De nieuwe campagne van Mama Cash heeft als thema: Mijn lichaam is van mij. Met deze campagne wil Mama Cash aandacht voor het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen over hun eigen lichaam, omdat iedere vrouw het recht heeft om zelf te bepalen wat er met haar lichaam gebeurt. Vileine inventariseert voor deze gelegenheid de status van zelfbeschikking over het vrouwelijk lichaam in Nederland.
Seksueel geweld
Een derde van de vrouwen wordt in haar leven slachtoffer van seksueel geweld. Als je denkt dat dit alleen opgaat voor vrouwen in ondemocratische landen en conflictgebieden, heb je het helaas mis. Echte goede cijfers over seksueel geweld in Nederland hebben we niet en zullen we voorlopig ook niet krijgen, zolang het de norm blijft seksueel geweld niet aan te geven bij de politie. Doe je dat wel, dan werd je tot voor kort weggestuurd met “bedenktijd.”
Uit onderzoek blijken echter de volgende feiten:
- de meeste daders van seksueel geweld zijn geen enge mannen in bosjes, maar bekenden van het slachtoffer
- het merendeel van de Nederlandse vrouwen wordt voor haar 16e al aangerand in het openbaar, tijdens het uitgaan of op school
- de eerste vragen die bij het politiebureau gesteld worden: hoeveel heb je gedronken en wat had je aan?
- de meeste slachtoffers van seksueel geweld verwerken hun ervaring in hun eentje, zonder juridische of psychologische hulp
- betast worden tijdens het uitgaan wordt in Nederland normaal gevonden en is voor een jonge vrouw bijna onvermijdelijk
- een kwart van alle Europeanen vindt seks zonder toestemming verdedigbaar.
Nederland loopt achter op haar buurtlanden wat betreft speciale centra voor seksueel geweld, waar je ook vóór je aangifte-proces al terecht kunt. Ze worden hier nu net geopend en behoren nog niet tot de bekende hulproutes.
Alles bij elkaar moet Vileine vaststellen dat er in Nederland sprake is van een verkrachtingscultuur, waarin seksueel geweld voor jonge vrouwen een heel “normaal” probleem is, maar waar ze desondanks alleen mee moeten dealen en waar geen maatschappelijk antwoord op geformuleerd wordt.
Uiterlijke druk
Zelfbeschikking over het vrouwelijke lichaam heeft ook te maken met de maatschappelijke perceptie van het vrouwenlichaam. Het valt niet te ontkennen dat vrouwen momenteel nog wordt ingeprent dat ze worden gedefinieerd door hun uiterlijk. Dit gebeurt onder andere in glossy vrouwenbladen die worden gefinancieerd door de cosmetische industrie en die voor 40 procent uit reclame en voor 60 procent uit onzekermakende kopij bestaan, die tot kopen van “oplossingen voor het vrouwenlichaam” moet aanzetten. Ook zie je dit terug in de overheersende mediacultuur, waarin slecht een paar procent van de populaire films en series aan de Bechdel-test voldoet: zelden zie je twee vrouwelijke karakters in een scène spreken over iets anders dan een man, en nog minder speelt uiterlijk hier geen hoofdrol in. De documentaire Starsuckers laat zien hoe groot de invloed van deze mediacultuur is. Onderzoek onder Amerikaanse kleuters en peuters wijst uit dat jonge jongens zich vooral bezighouden met geld en succes en dat jonge meisjes later vooral mooi en beroemd willen worden. Dit komt niet omdat de meisjes niet rijk en succesvol willen worden, maar omdat hen is aangeleerd dat schoonheid en roem voor een vrouw de beste weg naar succes is. Ook komen eetstoornissen veel vaker voor onder meisjes en vrouwen, zoals zelfmoord en depressie vaker voorkomen onder jongens en mannen. Dit laatste heeft volgens sociologen en gender-wetenschappers te maken met de maatschappelijke druk voor jongens en mannen om hun emoties niet te voelen en tonen, maar deze in agressie en seksuele opwinding te kanaliseren. Dit bevestigt het beperkende effect van uiterlijke druk voor vrouwen. Het narratief van het vrouwenlichaam als publiek en mannelijk bezit zie je overal terug in subtiele opmerkingen, waardeoordelen en culturele fenomenen: een vrouw wordt constant gewaardeerd via de al dan niet onuitgesproken regels die aan het vrouwenlichaam worden opgelegd.
Vrouwelijk kapitaal
Volgens sommige vrouwen en mannen is de culturele kritiek op zelfbeschikking over het vrouwenlichaam gezeur: je kunt je uiterlijk en verleidingskracht juist heel goed inzetten als “vrouwelijk kapitaal” om jezelf verder te emanciperen. Deze gedachte komt bijvoorbeeld terug in de feministische videoclip van Beyoncé: Who Run The World (Girls). In een oorlog tussen een groep vrouwen en gewapende mannen besluit Beyoncé haar kleren uit te trekken en door het zand te kruipen, terwijl ze zingt “my persuasion will build a nation” en haar strijdzusters hetzelfde laat doen. Het mannenleger raakt zo in de war van al het vrouwelijk schoon dat de soldaten spontaan vergeten te schieten. Deze clip vat onbedoeld de drogredenen rondom vrouwelijk kapitaal goed samen: wanneer je macht bestaat aan het ontlenen van macht aan je onderdrukker, verlies je altijd. Het onderdrukken van je eigen wensen en het reageren op andermans seksualiteit om te kunnen overleven, kan geen ware zelfbeschikking genoemd worden.
Voor de #MyBodyisMine campagne kiezen vrouwen zelf welke huid ze laten zien.
Meedoen?
Op www.mamacash.nl krijg je bij een donatie van €10,- de My Body is Mine-tatoeage als geschenk thuisgestuurd. En word je voor 6 maanden donateur, dan krijg je van seksshop voor vrouwen Mail & Female een Je Joue-vibrator als welkomstgeschenk!
Dit was een artikel van Vileine & Friends. Vileine & Friends zijn redactioneel onafhankelijke activiteiten van Vileine waar onze partners voor betalen. Culturele en maatschappelijke organisaties wiens doelstellingen aansluiten bij Vileine’s Manifest worden soms vaste vrienden, wiens verhalen we graag zelf selecteren en vertellen. Ook helpen Vileine & Friends elkaar bij evenementen, communicatie en inhoudelijke invulling, om zo elkaars maatschappelijke impact te vergroten.
Pingback: Vitamine Video: #MyBodyisMine – Vileine.com
Pingback: Legally Bossy: Whoopi op Wall Street in The Associate – Vileine.com