Het begon met een opmerkelijk bericht uit de hoofdstad: de 23-jarige Geerte Piening stapte naar de rechter omdat ze een boete had gekregen na een wildplasactie in Amsterdam. In mei 2015 realiseert Piening zich na een avondje stappen dat ze met haar volle blaas niet haar huis gaat halen. Het café waar ze uit kwam, liet haar niet naar de wc gaan omdat ze gingen sluiten en openbare plasgelegenheden voor vrouwen zijn er amper: in Amsterdam staan er 45 urinoirs voor mannen, maar slechts twee openbare toiletten voor vrouwen. Dus besloot Piening om haar behoefte te doen in een zijstraatje van het Leidseplein. Resultaat: 140 euro boete voor wildplassen. Oneerlijk, vond Piening (want waar had ze dan heen gemoeten?) en ze vocht de boete aan bij de rechter.
Over jezelf heen pissen
Deze gaf haar ongelijk: volgens de rechter had Piening gebruik kunnen maken van een urinoir voor mannen, de plaskrul. En aangezien hij nooit andere vrouwelijke wildplassers had meegemaakt, is het volgens hem niet nodig om dezelfde voorzieningen voor vrouwen als voor mannen te plaatsen. De uitspraak van de rechter riep woedende reacties op en maar liefst duizend mensen meldden zich in korte tijd online aan voor de actie #zeikwijf: urinoirplassen in het openbaar om de rechter te laten zien dat als vrouw plassen in een plaskrul niet kan “zonder verlies van waardigheid of compleet over jezelf te plassen.” Maar los van de discussie over of wildplassen in een plaskrul voor vrouwen mogelijk is (Broadly deed een dappere poging om dit te onderzoeken) gaat actie #zeikwijven over iets veel groters: de veiligheid van vrouwen in de publieke ruimte.
Treurig weinig veranderd
Het protest voor openbare toiletten is geen nieuw agendapunt op de actielijst van feministen. Al in de jaren ’70 vroeg de actiegroep Dolle Mina aandacht voor het gebrek aan plasruimtes voor vrouwen. De Dolle Mina’s bonden openbare urinoirs dicht met roze linten uit protest tegen het ontbreken van openbare toiletten voor vrouwen. Geen urinoir voor vrouwen? Dan ook niet voor mannen.
Treurig genoeg is er in veertig jaar tijd weinig veranderd: Vileine vrouw Meredith Greer schreef al dat “de uitspraak is tekenend voor een maatschappij die nog stééds geen rekening houdt met vrouwenlichamen in de publieke sfeer.” Waar bij mannenlichamen wordt geaccepteerd dat plassen er nou eenmaal bij hoort, moeten vrouwen het in de privésfeer maar uitzoeken. Blijkbaar vinden we het idee van een plassende vrouw zo onaantrekkelijk dat we letterlijk geen ruimte maken voor iets wat fysiek heel natuurlijk is. Waar mannen een broek naar beneden trekken en zonder te veel gedoe hun behoefte mogen doen, moeten vrouwen maar uitzoeken waar en hoe ze hun plas lozen. Zolang we het maar niet hoeven te zien.
Op je hurken in een kwetsbare positie
Het is dus heel goed dat er nu heel luid aandacht wordt gevraagd van een probleem dat heel onzichtbaar is. Het bannen van vrouwenlijven uit de openbare ruimte heeft namelijk grote consequenties voor de veiligheid van vrouwen. De rechter had vermoedelijk inderdaad gelijk (we hebben het niet getest) toen hij zei dat vrouwen ook in een plaskrul kunnen plassen: een plaskrul is namelijk niets meer dan een soort kamerscherm voor een openbare goot.
Wat de rechter alleen over het hoofd zag, is de veiligheid van vrouwen wanneer ze in een ruimte die niet op slot kan, gedwongen worden om zichtbaar halfnaakt in een kwetsbare positie te gaan zitten. Tel daar het feit bij op dat urinoirs altijd op drukke plekken staan waar ‘s nachts veel dronken mensen langskomen, en de link naar aanranding is zo gelegd. En dat is een heel eng vooruitzicht als je bedenkt dat 40% van de vrouwen ooit een vorm van aanranding heeft meegemaakt.
De discussie over wildplassen gaat veel verder dan wat er fysiek wel of niet mogelijk is met een vrouwenlichaam, iets waar de rechter niet bij heeft stilgestaan. De vraag is of we vrouwenlichamen genoeg beschermen in de publieke ruimte en het antwoord daarop is nee. Zolang we vrouwen geen veilige plek bieden om zoiets primitiefs als plassen in te kunnen doen, hebben we als land nog heel wat stappen te gaan op het gebied van gelijkheid.
