TODAY+TOMORROW

Minifesto: herinnering en stilte van seksueel geweld

Tom Blackwell Escher's nightmare

In Minifesto geven Vileine vrouwen hun mening over prangende feministische kwesties – en dagen jou uit om ook je opinie te delen. Stuur je RE: naar info@vileine.com! Simon(e) van Saarloos reageert op de Volkskrant-column waarin Max Pam het misbruikverleden van Griet op de Beeck in twijfel trekt.

(On)geloofwaardige herinneringen

Voorop gesteld: ik geloof in het menselijk vermogen om onjuiste herinneringen te creëren. Je hoeft maar een middelbare school geschiedenisboek open te slaan om dat te begrijpen. Of, zoals Saskia Pieterse onlangs nog uitlichtte in de Volkskrant: breng een bezoek aan een tentoonstelling over de ‘grootste zeeheld’ Michiel de Ruyter, om vlug te beseffen dat wij mensen goed zijn in het scheppen van sterke herinneringen. Een complex verhaal lijkt bijna geen herinnering te willen worden.

Max Pam schreef deze week een Volkskrant-column waarin hij het misbruikverleden van Griet op de Beeck in twijfel trekt. Hij haalt psychoanalyticus Sigmund Freud erbij om aan te tonen dat herinneringen vals kunnen zijn. Dat hij de onbetrouwbaarheid van Freud als geloofwaardige bron voor zijn gelijk beschouwt, is opmerkelijk. Ik wil verder niet speculeren over de wel/niet waarheid van Op de Beeck’s verhaal. Interessanter vind ik de vraag: wanneer gelooft Max Pam een goed verhaal?

Griet op de Beeck vertelt te zijn misbruikt door haar vader. Zoals we weten, vinden misbruik en geweld vaak in persoonlijke kring plaats. Over deze bekende daders hoor je weinig. Deze bekenden zijn geen gevaar voor de maatschappij. Als het je vader, oom, broer of opa is, is dit pech. Niemand waagt zich eraan om het nucleaire gezin de schuld te geven. Bijna niemand noemt mannelijkheid als overkoepelende factor, weinigen schuwen heteroseksualiteit om zulk geweld en misbruik te voorkomen.

Link tussen misogynie en Wit Nationalisme

Ik verblijf momenteel in New York City en bezoek discussie-avonden, met name over racisme, waarbij de urgentie door de zaal zindert. Het gaat op deze avonden ook veel over seksueel misbruik. Waarom? Racisme bestaat uit veronderstelde superioriteit. Institutioneel racisme is het voortbrengen en in stand houden van deze superioriteit door middel van beleid. In Amerikaanse context was het verkrachten van tot slaaf gemaakte vrouwen een effectief onderdrukkingsbeleid. Nederlanders herkennen dit beleid, onder meer in Suriname (‘het plantage-leeven, waar hij meer dan honderd vrouwen tot zijn gerief kan hebben’). Seksueel geweld is een onderdrukkingsstrategie en een uiting van superioriteit. Wie zo’n strategie hanteert, kan zich heus heel onmachtig en hopeloos voelen. Het gaat er juist om dat de noodzaak om deze onmacht met agressie op te lossen, voortkomt uit het idee dat je heersend dient te zijn.

Afgelopen woensdag bezocht ik een bijeenkomst over white nationalism en misogyny aan Columbia University. Een van de sprekers, socioloog Jessie Daniels, doet onderzoek naar haat op internet. Daniels is wit en lesbisch en ze komt uit Texas. Ze vertelde hoe ze haar naam heeft veranderd, omdat ze niet dagelijks wil worden herinnerd aan haar grootvader, die haar jarenlang misbruikte. Haar opa, zo ontdekte ze, was ook lid van de Ku Klux Klan. Toen ze hierover schreef in één van haar boeken, ging Jessie’s vader naar de politie. Hij wilde voorkomen dat Daniels de familie herinneringen eerlijk uitbreidde. Daniels benadrukt dat witte superioriteit en patriarchale onderdrukking onmogelijk van elkaar te scheiden zijn.

Vermindering van oververtegenwoordiging van witte mannen

In het publiek wilde iemand weten hoe het toch kan dat 53% van de witte vrouwen in Amerika voor Trump heeft gestemd. Daarop gaf Kimberlé Crenshaw antwoord, professor aan de Columbia rechtenfaculteit en mede-oprichter van de African-American Policy Forum. Zij zei: ‘Witte vrouwen zijn niet veilig. Waarom? Omdat hun altijd is verteld dat ze moeten vrezen voor zwarte mannen en Mexicanen. Hun wordt verteld dat ze veilig zijn zolang ze vreemden buiten de deur houden. Maar ondertussen zijn het hun eigen mannen, hun eigen vaders en hun eigen buren die hen geweld aan doen.’

Kimberlé Crenshaw reageerde ook op het veelgehoorde idee dat de witte middenklasse haar macht en status verliest en daarom zo rechts stemt (een idee dat ook Max Pam onderschrijft, herinnert u zich zijn ijsbeer-column over de afnemende macht van de witte man nog?). Crenshaw: ‘We verliezen allemaal. Het verlies dat de witte middenklasse lijdt, verlaagt hen bij lange na niet tot de levensstandaard waar Amerikanen van kleur en met name vrouwen van kleur het mee moeten doen. Het gaat om een ‘vermindering van oververtegenwoordiging’, daar zijn ze bang voor. Het gaat niet over verlies, het gaat over wat je dacht dat jou zou gebeuren. Over wat je verwacht dat jou toekomt.’

We kunnen er maar beter (niet) over praten

Ook wordt weleens betoogd dat het praten over identiteit – wit, zwart, man, vrouw, welvarend, lesbisch – de populariteit van Trump sterkt. Dit wordt met name door liberals beweerd; het soort democraten dat liever een beetje ‘normaal’ doet. In Nederland speelde Mark Rutte in op eenzelfde overtuiging, door te stellen dat ‘visie een olifant is die het uitzicht belemmert’ (alsof dat beeld geen idee is, geen voortbrengsel van de verbeelding). Mensen van kleur, feministen en transgenders zouden polariseren en de boel erger maken doordat ze te veel en te luid over seksisme, racisme, klasse en gender praten. ‘Bullshit’, oordeelt Crenshaw. Het is niet dat we er te veel over praten, we hebben er altijd te weinig over gesproken. Dit is wat Crenshaw ‘the intersectional failure’ noemt: de meeste problemen worden alleen in een versimpelde versie besproken en als het tackelen van die versimpelde versie ons tot wanhoop drijft (omdat het tackelen van de versimpelde versie het probleem overeind houdt), denken we dat we er beter niet over hadden kunnen praten.

We praten er te weinig over, stelt Griet op de Beeck.
Je herinnert je te veel, stelt Max Pam.
Zij ziet een tekort.
Hij ziet een teveel.
Ik zie Pam vooral als iemand die het verminderen van zijn oververtegenwoordiging wil tegengaan. Elke week weer, in de krant. Wie daarentegen vanuit stilte een teveel ervaart, heeft wat mij betreft meer recht van spreken.

Ik kan niet in het hoofd van Op de Beeck kijken, noch in haar jeugd. Wel kijk ik naar onze geschiedenisboeken en musea en ik lees de krant. Ik weet: we herinneren ons doorgaans te weinig.

1 Comment

1 Comment

  1. Pingback: Minifesto: #MeToo is ook voor mij (en jou) – Vileine.com

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top