Klaske Tameling is projectmanager, adviseur en onderzoeker op het gebied van crossmediale journalistiek en media-innovatie. In 2015 is zij gepromoveerd op het proefschrift ‘En wat doen we online? Crossmediale dilemma’s op de Nederlandse nieuwsredactie’. Daarnaast is ze voorzitter van stichting Vrouw&Media; hét netwerk voor vrouwen in de journalistiek.
Hoe lang bestaat Vrouw&Media?
Volgend jaar vieren we ons vijfendertigjarig jubileum, dus dan geven we een feestje, we zijn nu druk bezig met de invulling daarvan. Vijfendertig jaar geleden was de nood voor vrouwen in de media natuurlijk een stukje hoger dan nu. Er is nog steeds behoefte aan een stichting als Vrouw&Media, maar de context is nu wel anders omdat er steeds meer vrouwen werkzaam zijn in de journalistiek.
De situatie is enorm veranderd in 35 jaar, waar ligt nu de focus bij jullie organisatie?
Vroeger was een vrouw in de journalistiek een unicum, dat is nu wel anders. We hoeven dus niet de barricade op om vrouwen op te roepen de journalistiek in te gaan. We profileren onszelf echt als netwerkorganisatie. We willen een platform bieden en streven naar een betere positie van vrouwen in de media en de journalistiek in het bijzonder. Op dat vlak kan er namelijk nog wel het nodige verbeterd worden. We organiseren bijvoorbeeld een paar keer per jaar een netwerkborrel. Dan hijsen we inspirerende vrouwen uit de journalistiek op het podium om te praten over een inhoudelijk thema, gevolgd door een goede borrel met wijn en bitterballen. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat vrouwen tips geven over hoe je daar komt, om andere vrouwen te motiveren of op ideeën te brengen: van hé, dat kan ik ook of als ik het zo aanpak kan ik ervoor zorgen dat ik verder te komen in de journalistiek. De sfeer is heel gemoedelijk, we zeggen altijd gekscherend: er worden hier geen bh’s verbrand.
Doen vrouwen minder aan netwerken in vergelijking tot mannen?
Je hebt natuurlijk ‘the old boys network’, en wij zijn dan beetje ‘the new girls network’. Dat lijkt goed te werken. Agnes Koerts, een van de oprichters van Vrouw&Media, komt nog steeds trouw naar onze borrels. Zij vindt het ontzettend leuk om te zien dat zoveel jonge vrouwen nog steeds naar de borrels komen. Voor haar is het een bewijs dat we nog steeds relevant zijn voor veel jonge vrouwen; vrouwen die de tweede feministische golf niet eens hebben meegemaakt. Ik wil niet alle vrouwen over één kam scheren of generaliseren, maar over het algemeen zijn vrouwen wat minder goed in netwerken. Althans, ze zijn meestal minder gefocust op het strategische en politieke spel dat ook komt kijken bij jezelf positioneren op de arbeidsmarkt..
Waarom is het nodig dat vrouwen dat politieke, strategische spel meer gaan beheersen?
In de journalistiek – en ook daarbuiten overigens – kom je toch aan opdrachtgevers en banen doordat je mensen kent. Vrouwen die doorstromen naar hogere posities brengen weer een eigen netwerk met zich mee waar ook vrouwen in zullen zitten. Dit bevordert uiteindelijk de diversiteit in de media en journalistiek. Er wordt bovendien vaak – terecht – gesproken over de afwezigheid van vrouwelijke deskundigen in talkshows. Het is daarom bevorderlijk dat vrouwelijke redacteuren een groot netwerk hebben van deskundige vrouwen, dat je weet waar andere vrouwen mee bezig zijn en wie goed is op een bepaald vlak, dan kan je hen daar ook voor inzetten. Je refereert toch vanuit je eigen referentiekader en je eigen netwerk. Mannen hebben nog steeds veel leidinggevende posities en hun netwerk bestaat ook grotendeels uit mannen. Dat verandert al wel. Zodra meer vrouwen doorstromen naar hogere posities, dan krijg je vanzelf een sneeuwbaleffect. De vrouwen die op onze borrels afkomen zijn overigens echt geen verlegen types, ze zijn vaak goed gebekt. Toch is het prettig om soms met gelijkgestemden te praten. Je merkt dat vrouwen in vergelijking tot mannen soms op een andere manier met dingen omgaan en anders op zaken reageren, dan kan het prettig zijn om af en toe in dit geval drie of vier keer per jaar met je eigen geslacht professionele gesprekken te voeren en contacten te leggen.
Jullie hebben naast borrels ook nog een mentorenprogramma, wat houdt dat in?
Dit is het derde jaar dat we dit doen. Het mentorenprogramma gaat een stukje verder dan die netwerkborrels. Hier kun je langduriger contacten opdoen en onderhouden. In het programma word je gekoppeld aan een mentor die jou een half jaar gaat begeleiden. Dit jaar hebben we negentien kopstukken uit de journalistiek in de aanbieding, zoals: Jildou van der Bijl (creatief directeur van de LINDA.), NOS-verslaggever Kysia Hekster en EenVandaag-presentator Suzanne Bosman. De afgelopen twee jaar is het programma heel succesvol geweest. We zien nu een markt met veel freelance journalisten, waardoor je des te beter moet weten hoe je jezelf moet profileren en naar voren moet schuiven. Vrouwen die aan dit programma mee hebben gedaan, hebben bijvoorbeeld veel opgestoken op het gebied van jezelf pitchen. Ze leerden ook om wat zakelijker te worden. Daarnaast is het gewoon fijn als je iemand hebt waarmee je zakelijke en professionele issues kunt bespreken die spelen op de werkvloer. Het leuke is dat deze mentoren vaak iets verder zijn in hun carrière, maar zij vinden het ook leuk om contact te hebben met wat jongere journalisten die net van een opleiding afkomen. Een mooie uitwisseling van generaties dus. Op die manier kunnen we ervoor zorgen dat de positie van vrouwen toch weer een stukje beter wordt.
Hoe zag Vrouw&Media er 35 jaar geleden uit?
De bijeenkomsten zijn altijd leidend geweest. Tegenwoordig komen er gemiddeld genomen toch wel tachtig vrouwen op een avond, aan het begin van Vrouw & Media waren dat kleinere bijeenkomsten, waar soms maar tien mensen op af kwamen draven. Het heeft ook te maken met het feit dat wij als stichting ook wat professioneler en meer zichtbaar zijn geworden. Door sociale media kun je een stuk meer vrouwen bereiken. Wij zijn bij Vrouw&Media allemaal vrijwilligers, een club van tien vrouwen uit allerlei takken van de media, die dit doen omdat we het belangrijk vinden. In zo’n netwerkborrel of het mentorenprogramma stoppen wij veel tijd, ziel en zaligheid. Ook omdat het goed is voor ons eigen netwerk, dat is een bijkomend voordeel.
Komende woensdag 28 september vindt er weer een netwerkborrel plaats, wie zijn er te gast?
Onderzoeksjournalist Sanne Terlingen; zij is freelance onderzoeksjournalist voor onder andere Oneworld en heeft al verschillende prijzen gewonnen, waaronder de Tegel Publieksprijs. En daarnaast NOS-lezeres Dionne Stax en BNR-sidekick Lamyae Aharouay. Wat ik mooi vind aan Lamyae, is dat zij bijvoorbeeld heel uitgesproken is over haar ambities. Het feit dat ik dit opmerk, geeft aan dat dit kennelijk niet vaak gebeurt. Lamyae is er open over dat ze graag wil groeien in de Haagse politiek. Ik denk dat het slim is om dat hardop uit te spreken. Vrouwen zouden dat vaker moeten doen!
Wat wordt het thema voor aankomend event?
Het thema is: jong en succesvol. We gaan met deze drie jonge talenten praten over hoe het komt dat zij het op jonge leeftijd al zover hebben geschopt in de journalistiek. Is dat een kwestie van op het juiste plek op het juiste moment zijn, of hebben zij daar ontzettend hard voor gewerkt? Hoe is Dionne bijvoorbeeld nieuwslezeres geworden? Heeft zij in eerdere gesprekken bij de NOS laten weten dat dit haar ambitie was, of is zij toevallig gevraagd? En dan komt natuurlijk ook altijd de vraag over uiterlijk om de hoek kijken : je bent heel mooi en blond, speelt dat ook nog een rol? Het zijn aannames die mensen vaak hebben; dat je voor de camera wordt geslingerd als je een mooi koppie hebt, terwijl je in de journalistiek natuurlijk zeker iets moet kunnen. Sanne Terlingen deed research naar kindersekstoerisme in Ghana. Ik kan me wel voorstellen dat dit als jonge vrouw niet altijd makkelijk is: hoe ga je te werk, hoe houd je je staande?
En als je al zo jong succesvol bent, dan kan je je misschien ook afvragen: en wat hierna?
Inderdaad, hoe kan je nog verder groeien? En tot in hoeverre ben je al getekend? Als je een NOS-stempel hebt, of een stempel als onderzoeksjournalist, is het dan nog makkelijk om lichtere programma’s te doen, of andersom? Lamyae komt van de radio, dan valt ongetwijfeld de vraag: zou je ook voor tv willen werken? En welk invloed heeft zo’n overstap op je? Je ziet nu een trend dat mensen niet meer twitteren omdat ze heftige reacties krijgen. Lamyae is een uitgesproken figuur en Dionne is prominent zichtbaar, hoe ga je om met alle comments als je daar op jonge leeftijd aan blootgesteld raakt? Mensen vinden van alles van je, word je daar ook in begeleid vanuit je media-organisatie? Ik kan me voorstellen dat je op je vijftigste iets meer kan hebben dan op je vijfentwintigste.
Dit en meer dus aankomende woensdag 28 september, bij de nazomerborrel van Vrouw&Media. Geïnteresseerden kunnen zich nog aanmelden!