Mapke was bij de Innoversity Parade. Gaat er nu eindelijk echt wat veranderen in Hilversum?
Een kleurrijk Hilversum: het wil nog niet lukken. In een poging om goede intenties te tonen, organiseerden verschillende omroepen afgelopen week de Innoversity Parade. Innoversity: een combinatie van ‘innovation’ en ‘diversity’. Get it?
Inspirerende sprekers vanuit verschillende plekken in de wereld waren uitgenodigd. Zo stonden op het podium de makers van Black, een Romeo en Julia-verhaal in een bendeoorlog in Brussel. De makers plukten eigenhandig vijfhonderd mensen van de straat om te casten, omdat castingbureaus in België geen gekleurde acteurs in hun collectie hadden. Ook sprak Lebo Ramafoko, CEO van het Zuid-Afrikaanse Soul City. Deze serie weet door middel van amusementstelevisie een heel groot publiek in de townships en arme gebieden van Zuid-Afrika te bereiken en probleemonderwerpen als huiselijk geweld en HIV bespreekbaar te maken (en daardoor sociale verandering op gang te brengen). Het publiek was erg onder de indruk van Ramafoko’s speech en vroeg haar of ze ‘alsjeblieft de volgende Oprah’ wilde worden. Ramafoko’s heerlijke antwoord: “I can do better.”
Fijn, inspiratie uit het buitenland. In Nederland waren er ook mooie pogingen om kleurrijke Nederlanders te bedienen. Zo vertelde voormalig NOS-nieuwslezeres Noraly Beyer over migrantentelevisie MTV (later MTNL), waar zij ooit, met anderen onder wie de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb, haar carrière begon. De doelgroep bestaat nog steeds, maar MTNL is van de buis geknikkerd. Beyer: “Je kunt je afvragen: wat is de erfenis? Als je met goed nieuws wilt beginnen, dan hebben heel wat mensen die bij MTNL en MTV hebben gewerkt, zoals Aboutaleb, hun weg wel gevonden. Betekent dat ook dat deze mensen nu genoeg te herkennen zijn bij de publieke omroepen? Dan zeg ik: nee.”
Een archief vol beelden van de Nederlandse migratiegeschiedenis is wat MTNL vooral aan erfenis heeft achtergelaten. Is er dan een ander goed multicultureel programma bij de NPO voor in de plaats gekomen? Beyer: “Er is bijvoorbeeld een nieuw programma dat De Nieuwe Maan (voorheen: De Halve Maan) heet. Maar die programma’s worden altijd weggestopt op tijdstippen als vier uur ’s middags. Dan denk ik: ja jongens, dat zijn nou niet echt uren waarvan je zegt: we doen aan diversiteit. Je gaat er niet écht voor.” Een luid applaus uit het publiek volgde nadat Beyer deze woorden uitsprak.
Even spookte er door mijn hoofd: hoeveel zin heeft het te spreken voor een zaal vol eensgezinde mensen, die het diversiteitsprobleem op de Nederlandse televisie waarschijnlijk al lang hebben onderkend?
Maar toen Elonka Soros van de BBC en Felicia Elisabeth Jackson van de Deense televisie de zaal een training kwamen geven over onbewuste vooroordelen die er bij iedereen insluipen, verbaasde mij de reactie van NPO 1-baas Frans Klein. De twee dames geven al achttien maanden lang trainingen aan diverse redacties in Groot-Brittannië en Denemarken, en met succes. Toen Klein werd gevraagd wat hij van de training vond en of hij hier ook geld in zou steken, praatte hij er omheen als een politicus – waardoor we moesten concluderen dat dit niet het geval was – en zei uiteindelijk: “We hebben er lang genoeg over gepraat, we moeten het nu gewoon gaan doen.”
Graag, verander de programmering, zet De Nieuwe Maan op een prominenter tijdstip, om maar ergens te beginnen. Maar de dames van de BBC en Deense tv kwamen juist net uitleggen dat programmamakers vaak niet doorhebben met welke vooroordelen ze kampen. Zo werd in de zojuist gegeven training op ludieke wijze duidelijk dat we ‘carrière’ nog steeds met ‘mannelijkheid’ associëren en ‘familie’ met ‘vrouwelijkheid’. Dat we maar vijf (!) procent van de tijd bewust zijn van de keuzes die we maken. Dat betekent dus dat televisiemakers die zich er niet van bewust zijn, 95% van de tijd hun programma’s vullen met veel ongewenste vooroordelen.
Ook zei Klein dat er genoeg workshops zijn gegeven bij de NPO. Nu kan het wellicht onderdeel zijn van het probleem dat er weinig wordt geïnvesteerd in jonge programmamakers die alsmaar op korte contracten werken, maar ik heb in vijf jaar in de televisiewereld nog nooit iets van een diversiteitsworkshop gezien.
Omdat ze natuurlijk geen Nederlands sprak, legde ik Soros van de BBC later voor wat Klein had gezegd. Haar reactie: “Ik ben het met hem eens dat we lang genoeg hebben gepraat, maar het probleem is juist dat programmamakers niet anders gaan handelen als ze zich niet bewust zijn van hun eigen vooroordelen.” Regisseur Hesdy Lonwijk – die in de jury zat om een prijs van twintigduizend euro uit te rijken voor het beste ingediende tv-format – vond de uitspraak van Klein tenenkrommend: “Het grootste probleem zijn mensen die dénken dat ze goede intenties hebben. Verandering komt niet alleen van bovenaf, het moet ook van binnenuit komen.”
Al met al, de Innoversity Parade was natuurlijk wel een stap in de goede richting. De prijs voor het beste tv-format werd gewonnen door Bibi Fadlalla, die met het geld een mooie documentaire mag maken over een geadopteerd meisje met kroeshaar, die in het veelal blanke Friesland woont met haar ultra-Hollandse moeder met een kort praktisch kapsel. Fadlalla vertelde over het ritueel dat veel donkere vrouwen elke ochtend met hun moeder ondergaan, waarin de dochter zich tussen de knieën van hun moeder nestelt en moederlief vervolgens twintig minuten lang werkt aan het door haar gewenste kapsel. Voor veel donkere vrouwen is het een nostalgisch ritueel, waarbij ze terugdenken aan die intieme momenten waarop levenslessen doorgegeven werden door hun moeder. De Friese moeder heeft geen idee wat ze met het haar van haar geadopteerde dochter aan moet, maar doet wel moeite om zich daarin te verdiepen, waaruit ook veel liefde blijkt. In haar documentaire ‘Dat Haar!’ volgt Fadlalla de twee. Ik kijk ernaar uit.
Pingback: Talkshowvlees: bange tv-vrouwen zijn onzin – Vileine.com