Wie heeft ooit bedacht dat vrouwen naar bloemen moeten ruiken en mannen naar sport? Vroeger waren alle geurtjes uniseks.
Uniseks van origine
Keulen is niet alleen de stad van een Dom-koelkastmagneetjes, kerstmarkten en massa-aanrandingen, het is natuurlijk ook de geboorteplaats van Eau de Cologne, een luchtje dat zo beroemd werd dat die naam voor de meeste mensen nu gewoon ‘een luchtje’ betekent. In 1708 werd het daar uitgevonden door Giovanni Maria Farina, een Italiaanse parfumist met heimwee, die de geur van ‘een lenteochtend in Italië, van bergnarcis en oranjebloesem na een regenbui’ wilde vangen. Tegenwoordig is zijn huis een soort winkel-museum, net zoals je in Amsterdam een aantal kaasmuseums hebt waar je wat informatie over het rijpingsproces kunt vinden en je als Alkmaarse boerenmeid op de foto kunt gaan, maar waar het toch vooral de bedoeling is dat je kaas koopt. Ik stond bij een tafel aan een paar uitgestalde luchtjes te snuiven (voor elk sterrenbeeld een eigen geurmelange) toen ik de onberispelijk gekapte verkoopster/tourguide hoorde iets hoorde uitleggen: “You know, all perfumes used to be for men and women, until the 20th century. That’s when a special ladies’ scent was introduced, for the first time.” Het groepje mensen om haar heen knikte begrijpend.
Ik keek naar het luchtje in mijn hand – het was voor Stieren, met een hoop jasmijn en patchoeli om de sensualiteit en eigenzinnigheid van dat sterrenbeeld te onderstrepen. Heftig en bloemig. Duidelijk een vrouwenluchtje. De mannengeurtjes stonden op een presentatietafel aan de overkant, als een soort gegendered spiegelbeeld. De mannelijke Stier was volgens het etiketje ook sensueel en eigenzinnig, maar hier uitten die karaktereigenschappen zich in een wolk van muskus en leer. Want zo ruiken mannen. Maar waarom eigenlijk?
Het verschil tussen mannen- en vrouwengeur is zo duidelijk, dat het bijna voelt als een biologisch gegeven; alsof vrouwen van nature ruiken naar bloemen en zoete etenswaren (yoghurt & honey, vanilla, raspberry cheesecake) en mannen naar onbestemde zware zeep. Bij de drogist is er voor vrouwen een oneindig scala aan fruit- en bloemenluchtjes, het één nog zoeter dan het ander; voor mannen is de keuze vaak beperkt tot iets vaags als ‘sport’ of ‘active’. Ook bij dure parfums (op een paar nobele uniseks-uitzonderingen na) is de mannenversie altijd een stuk pittiger en bitterder.
Lelie en vanille vs. Old Spice
Er zijn ongetwijfeld parfumiers die uitgebreide theorieën hebben over waarom een vrouw veel topnoten van lelie en vanille nodig heeft en een man het best gedijt als ‘ie naar Old Spice ruikt, maar kennelijk is het genderen van geuren een relatief nieuwe manier van denken. Farina, met zijn tragische verlangen naar zijn vaderland, probeerde een Italiaanse lenteochtend te destilleren in een flesje geurwater. En iedereen kon ruiken naar die lenteochtend, mannen net zo goed als vrouwen.
Ik vroeg aan de verkoopster/gids, die naar ons toe was komen lopen, waarom er een verschil tussen mannen- en vrouwengeurtjes is. Ze dacht geen seconde na: “The male skin is different, it has a different texture, much more oily. Perfume doesn’t linger as well, that’s why men need different scents.”
Terwijl ze me vriendelijk bleef aankijken, kocht ik een miniflesje Eau de Cologne. De originele, uniseks.
