“Waarom zien we eigenlijk maar weinig donkere modellen in het Nederlandse modebeeld?” Met die vraag trok de website Amsterdam Fashion Week naar redacties. Uit een onderzoeksrapport van The Fashion Spot blijkt namelijk dat nog altijd zo’n 75 procent van de modellen op de catwalk wit is.
Gebrek aan aanbod?
De antwoorden op de vraag komen vrijwel allemaal op hetzelfde neer: het gebrek aan aanbod. Redacties wijzen met de vinger naar de modellenbureau’s, die vaak maar één zwart model onder contract hebben staan. “Er valt niks te kiezen!” luidt hun argument. Zo ook hoofdredacteur van de Nederlandse Vogue, Karin Swerink. Ook Swerink houdt vast aan het gebrek aan zwarte Nederlandse modellen bij agentschappen:
“Er is momenteel één donker topmodel in Nederland, favoriet bij Vogue en dat is Imaan Hammam. Imaan gaat heel goed en draait mee op internationaal niveau. Wanneer het kan zetten we haar op de cover, maar dat lukt niet altijd vanwege drukke agenda’s. Het is absoluut geen onwelwillendheid. Ik kijk vooral of het van deze tijd is en of het klopt in het verhaal dat wij willen vertellen. Ik kijk niet of iemand blank of donker is. Dat is zo niet van belang voor het maken van een tijdschrift. Er zijn wel donkere meisjes die we in de gaten houden, zoals bijvoorbeeld Nirvana Naves. Maar die vind ik nog net niet de potentie hebben.”
De observatie kwam Swerink op social media duur te staan en niet onterecht. Door het probleem bij de aanbodkant te leggen (er staan te weinig zwarte modellen ingeschreven bij goede bureau’s) vergeet Swerink een cruciaal punt: de vraag. Blijkbaar is er in de Nederlandse modewereld weinig vraag naar zwarte modellen en dat is natuurlijk niet toevallig. Swerink gaat, zoals in onderstaande tweet terecht werd gezegd, voorbij aan het feit dat het juist de grote modemerken en bladen zijn die bepalen wat mooi is:
Bureaus en bladen geven elkaar de schuld maar doen oogkleppen op als je hen erop wijst dat zij de bepalers zijn van wat wel/niet mooi is
— Aminanta (@AminantaMinte1) 24 maart 2017
Neem de agent van Doutzen Kroes bijvoorbeeld, Paparazzi Models. Van de 42 modellen die daar op dit moment onder contract staan bij is er slechts één model zwart, namelijk Panjua Sarour. Vaak wordt er in deze discussie vooral stilgestaan bij het kwaliteitsargument, dat we ook vaak terughoren bij andere diversiteitsdiscussies. De precieze invulling van het argument is telkens anders maar de strekking van de argumentatie luidt ongeveer zo: “Kwaliteit is het belangrijkste, diversiteit is daar aan ondergeschikt.” Precies dit argument werd ook door Swerink aangehaald:
“We hebben het er wel over op de redactie. Over hoe Vogue een betere afspiegeling kan zijn van de realiteit. Maar ik ga echt niet tellen hoeveel niet-blanke mensen er in mijn nummer staan. Ik vind dat het natuurlijk moet gaan.” (Waarom dit argument niet deugd, hebben we in een eerdere publicatie al uiteengezet.)
Volg het geld
In 2014 publiceerde de Britse krant the Guardian een interessant opiniestuk over precies dit onderwerp: waarom zijn onze catwalks en bladen toch zo wit? In dit stuk werd echter niet stilgestaan bij het kwaliteitsargument maar bij ‘volg het geld’ als tactiek. Lezers van tijdschriften – en dus de potentiële klanten van grote designermerken – willen zichzelf vertegenwoordigd zien op een cover of catwalk. Vertegenwoordiging leidt namelijk tot meer persoonlijke verbinding met het merk zelf, wat uiteindelijk natuurlijk positief is voor de merkwaarde en de verkoop.
Die lezers/potentiële klanten zijn volgens de redacties niet zwart, maar juist overwegend wit. Volg het geld en je komt bij de werkelijke oorzaak uit, schreef the Guardian. Een rel met Oprah Winfrey en een duur modemerk zou dit punt illustreren: in 2013 weigerde een winkelmedewerker haar op verzoek een handtas te laten zien omdat deze ‘te duur’ voor Winfrey zou zijn. De winkelmedewerkster herkende Winfrey niet. Had ze dat wel gedaan, dan had ze ongetwijfeld geweten dat de vrouw voor haar miljardair is. Blijkbaar was Winfreys huidskleur genoeg om aan te nemen dat ze de dure producten niet zou kunnen betalen.
Het eenzijdige klantenbestand van veel merken lijkt in eerste instantie veel te verklaren, maar het ‘follow the money’-argument is daarmee nog niet minder problematisch. Als tijdschriften inderdaad hun strategie afstemmen op het veronderstelde witte klantenbestand van dure merken, ligt daar namelijk de aanname aan ten grondslag dat zwarte vrouwen niet rijk zijn en dus per definitie van een lagere sociale klasse zijn. Die aanname is niet alleen generaliserend, het is ook stigmatiserend. Zwarte vrouwen zouden immers geen geld hebben om dure merkproducten te kopen.
In een reactie via instagram liet Swerink gisteren weten ‘ongelooflijk te zijn geschrokken’ van de commotie. In de instagrampost zegt ze diversiteit hoger op de agenda van modeminnend Nederland te willen krijgen, en hier op korte termijn een bijeenkomst voor te willen organiseren. Hopelijk komt er dan eindelijk toch de broodnodige verandering in ons witte modelandschap.
Pingback: Repost: Gucci toont zwarte soul in nieuwe advertenties – Vileine.com