We hadden het vorige week op Vileine over vrouwelijke rappers van Nederlandse bodem en waar ze waren. Ik besloot Nederlandse muziekvrouwen een kans te geven: om de één of andere reden heb ik Nederlandse muziek altijd gegeneraliseerd en geschaard onder het kopje ‘niet vernieuwend’. Toen was er opeens bea1991 die mijn vooroordelen onderuit schopte. En nu is er Sevdaliza. Goed, dit is geen rapper, maar ze valt ook niet te vergelijken met enig andere artiest in Nederland. In That Other Girl creëert ze een futuristische wereld die je zelf kunt ontdekken, zonder dat ze van tevoren de regels voorschrijft. Maar over welke ‘andere vrouw’ spreekt zij en van welk mysterieuze universum worden wij als kijker deel? En wat voor vrouwbeeld wordt er geschetst?
Sevdaliza zelf is een mysterie. Ze heeft geen website met een ‘about me’-sectie en ook geen Wikipedia-pagina. 3voor12 leert mij dat ze van Iraanse afkomst is en al sinds haar vijfde in Nederland woont. In haar kleine, streng gelovige dorp was zij een buitenstaander. Drie jaar geleden werkte ze nog als marketingmanager, totdat ze besloot dat ze haar veilige leventje eigenlijk niet zo stimulerend vond en ze artiest werd. Ze leerde zichzelf alles, van zingen tot muziek produceren.
Mijn grootste informatiebron om meer over haar te weten te komen is haar eigen Instagramaccount, al is wat ze post cryptisch en vaak zonder tekst. Eén foto laat weten: “Ik wil graag naïef blijven omdat dat mijn hoop hoog houdt en met die hoop plant ik de zaadjes van mijn muziek, zodat ze kunnen groeien in iets wat buiten mijn eigen realiteit valt.”
Er komt in de video That Other Girl zóveel langs dat ik het eigenlijk niet wil beschrijven. Het is geen film met een lopend verhaal, eerder een soort poëzie van drie minuten waarin je meer voelt dan kijkt. Sevdaliza verschijnt vaak als een los hoofd of in een androïde vorm. Alles is shiny, alles is van een tastbaar en toch duidelijk niet-bestaand materiaal. Nogmaals: deze beelden glijden zo hyperfuturistisch door mijn brein, dat ik ze niet goed kan begrijpen of uitleggen.
“Operating from another world
I want to be that other girl
That other girl
Want to be that other girl”
Aan de schijfjes gezicht naast de make-up op de tafel te zien en de galerij met Instagramfoto’s, gaat deze video vooral over opgelegde identiteit. Schijfjes gezicht, of maskers waarmee je elke keer een verschillend personage creëert. ‘De andere vrouw’ hier is Sevdaliza zelf, maar dan hoe ze zich voordoet op internet en sociale media. Een identiteit waar je misschien weinig grip op hebt omdat hij maatschappelijk is opgelegd, maar die je wel zélf regisseert. Sevdaliza laat zichzelf zien in een vorm die de realiteit van nu transcendeert en robotachtig is. Er is geen specifieke genderidentiteit bekend, er is alleen een soort glanzende perfectie.
“He never knew what I was made of
Heat couldn’t melt me
Cold couldn’t waiver me
He never knew my form or shape
His heart couldn’t melt me”
Hij, de man, kon niet tot haar doordringen. Zij wilde liever opereren als de perfecte, glanzende identiteit die haar werd opgelegd, dan in haar eigen vorm. Maar hij snapt haar in principe niet.
Onder de video, in de beschrijving, lees ik: “In deze video valt Sevdaliza ten prooi aan haar eigen creatie, een veilig vacuüm. Zij vindt zichzelf gevangen in haar eigen schilderijen en sculpturen, ondergeschikt aan diepgewortelde emoties en verwachtingen. Kan zij onbeschadigd blijven? Ze breekt met stereotype genderrollen en constructies om een nieuwe notie van robotachtige identiteit te manifesteren.”
Een videoclip met zo’n uitleg, alsof je in een museum bent en het kaartje naast het schilderij leest, kwam bij mij nog niet eerder langs. Grappig is dat Sevdaliza zelf het juist fijn vindt als mensen hun eigen associaties maken bij haar kunst. “Misschien leert het me iets over mijzelf dat ik nog niet weet,” zegt ze in een interview met FACT. Het zoeken naar een identiteit en het onderkennen van een internet-zelf lijkt belangrijk in haar wereld. Als je internet-identiteit glanzender is dan je ‘echte’ identiteit, waarom zou je die dan niet liever willen onderhouden? Zijn sociale media zoals Instagram een gevangenschap of juist een onderzoek naar je persoonlijkheid? Natuurlijk ben je als artiest erg bezig met beeldvorming, maar ook in ons persoonlijke leven spelen we eigenlijk vaak een rol. Op die manier kun je bepleiten dat Sevdaliza’s video juist wel mainstream is.
Het vrouwbeeld wordt in That Other Girl geperfectioneerd. Tenminste: als het nog een vrouw is waar wij naar kijken, want de identiteit van deze Sevdaliza-androïde is vooral kunstmatig en niet per se vrouwelijk. Hoewel het lichaamsbeeld in de video constant verandert (van de losse gezichten die we zien liggen tot aan het beeld waar Sevdaliza geen lichaam heeft, maar alleen een soort doorzichtige vloeibare robot-onderkant) kan ze niet loskomen van het ideaalbeeld en de hang naar perfectie die volgens de maatschappij hoort bij ‘vrouw zijn’. De Instragramgalerij op het eind is erg mooi gecureerd, als in een museum en is duidelijk bedoeld om het voyeuristische van de sociale media te laten zien. Een tot in de puntjes gecontroleerd beeld, That Other Girl, waarin wij als internet-toeschouwers vaak niet zien wat er echt speelt. Wij zien slechts de perfectie.
De wereld van Sevdaliza is er één van beeldtaal en sfeervorming, in plaats van poppy teksten of duidelijke verhaallijnen. Het gaat meer om wat je als kijker zélf uit de identiteit van That Other Girl haalt, dan dat je iets wordt voorgeschoteld. Tegelijkertijd is het mysterie van Sevdaliza óók een identiteit, eentje die perfect is gestructureerd en waardoor je altijd blijft hopen op méér. Zij verzet zich in That Other Girl tegen het klassieke vrouwbeeld en verdwijnt daarbij in een andere realiteit. Zitten wij met zijn allen gevangen in een futuristische, plastic internet-wereld?
