REAL/FAKE

Undercovergirl: gezeur over oude en nieuwe feministen

Short & Sweet

In Undercovergirl duiken Vileine redacteuren in verborgen werelden met open hart en hoofd, en delen ze wat ze leren.

Inmiddels zijn we aan de derde feministische golf bezig, of is het inmiddels toch al de vierde? In het ‘clubhuis’ voor de Amsterdamse intellectuele elite, Spui25, kwam een (overwegend witte) afvaardiging van een paar decennia feminisme in Nederland. Aanleiding: de boekpresentatie van ‘Dolle Mythes‘ van UvA-docent Linda Duits, waarin het feminisme van toen en nu beschreven wordt. Vileine wordt hierin beschreven als voorvechter van de nieuwe feministische golf, maar hoe zit het eigenlijk met al die golven en mythes? Maartje maakte een overzicht (met persoonlijke toevoegingen) van wat er tijdens de boekpresentatie werd gezegd over feminisme van toen en nu, speciaal voor de leek.

Nieuwe feministen willen elkaar allemaal affikken

Niet waar, goddank. Wat nieuwe feministen wel willen, is van het partriarchaat af. En of je dat nu doet op Facebook via een discussie- en actiegroep of op een verdiepend online platform, de missie blijft gelijk. Weg met structurele ongelijkheid op de arbeidsmarkt, glazen plafonds en seksuele intimidatie op straat. Als er iets kenmerkend is voor de nieuwe golf, is het wel intersectionaliteit en het idee dat een identiteit een as is waarop onder andere ras, seksuele voorkeur en geslacht elkaar kruisen. Seksisme pak je alleen aan door naar ongelijkheid in een breed perspectief te kijken. Opvallend genoeg werd deze relatief nieuwe opvatting – intersectionaliteit werd bedacht in de jaren negentig – door het hele panel gedragen.

Het idee van vrouwen die elkaar afvallen past trouwens precies in het patriarchale plaatje: vrouwen worden al snel cool gevonden als ze het goed met de mannen kunnen vinden. We kennen allemaal wel een vrouw (of zijn die vrouw) die ‘liever met mannen omgaat dan met vrouwen’. Aan groepjes vrouwelijke vriendinnen kleeft nu eenmaal het stereotype van hysterisch en emotioneel, een beeld dat al eeuwen oud is. Met een vrouwelijke vriendengroep is echter niks mis.

Oude feministen zeuren

Waar, is de consensus. Zoals Hedy D’Ancona vrijdagavond wijs zei: “Natuurlijk zeurden we, anders krijg je niks voor elkaar.” Dus ja, gezeurd werd en wordt er, want dat is nodig om onderwerpen op de agenda te krijgen. Met een gezond potje afgeven op het partriarchaat hebben feministen zeker geen moeite – bewustwording over bepaalde onzichtbare structuren in de samenleving is namelijk de eerste stap naar verandering van zulke structuren. Oh, en als we dan ook nog moeten lobbyen om er een wetsvoorstel doorheen te krijgen, dan hoeft de nieuwe generatie in ieder geval niet het wiel opnieuw uit te vinden. Demonstreren, folders uitdelen en met de politiek in gesprek gaan werd ons gelukkig al geleerd door de Tweede Golf-feministen.

Nieuwe feministen maken alleen lawaai

Onjuist, vindt het panel. Hoewel de nieuwe golf feministen actief is op het internet (door tegenstanders ook wel gekscherend ‘roeptoeteren’ genoemd) en sociale media actief inzet om onderwerpen op de landelijke (media)agenda’s terecht te krijgen, zijn we ook niet vies van demonstreren. Zo trokken de Women’s Marches afgelopen jaar in Den Haag en Amsterdam duizenden vrouwen aan. Vooral vertegenwoordigers van het eerder genoemde Facebookcollectief ‘The Feminist Club’ zijn bovendien altijd met spandoeken bij bredere demonstraties tegen onrecht aanwezig. En wie Vileine volgt is het misschien opgevallen dat hier vaak oplossingen voor verandering aangedragen worden.

Oude feministen lulden teveel in praatproepjes

Onwaar, aldus het panel. Als de nieuwe generatie van een protestbeweging kan leren, dan is het wel van de huidige Amerikaanse bewegingen zoals Black Lives Matter, maar zeker ook van de abortusprotesten van de Tweede Golf. Vooral tijdens de Tweede Golf werden actiegroepen opgezet en ging men de straat op met spandoeken.

Nieuwe feministen zijn te wit

Gedeeltelijk waar, vindt het panel. Als we kijken naar de publiek in de Lutherse Kerk, valt niet te ontkennen dat het een witte avond was. Ook in andere Westerse landen wordt feminisme nog vaak gekaapt door witte feministen. Met wit feminisme wordt dan vooral bedoeld dat er binnen de beweging te weinig aandacht is voor vrouwen van kleur. Als het in Amerika bijvoorbeeld over de wage gap (salarisverschil tussen man en vrouw) gaat, wordt nog vaak het onderscheid tussen groepen vrouwen vergeten. Waar witte vrouwen in Amerika al aanzienlijk minder verdienen van mannen, is dat voor latino- en zwarte vrouwen nog erger. Dichterbij huis zien we zulke zelfde voorbeelden. Journalist en moderator van de avond, Aldith Hunkar, kreeg hier naar eigen zeggen nog mee te maken bij de publieke omroep. Niet alleen verdiende zij minder dan haar witte mannelijke collega’s, ook de witte vrouwen op haar redactievloer kregen een hoger salaris dan zij.

Hoewel de nieuwe golf dus intersectioneel van aard is, valt er nog veel te winnen qua bewustwording. Zoals Hunkar vrijdag zelf zei: ”Feminisme is niet alleen voor vrouwen en racisme niet alleen voor niet-witte mensen. Het gaat ons allemaal aan.” Gelukkig sprak emeritus-hoogleraar Gender Studies Gloria Wekker dit weekend nog in Buitenhof haar zege uit over het bewustzijn van de nieuwe generatie feministen wat betreft intersectionaliteit.

Oude feministen haten mannen

Gedeeltelijk waar, aldus het panel. De Tweede Golf begon zelfs met mannen, was de consensus vrijdagavond. Wel is het zo – zoals panellid Maaike Meijer stelde – dat feministen zich een tijdlang actief hebben afgezet tegen mannen om hun eigen identiteit te vinden, los van mannelijke invloed. Dit heeft er dan ook daadwerkelijk voor gezorgd dat mannen een tijdlang buitengesloten werden van het feminisme, maar slechts door een heel kleine groep vrouwen. Tegenwoordig is de opvatting dat we het toch echt met mannen samen moeten doen. Panellid en oprichter van Emancipator Jens van Tricht maakte hier een interessant punt over: “Als er kritiek is op de dominante groep, wordt dat vaak meteen geframed als mannenhaat of omgekeerd seksisme.” Terecht, want kritiek op partriarchale structuren in de samenleving staat natuurlijk niet gelijk aan het afserveren van alle mannen.

Nieuwe feministen hebben geen prioriteiten

Onwaar, is de consensus. Nieuwe feministen focussen zich op problemen die de oude garde nog niet heeft kunnen oplossen zoals gelijke arbeidsrechten, maar ook mediakritiek is een belangrijk onderdeel van de nieuwe feministische beweging. En ook op intersectioneel niveau wordt duidelijk gemaakt wat er concreet moet veranderen. Wel is met de nieuwe lichting beeldvorming belangrijker geworden. Dankzij sociale media is het eenvoudiger om bedrijven er direct op te wijzen als ze de plank misslaan in reclames, bijvoorbeeld.

Oude feministen sloten buiten

Gedeeltelijk waar, helaas. De suffragettes, de Eerste Golf die zich hard maakte voor stemrecht voor vrouwen, sloten vrouwen van kleur actief buiten. Dat bekent overigens niet dat er buiten die witte clubs niks gebeurde, maar je moet dan wel buiten de reguliere geschiedenisboeken willen zoeken. Ook nu kunnen we nog een heleboel leren van activisten als Angela Davis (die betrokken was bij de strijd voor zwarte burgerrechten), schrijfsters zoals bell hooks en meer recent: Chimamanda Ngozi Adichie, die intersectionaliteit begrijpelijk maakte voor iedereen. Wat academicus en panellid Nancy Jouwe betreft zijn we in Nederland eindelijk aan een omslag bezig: “We leven in een historisch moment dat eindelijk in Nederland erkend wordt dat racisme ook hier bestaat.”

Hoe het met het feminisme van nu gesteld is, zullen we waarschijnlijk pas in retrospect kunnen zeggen. De verandering van protestacties die vooral op straat plaatsvonden naar media zoals Twitter is relatief nieuw, maar wel een belangrijke transitie. Door media te gebruiken als onderdeel van het feministisch debat is het mogelijk om direct in discussie te gaan met anderen en kennis te verspreiden. Daarom blijft het goed om te kijken naar hoe sommige mythes over het feminisme tot stand zijn gekomen. Alleen als de stereotypes over mythes in historisch perspectief geanalyseerd worden, kunnen ze namelijk accuraat ontkracht worden.

1 Comment

1 Comment

  1. Brigitte

    25 april 2017 at 10:58

    Ik vind dit toch nog een te nauwe blik op wat er nu afspeelt in NL. Daar zijn ook vrij actieve feministen in Delft, Eindhoven, Rotterdam en Leiden bijv. TU Delft Feminists https://tudelftfeminists.wordpress.com/. Daar is ook een breed drager voor feminisme onstaan door pop.cultuur die over klassen heen stijgt. En daar zijn ook groepen zoals Univeristy of Colour die Intersectioneel feministen zijn en allerlei eventenment en acties organizseren. De anti-zwarte piet protesten zijn opgericht door feministen. Ook mensen zoals Gloria Wekker die ‘White Innocence’ heeft geschreven en Anousha Nzume die net het boek ‘Hallo Witte mensen’ heeft uitgebracht zijn allebei actieve intersctioneel feministen die richten zich op veranderingen in NL. Dat daar weinig vrouwen van kleur op de vergo. zijn geweest zou niet zeggen dat ze niet bijkomen en niet erg actief zijn. Kijk wat is gebeurd sinds de maagdenhuis protesten en hoe keihard vrouwen van kleur hebben gewerkt voor het nieuwe diversitietsbeleid van de UvA bijv.

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top