SEX+SPIRIT

Anti-moeder: moraal is niet aangeboren

(HELLEN VAN MEENE)

Barbara Nieuwkoop heeft twee kinderen gebaard en vraagt zich af of ze moeder is. Het moederinstinct bestaat niet en de mythe van moederliefde is een leugen. Haar onbehagen met de opdringerige levensstijl heeft de activiste in haar wakker gemaakt. Zij pleit voor het afschaffen van De Moeder.

Er waren eens, op een doordeweekse dag in de ontdektuin, drie kleuters van 5-7 jaar. Zij stonden naast elkaar tegenover een jongen van acht jaar. De kleuters voerden een associatief gesprek. Dat is een manier van oreren die ik vaker waarneem bij jongens en meisjes van die leeftijd. Er is geen sprake van een dialoog – je kan het vergelijken met luisteren naar drie verschillende podcasts tegelijk. Er is altijd iets waardoor het associëren begint; dit keer was het de bril van de jongen. De een zei ‘piemelbril’, de ander ‘poepglazen’ en de derde ‘geperste diarree op je neus’. Dit ging zo even door, waarbij de synoniemen voor fecaliën onuitputtelijk leken. Psycholoog Edwarde de Bono heeft hier zijn idee van randomisatie vandaan als motor voor een brainstorm. Het idee hierachter is dat creativiteit gestimuleerd wordt wanneer je wordt geprikkeld met compleet arbitraire zaken, die je vervolgens in verband brengt met een onderwerp. De brainstorm van de drie kleuters leidde echter tot grote woede bij de jongen die vervolgens zijn drift op de juf losliet, die er net op tijd of te laat (afhankelijk van de opvoedstijl) tussensprong.

Wat volgde waren gesprekken op school met meester, ex, teamleider en moeders en vader van de kleuters en kleuter. Niemand leek te weten wie de jongen was. Het waren allemaal één-op-één gesprekken, omdat collectieve verantwoordelijkheid altijd de achterdeur openlaat. In de situationele whattsapp-groep met de titel ‘Lange dag vandaag’ (de benaming voor de buitenschoolse opvang – ‘In de shit’ had mijn voorkeur), werd snel duidelijk wat de verschillende opvoedstijlen waren ten aanzien van pesten, want zo was het incident inmiddels geclassificeerd. Iedereen was het ermee eens dat pesten onacceptabel is.

Pesten is onacceptabel

Het voorval doet mij denken aan mijn omgang met een collega, die volgens de Viva te classificeren is als een typische narcist. Hij terroriseerde het kantoorleven van menigeen door stelselmatig zijn superioriteit als een clusterbom te verspreiden. Hij zou een kind van Steve Jobs en Donald Trump kunnen zijn. Iemand zei ooit tegen mij dat ik mijn schaduwkant meer moest laten zien en sindsdien schep er ik genoegen in hem figuurlijk te laten ontploffen. Omdat het een Duits bedrijf is zitten er altijd meerdere mensen aan tafel, elk een eigen discipline vertegenwoordigend. Om het tot een explosie te laten komen hanteer ik een socratische methode, waarbij ik veel vragen stel over zijn stelligheden. Ik draai vrijwel alles om wat hij zegt en gebruik zijn argumenten om vervolgens een hele andere conclusie te trekken. Uiteindelijk gooit hij, een witte rijke mannelijke bèta babyboomer, zijn tablet door de vergaderruimte of gooit een beker kapot. Eén keer dacht ik dat hij mij kapot ging gooien. Dat was spannend en opwindend. Ik wilde weten of hij het ging doen. Ik wilde ook dat hij het deed want dan had ik een legitieme reden om hem kaal te scheren en hem naakt aan een hondenband op de Zuidas uit te laten.

De ontwikkeling van het geweten

Kinderen gaan onverschrokken te werk. Als ze iets willen, is de kortste en snelste route daar naar toe altijd de juiste. Spelen bestaat uit het constant bepalen van een rolverdeling en de pikorde. Elke afspraak is voorwaardelijk. “Ik wil het grote zwaard, anders ben ik niet meer je vriend.” “Als jij nu achterop gaat, mag ik de hele volgende week op je step.” Rond het zevende jaar komt het geweten tot ontwikkeling. Dan is er een moreel kompas, een legitimatie voor een deugdelijk mens. Dat is het begin van een bewustzijn van ‘ik’ en ‘de ander’. Waar er voor het zevende jaar wel een besef is van goed of kwaad, ontbreekt het aan impulsbeheersing.

We leven in een tijd waarin hersenonderzoek de maat is van ons handelen. Zo is het aangetoond dat het deel van de hersenen dat cyrus cingularis heet, actief wordt wanneer je pijn hebt. Wanneer het geweten goed ontwikkeld is, wordt dit gebied tevens actief als een ander pijn heeft. Het is dus niet een kwestie van bedenken: “Goh, hij zal wel pijn hebben”; je voelt daadwerkelijk de pijn. Het begin van moraliteit, doordat het kind vanaf dat moment gaat nadenken over hoe het in de wereld kan staan. Opvoeden wordt dan vervat in het mantra: hoe zou jij het vinden als het bij jou wordt gedaan?

Gewelddadige bananenrepubliek

Tot die tijd leven kinderen het liefst als de verpersoonlijking van een gewelddadige bananenrepubliek. Ze meppen erop los, binden elkaar vast met knopen die alleen een volwassene los kan maken en zeggen bij voorkeur alleen woorden die iets te maken hebben met hun geslacht of uitwerpselen.

Juli Zeh schrijft in Speeldrift over twee jongeren, de kleinkinderen van nihilisten, die niet aan te spreken zijn op een gedeeld moraal: “Waarheid was niet iets wat je weten kon, maar iets waarin je moest geloven, en onder mensen die niet meer konden geloven, bestond er geen waarheid meer. Zonder waarheid geen vonnis.”

De kleuters wordt geleerd te kijken naar de ander, want zet twee mensen in een ruimte en er ontstaat moraal.

Click to comment

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top