“We hebben wel gezocht, maar ze zijn niet te vinden.”
We hoorden het een NOS-eindredacteur zeggen toen er vorig jaar ophef ontstond over het gebrek aan allochtone redacteuren op de werkvloer. Maar het “ze zijn er niet”-argument wordt ook regelmatig gebruikt wanneer het om man-vrouwverhoudingen gaat. Zo was het het antwoord van Coen Verbraak op de vraag waarom hij zo weinig vrouwelijke auteurs interviewde in Kijken in de Ziel: schrijvers. Of nee, het was nog erger: er waren genoeg vrouwelijke auteurs te vinden, maar geen goede. Vrouwen willen wel schrijven, maar ze kunnen het niet.
Het is ook een veelgehoorde repliek wanneer redacties van talkshows weer eens gewezen worden op het gebrek aan vrouwen aan hun tafels. “We vragen ze wel, maar ze willen niet.” Het is makkelijk om te roepen dat daar dan maar beter naar gezocht moet worden. Natuurlijk moet dat; tegelijkertijd vraag ik me af of er geen kern van waarheid in zit. Zeggen vrouwen eerder nee tegen een uitnodiging van een talkshow? Hebben ze geen zin in de spotlights, of zijn ze bescheidener dan mannen? En – niet geheel onbelangrijk – is het niet zo dat er in bepaalde sectoren minder vrouwelijke experts rondlopen?
Emancipatiecirkel van Dante
Met die vraag komen we een stapje hoger in de hel van Dante, de emancipatiecirkel waarin we rondjes draaien. Want: als er minder vrouwelijke experts zijn op bepaalde gebieden, komt dat dan door een gebrek aan interesse van vrouwen voor bepaalde onderwerpen? Of worden vrouwen gediscrimineerd wanneer het aankomt op leerstoelen op universiteiten en topfuncties binnen bedrijven? Of is het – om het nog ingewikkelder te maken – een combinatie van factoren?
Onbewuste discriminatie?
Een paar weken geleden ontstond op Facebook een verhitte discussie toen een vrouwelijke boeker uit de popwereld klaagde dat het zo lastig was om haar vrouwelijke acts op grote podia te krijgen. Een kwestie van onbewuste discriminatie van programmeurs, was haar overtuiging. Naar aanleiding van een aantal gepeperde Facebookposts raakte ik offline in gesprek met Johan Gijsen, programmeur van onder andere Le Guess Who, een groot festival dat zich met name richt op alternatieve en experimentele muziek. Hij was zichtbaar aangedaan door een opmerking mijnerzijds over het bedroevend lage aantal vrouwelijke acts op zijn festival (ongeveer 15% van de acts had één of meer vrouwelijke leden). “Ik doe juist zo mijn best om meer vrouwen op het podium te krijgen,” zei hij, “maar ze zijn niet te vinden in de genres die ik programmeer.”
Noise, hardcore en hiphop
Plotseling besefte ik dat hij een punt had. In de noise- en hardcorescene, maar ook in bijvoorbeeld hiphop, zijn weinig vrouwen te vinden. Niet alleen wanneer je kijkt naar wie er op het podium staat, maar – zeker in de hardere gitaar- en noisehoek – vooral ook wanneer je naar het publiek kijkt. Kunnen we niet concluderen dat er bepaalde genres en interessegebieden zijn waar mannen nou eenmaal meer in geïnteresseerd zijn dan vrouwen?
Ik wil hier één kanttekening bij plaatsen. Hiphop gaat me aan het hart en ik zie op festivals en in clubs veel meisjes in het publiek staan. Als meisjes graag naar hiphop luisteren, waarom zijn er dan niet meer meisjes die zich geroepen voelen om het podium op te springen? Mijn theorie: omdat ze geen voorbeeld hebben. Noem me één Nederlandstalige vrouwelijke rapper. Ja, rapper Nina, tien jaar geleden, maar daarmee is dan ook alles gezegd. Kijk naar Amerika, naar Nicki Minaj: al wat nodig is, is één vrouw die een voortrekkersrol speelt. In haar kielzog volgen honderden anderen. Ik hoop zo dat dit in de Nederlandstalige hiphop ooit gebeurt. Of eigenlijk niet ooit, maar gewoon snel.
Pingback: Videocultuur: Sevdaliza is That Other Girl – Vileine.com