REAL/FAKE

Kanttekeningen: waarom feminisme in Nederland als we het al zo goed hebben?

Irana Douer

In Kanttekeningen zet Winnie vraagtekens bij allerlei culturele fenomenen en krijg je een toelichting aan de hand van verschillende media – van YouTube-filmpjes tot krantenkoppen. Deze keer: mag je aandacht aan misstanden besteden, ook als er in de wereld nóg ergere misstanden bestaan?

De oproep van een massa vrouwen aan adverteerders om te stoppen met adverteren op de website GeenStijl heeft veel stof doen opwaaien. Voor het overgrote deel gaat het om verslaggeving (Welke adverteerders gaan stoppen? Wat zijn de meest recente ontwikkelingen?), en over uitingen van begrip en steun, zoals die van ministers Bussemaker en Schultz van Haegen. Maar, interessant genoeg zijn er ook reacties van diverse mensen die gaan over wat je nog het beste kunt beschrijven als vergelijkend leed. Dat wil zeggen: omdat er meisjes zijn in Pakistan die gedwongen worden zich te bekeren tot de islam, is het aandacht vragen of sympathie hebben voor de GeenStijl-oproep verkeerd.

Mannen vs vrouwen

Eén van de bekendste redenaties in het vergelijkend leed is die van mannen tegen vrouwen. Als je als vrouw iets zegt over de achtergestelde positie van de vrouw, levert dat je vaak een verhaal op over hoe slecht mannen het ook hebben. Als je zegt dat vrijwel al het medische onderzoek gedaan wordt met mannen, en dat vrouwen hierdoor minder goed werkzame medicatie krijgen en bijvoorbeeld meer last hebben van bijwerkingen, dan bekoop je dat met een verhaal over dat mannen korter leven dan vrouwen en dat niemand weet hoe dat kan, maar het er ook niet over heeft. Dat iedereen de straat opgaat voor vrouwenproblemen, maar niemand voor de man aan het marcheren is (overigens kun je deze persoon er dan fijntjes op wijzen dat hij zelf een protest zou kunnen organiseren, maar blijkbaar verwacht dat iemand anders dat voor hen doet).

Andersom kun je als man, als je het hebt over huiselijk geweld tegen mannen, nauwelijks opboksen tegen het idee dat jouw lijden niet vergelijkbaar is met dan van vrouwen. En hoewel dat kwantitatief gezien misschien zo is (60% van de slachtoffers is vrouw, 40% man), is het natuurlijk klinkklare onzin om te zeggen dat dat de validiteit van het onderwerp op de één of andere manier aantast. Geweld is geweld en daar moeten we iets aan doen. Punt. Ter ondersteuning nog maar eens dit filmpje om te laten zien hoe scheef de perceptie tussen geweld tegen mannen en tegen vrouwen eigenlijk is:

Het Westen vs alles wat het Westen niet is

Als Westerlingen zijn we buitengewoon welvarend en kunnen we zeggen dat we onze schaapjes goed op het droge hebben. Echter, we hebben ook zaken waar we nog aan moeten werken. Of dat nu gaat over het glazen plafond voor vrouwen, de immigratieproblematiek, de Zwarte Pieten-discussie of geweld tegen homoseksuelen. Daartegenover staat dat er in andere landen de boel in veel gevallen misschien wel erger is dan hier. Geweld en intolerantie jegens homoseksuelen in Rusland is bijvoorbeeld een stuk heftiger dan hier, getuige ook dit artikel. Alleen, wat gebeurt er als je geweld in Rusland aankaart? Dan krijg je een reactie zoals deze (‘we’ in het citaat slaat op de VS in dit geval):

Wat zeg je, Bart Oaks? Dus je kunt het niet hebben over de situatie in Rusland omdat we het moeten hebben over de islamitische onderdrukking van vrouwen en de LGBTQ-gemeenschap? Daar lijkt het dus wel op. De redenatie van Oaks is dat als je aandacht vraagt voor het één, je het andere noodzakelijkerwijs bagatelliseert.

In relatie tot het feminisme wordt vaak dezelfde soort vergelijking gebruikt: als je het hebt over zaken die voor vrouwen in Nederland belangrijk zijn, dan zou je het daar eigenlijk niet over moeten hebben, omdat wij het al zo goed hebben, en dat vrouwen in Afghanistan gestenigd worden als ze overspel gepleegd hebben (denk nog een keertje na voordat je het filmpje op de site gaat kijken). Natuurlijk denkt niemand dat het lijden van deze vrouw vergelijkbaar is met dat van een gemiddelde westerse vrouw – het punt is dat de hele vergelijking in de eerste plaats al niet opgaat en dat je van beide kanten verkeerd bezig bent als je denkt dat het leed van verschillende mensen in verschillende situaties vergelijkbaar is. Er is niets, helemaal niets dat jouw bekommering om de verkrachtingsfantasieën op GeenStijl afdoet aan jouw zorgen om het lot van vrouwen in Afghanistan. Gebrekkige vrouwenrechten elders ter wereld maken de strijd voor gelijkheid hier niet minder legitiem.

Het leed van vergelijkend leed

Brené Brown, de vrouw achter ondernemersboeken die het nut van kwetsbaarheid promoten, zegt in één van haar werken, Rising Strong, dat vergelijkend leed een onderdeel is van het schaarste-denken. Angst en schaarste-denken liggen volgens haar ten grondslag aan vergelijkend leed. Kortom, je gaat pas vergelijken als je denkt dat je maar een beperkte mogelijkheid hebt om waarde toe te kennen of leed te onderkennen. Je moet dan noodzakelijkerwijs op zoek naar het ergste leed van allemaal, want alleen dan besteed je jouw beperkte leed-vermogen goed. Maar als je het zo stelt, zie je ook gelijk dat er niets onlogischer kan zijn dan dit. Er is geen beperkte voorraad aan leed-erkenning, en het erkennen van wat een vluchteling vandaag de dag doormaakt, doet niets af aan de erkenning van het leed vvan slachtoffers van de Holocaust.

Daarmee is natuurlijk niet gezegd dat je hypocrisie niet zou moeten benoemen als je het ziet: van de 100 vrouwen die de aandacht vestigen op de GeenStijl-reaguurders, zijn er geen of in ieder geval zeer weinig die de aandacht vestigen op vrouwen die gestenigd worden in Afghanistan. Maar dat is een constatering, geen vergelijking. De dood van het ‘vechten voor de goede zaak’ zit hem nu juist in die vergelijking. De ene goede zaak sluit de andere niet uit, en niemand heeft er baat bij moedwillig blind te zijn voor het ene probleem, alleen maar omdat het dan lijkt alsof je je aandacht geeft aan het ‘echte’ probleem. Nee, gebruik die hypocrisie dan in ieder geval op dezelfde manier als de vrouwen van de GeenStijl-boycot dat doen: “Goh, dames, misschien wisten jullie dit helemaal niet, maar het lijkt mij dat, nu je het wel weet, je er evenveel ruchtbaarheid aan zou willen geven als aan de reaguurders van GeenStijl.” Zo niet, ook prima, dan weten we allemaal weer waar we staan, zonder dat we problemen in de wereld onder stoelen of banken schuiven ten behoeve van ons eigen hachje.

Save

Click to comment

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top