WORLD+CULT

Instant Classic: De louterende woede van Sweet and Cold

In Instant Classic bespreken Vileine-redacteuren feministische klassiekers, zodat jij ze niet meer hoeft te lezen – maar het straks wel wilt. Deze week Sweet & Cold (2017) van Merelina Beeblebrox (een pseudoniem van striptekenares Merel Barends). Recensie door Hedwig van Driel.

Sweet & Cold
Merelina uitgever

Waar gaat het over:

Sweet & Cold is een oerschreeuw in stripvorm. Het gaat over een heks en een jongetje. De heks heeft niet veel goeds met het jongetje voor.  Het jongetje is, op zich, onschuldig. En toch is het moeilijk niet mee te leven met de boze heks, want haar is onrecht aangedaan.

Merel(ina) speelt met de clichés over de boze vrouw. De “woman scorned” is in de literatuur een welbekend figuur, als een perversie van het ideaal van vrouwelijke toewijding. Ze wil maar niet geruisloos verdwijnen op het moment dat ze niet meer gewild is: ze bijt zich vast en slaat wild om zich heen, bozer dan de hel.

Waarom moet je dit boek toch echt lezen?

Mensen in mijn omgeving zullen mij vermoedelijk niet beschrijven als boos. Als tiener had ik woede-uitbarstingen, maar mijn boosheid is nu beteugeld, omgeleid, verkapt. Je wil tenslotte niet overkomen als een stereotype humorloze, boze feministe. Je wil tenslotte niet weggezet worden als weer zo’n gestoorde furie. Je wil tenslotte dat mensen je zien als redelijk, als logisch, als verantwoord.

Een boze vrouw wordt zo terzijde geschoven als hysterisch en irrationeel. Tegelijkertijd is het moeilijk om als vrouw niet boos te zijn, vooral in deze #metoo tijden. Daarom kan het zo bevrijdend zijn om via een vrouw in fictie die woede eventjes vrij baan te geven. Om You Oughtta Know van Alanis Morisette of Sorry van Beyoncé (of, van eigen bodem: Nobody’s Wife van Anouk) op te zetten en keihard mee te blèren. Om Uma Thurman in Kill Bill een moorddadig pad te zien hakken richting de man die haar verraadde – Tarantino deed in de echte wereld bar weinig om vrouwen te verdedigen maar laat ze in zijn films wel regelmatig losgaan op mannen die het verdienen.

Toen Charlize Theron werd gevraagd hoe ze de woede van Furiosa kon vinden bij het filmen van Mad Max: Fury Road, antwoordde ze: “Uh . . . surprise. Women have that. I’m not the only one.”

Het voordeel van boeken is dat woede die niet extern zichtbaar is tastbaar kan worden gemaakt. De hoofdpersoon van The Woman Upstairs van Claire Messud ziet er aan de buitenkant uit als een wat suffige basisschoollerares. Maar het boek opent met de woorden: “How angry am I? You don’t want to know. Nobody wants to know”, waarna ze in een paginalange tirade precies uitlegt hoe boos ze wel niet is en waarom. De woede van de hoofdpersoon van Days of Abandonment van Elena Ferrante is minder goed verhuld, maar in haar interne dialoog wordt pas echt duidelijk hoe vurig en wanhopig die woede is.

Ook de woede van de hoofdpersoon van Sweet & Cold is aan het begin zorgvuldig gecamoufleerd. Ze zal het jongetje een verhaal vertellen, over een heks en een ridder en een prinses. Maar het duurt niet lang voordat de vermomming scheurtjes begint te vertonen, voordat de woede via de kieren ontsnapt.  Het verhaal dat ze aan het jongetje vertelt is dat van Medea, misschien wel de meest monsterlijke “scorned woman” uit de literatuur. De man van de hoofdpersoon heet ook Jason (Medea’s mytische liefde). Medea dient duidelijk als inspiratie – voor het boek maar ook voor het personage. Zij ambieert monsterlijkheid, omdat het de enige rol is waarin ze nog macht kan uitoefenen, controle kan hebben.

Wat moet je weten als je dit boek toch niet wil lezen?

De Griekse mythes hebben nog meer vrouwelijke monsters. Medusa en Circe. De furiën. De chimaera en de Sirenen.  Jess Zimmerman is voor Catapult bezig met een reeks over deze mythologische monsters.

Het laatste stuk in de reeks ging over Furiën en het nut van woede. Het duurde lang, bekent Zimmerman, voordat ze haar innerlijke woede ontdekte en ruim baan gaf. Maar: “What if men tell us to smile not only because they feel entitled to our docility, but because they fear our rage? ‘That’s better,’ they say. ‘Now you look pretty.’”

Woede lost helaas vaak weinig op. Het is, zoals ook blijkt uit Sweet & Cold, destructief, niet creatief. Tegelijkertijd is echte verandering er nog nooit gekomen omdat iemand er beleefd om vroeg. Daarom hebben we deze woedende verhalen nodig: om onze furie een kans te geven, om eventjes te vergeten dat we ons horen te gedragen, voordat we het als brandstof kunnen gebruiken voor constructievere daden.

Kant-en-klare quote voor feestjes en partijen:

“If you smash a tea cup and say ‘sorry’, does that make it whole again?”

“It might be time for a new tea cup”

Click to comment

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top