforceerde, rollenwisselingen nodig waren.”
Zijn mensen verbaasd wanneer je zegt dat je feminist bent?
“Niet meer. Ik zie wel een verandering in de loop van de jaren. Ik leef natuurlijk in mijn eigen bubbel. Iedereen die het daarmee oneens is, heeft zichzelf er ondertussen wel uit gefilterd, of ze houden wijselijk hun mond. Wat ik wel gek vind: iedereen vraagt me of ik homo ben. Alsof je homo moet zijn om feminist te zijn. Als hetero-man hoor je hier niet mee bezig te zijn. Uit dat soort reacties blijkt dat de wereld een genderprobleem heeft, ik niet.”
“Alsof je homo moet zijn om feminist te zijn”
“Ik moet wel zeggen dat de laatste vijf jaar het feminisme weer in opkomst is. Ik merk ook aan verschillende internationale congressen waar ik was dat er meer belangstelling van mannen is voor feminisme.”
Vind je feminisme een goed woord of heb je een andere suggestie?
Jens zucht even: “Dit is voor mij al sinds de jaren negentig een discussie. Ik vind het wel een goed woord. Het is natuurlijk een reactief woord, maar als je naar een genderneutraal woord zoekt, doe je net of het probleem van het patriarchaat niet bestaat. Maar feminisme gaat natuurlijk niet alleen over vrouwen. Het is nog steeds normaal om mietje te zeggen tegen mannen die zich vrouwelijk gedragen. Traditionele opvattingen over mannelijkheid en vrouwelijkheid zijn problematisch voor de gehele samenleving, ongeacht gender. Ik geloof in het inclusief maken van feminisme, ik ben daarin vrij Butleriaans [red: naar legendarische feminist Judith Butler].”
“Feminisme gaat niet alleen over vrouwen”
Heb je weleens een beha verbrand?
“Nee sorry, maar ik denk dat ook maar een kleine minderheid van alle feministen dat werkelijk ooit gedaan heeft.”
Is feminisme nog nodig in Nederland?
“Ja, natuurlijk. Op heel veel vlakken. Voor mij is een van de punten waar iets te winnen valt het geweld van mannen tegen vrouwen. Daaraan verbonden is de economische afhankelijkheid. Vrouwen die in een gewelddadige relatie zitten, moeten daaruit kunnen. Wanneer vrouwen zichzelf niet kunnen onderhouden, is het lastiger uit zo’n situatie te stappen. Maar 54 procent van de vrouwen is economisch zelfstandig. Om dat te nuanceren, moet ik erbij zeggen dat ook maar 71 procent van de mannen zelfstandig is. Maar daarnaast hebben we natuurlijk ook nog veel problemen rondom ongelijkheid in inkomen, vrijheid van seksualiteit, slutshaming. Ja, volgens mij is er nog genoeg te doen.”
“De maatschappij heeft een genderprobleem”
Is feminisme ook nuttig voor mannen?
“We hebben allemaal baat bij feminisme. Wanneer je een foetus bent wordt er bij twintig weken gekeken of je een jongetje of een meisje bent. Daarna wordt alles roze of blauw. Voor mannen is het problematisch dat ze continu moeten bewijzen dat ze man zijn. Ze moeten vrouwelijke kanten negeren of onderdrukken. Ik zoek nog naar bondgenoten, mannen én vrouwen die samen strijden tegen genderongelijkheid. Mannen hebben behoefte aan gendergelijkheid. Mannen horen bijvoorbeeld geen slachtoffer te zijn, mogen niet huilen. Ik merk ook dat veel mannen last hebben van homofobie. Als ze geassocieerd worden met vrouwelijke eigenschappen, zullen ze wel homo zijn. Dat zijn heel benauwende denkbeelden voor alle vormen van gender. Ik denk dat er heel veel variaties zijn op mannelijkheid en vrouwelijkheid.
De maatschappij heeft een genderprobleem. Je moet in een mal passen en als je dat eenmaal doet, mag je er ook niet meer uit. Wanneer mannen ook vrouwelijke kanten toelaten en er meer waardering komt voor, wat we nu zien, als vrouwelijke eigenschappen, denk ik dat we een betere wereld krijgen. Ik wil niet te veel mansplainen hier, maar in mijn TedXTalk in Delft leg ik dit in 11 minuten uit.”
Wil je verder nog iets melden?
“Ik hoop op meer bondgenoten. Laten we samen feminisme aanpakken. Ik ben bezig met een boek over dit onderwerp: Waarom feminisme goed is voor mannen. Het komt in september uit.”
