In Minifesto geven Vileine vrouwen hun mening over prangende feministische kwesties – en dagen jou uit om ook je opinie te delen. Stuur je RE: naar info@vileine.com! Vandaag schrijft Philippa Raphet Meeng over ‘Haal seksuele voorlichting uit het basisonderwijs’, een opiniestuk van Michiel Klinkhamer, dat deze week verscheen in NRC. Hier betoogt Klinkhamer dat seksuele voorlichting geen plaats heeft in het basisonderwijs, omdat het kinderen emotioneel zou kunnen schaden. Maar is dat wel zo?
Toen MTV in 2009 begon met het uitzenden van het programma 16 and Pregnant, werd er gevreesd dat het programma tienerzwangerschappen in een te positief daglicht zou plaatsen. Critici waren bang dat het programma tienerzwangerschappen zou verheerlijken. Niets bleek minder waar, en verschillende onderzoeken hebben inmiddels aangetoond dat het programma er aan heeft bijgedragen dat het aantal tienerzwangerschappen in de VS aanzienlijk is gedaald.
Recent publiceerde NRC een artikel waarin het nut van seksuele voorlichting in het basisonderwijs in twijfel wordt getrokken. Volgens de auteur, Michiel Klinkhamer, hoort seksuele voorlichting niet in het basisonderwijs thuis. Zulk onderwijs zou de emotionele ontwikkeling van de kinderen kunnen schaden, omdat ze worden geconfronteerd met zaken waar ze nog niet aan toe zijn.
Klinkhamer noemt een hele hoop redenen waarom voorlichting uit het basisonderwijs zou moeten verdwijnen, maar twee redenen zijn het belangrijkst. Ten eerste is hij van mening dat kinderen tussen de 8 en de 12 jaar zich geen voorstelling kunnen maken van volwassen seksualiteit. Ze zouden daarbij geen idee hebben van wat seksuele gevoelens zijn. Deze gevoelens manifesteren zich pas in de pubertijd (wanneer deze begint volgens Klinkhamer is niet duidelijk). Wat Klinkhamer hier vergeet is dat seksualiteit voor de mens iets natuurlijks is, ongeacht de leeftijd. Het is niet ongebruikelijk dat kinderen van anderhalf jaar al masturberen en jonge kinderen interesse tonen in de geslachtsdelen van anderen. Ten tweede argumenteert hij dat kinderen vroeger aan seks zullen beginnen als zij hier al op de basisschool mee geconfronteerd worden.
Seks bij kinderen weghouden?
De ideeën en argumenten van Klinkhamer zijn op zijn zachtst gezegd problematisch. Allereerst het idee dat het onderwerp ‘seksualiteit’ iets is wat je zover mogelijk bij kinderen uit de buurt moet houden: “De voorlichting wordt gerechtvaardigd met allerlei misleidende argumenten. Eén daarvan is dat kinderen steeds vroeger in aanraking komen met seksualiteit. Als dat het probleem is, moet je juist voorkomen dat kinderen op jonge leeftijd met seksualiteit in aanraking komen.” Volgens Klinkhamer is het compleet afschermen van kinderen dus de beste manier om ze zo laat mogelijk met seks te laten beginnen. Want als we doen alsof het niet bestaat, zullen ze het vast niet ontdekken, toch?
Vervolgens zegt hij: “Een ander argument is de preventieve functie van voorlichting met het oog op ongewenste zwangerschap. Maar dan kan mamma toch ook gewoon aan haar dochter vertellen dat ze voorzichtig moet zijn? Daar hebben we toch geen juf voor nodig die voor de klas het gebruik van een condoom demonstreert?” Wat meteen opvalt is dat hij zich richt tot moeders die hun dochters moeten instrueren “voorzichtig” te zijn, alsof seksuele voorlichting alleen voor meisjes bestemd is en het alleen de verantwoordelijkheid van de vrouw is om een zwangerschap te voorkomen.
Dan hebben we het nog niet eens gehad over het feit dat het zeer naïef is om te denken dat ouders altijd de verantwoordelijkheid zullen nemen om hun kinderen goed voor te lichten. Er zijn allerlei redenen waarom zij dit mogelijk niet zullen doen, waaronder religieuze overtuigingen, angst om hier met hun kinderen over te praten en pure desinteresse. Daarom is het zo belangrijk dat scholen hierin ook hun verantwoordelijkheid nemen, om ervoor te zorgen dat kinderen in ieder geval voorgelicht worden.
Om het belang van goede voorlichting te illustreren, is het altijd interessant om naar een Westers land met één van de hoogste percentages tienerzwangerschappen te kijken: de Verenigde Staten. In de VS is het aantal tienerzwangerschappen altijd zeer hoog geweest, wat vooral te herleiden valt naar een gebrek aan seksuele voorlichting, zowel door ouders als op scholen. Wat vooral voor problemen zorgt in de VS, is het feit dat de verschillende staten veel vrijheid hebben wat betreft schoolprogramma’s, er zijn zelfs verschillen in onderwijs in verschillende districten. Daarbij zijn bepaalde delen van de VS diepgelovig en proberen christelijke lobbyisten druk uit te oefenen op schooldistricten om ervoor te zorgen dat er niks onderwezen wordt waarmee zij het niet eens zijn. Dit gaat dan voornamelijk om evolutietheorie en seksuele voorlichting. Veel scholen bieden daarom helemaal geen seksuele voorlichting aan, en in de gevallen dat ze dat al wel doen wordt er uitsluitend gesproken over geheelonthouding. De praktijk heeft uitgewezen dat dit niet werkt, en onderzoeken hebben aangetoond dat kinderen die geen voorlichting hebben gehad, net zo snel aan seks beginnen als hun leeftijdsgenoten die wel voorlichting gehad hebben.
Vrij snel na de première van 16 and Pregnant begonnen onderzoekers te vermoeden dat het programma op een positieve manier bijdroeg aan seksuele voorlichting. Het meest geciteerde onderzoek hiernaar is uitgevoerd door professoren Melissa Kearney van de University of Maryland en Phillip Levine en werd gepubliceerd in 2014. Dit paar doet al zo’n 20 jaar onderzoek naar tienerzwangerschappen in de VS, en besloot het MTV-programma en de mogelijke invloed die dit kon hebben op tieners, op te nemen in hun studie.
Daling van tienerzwangerschappen
Door het internetgedrag van tieners te analyseren, kwamen zij tot de conclusie dat tieners die naar 16 and Pregnant keken na afloop van de aflevering online op zoek gingen naar informatie over voorbehoedsmiddelen en abortus. Ook werd er veel over gesproken op Twitter en werd er informatie uitgewisseld. Daarbij begon het aantal tienermoeders in die periode aanzienlijk te dalen. Tussen 2009 en 2010 daalde het aantal nieuwe tienermoeders al met 9%, wat enorm is in slechts één jaar tijd. Kearney en Levine kwamen tot de conclusie dat 16 and Pregnant heeft bijgedragen aan een daling van het aantal tienermoeders met 5,7% per jaar, dat zijn zo’n 20,000 baby’s per jaar. Deze onderzoeksresultaten illustreren het belang van goede seksuele voorlichting – en dat het zeker geen kwaad kan om hier tijdig mee te beginnen.
Deze resultaten bewijzen dat Klinkhamer ongelijk heeft, en dat hij er met de afsluiting van zijn artikel volledig naast zit: “Het is het exclusieve recht van de ouders om te beslissen wanneer, hoe en óf hun kinderen seksuele voorlichting krijgen. Haal seksuele voorlichting zo snel mogelijk uit het basisonderwijs. Breng het terug naar biologieles in de tweede klas van de middelbare school. Of beter nog: bemoei je er helemaal niet mee.”
Dit zijn gevaarlijke argumenten, dus laten we hopen dat de onderwijsinspectie zich niet gek laat maken door artikelen zoals die van Klinkhamer. De statistieken liegen er niet om en niemand zit te wachten op een omgekeerde trend van wat er zich in de VS afspeelt.
Pingback: ‘Kinderen zijn seksueel’ | Seks is Gezond
Pingback: RE: seksuele voorlichting is meer dan biologische feiten – Vileine.com