Zelfs als je niks met wielrennen hebt kan het je niet ontgaan zijn dat Tom Dumoulin afgelopen zondag de Giro d’Italia heeft gewonnen. Wielerliefhebbend Nederland vierde feest en de krantenkoppen prezen Dumoulin stuk voor stuk als de eerste Nederlandse winnaar van de Giro ooit. De renner leverde natuurlijk een hele prestatie en iedereen was terecht trots, maar dit neemt niet weg dat men leek te zijn vergeten dat een Nederlander de Giro al eerder had gewonnen. En niet één keer eerder: de Ronde van Italië werd al maar liefst vier keer eerder door een Nederlander gewonnen. Driemaal door Marianne Vos (2011, 2012 en 2014), en één keer door Anna van der Breggen in 2015.
Stuk voor stuk prachtige prestaties waar de Nederlandse wielersport trots op mag zijn. Jammer alleen dat deze overwinningen bij het grote publiek amper bekend lijken te zijn, waardoor de meeste mensen de Giro-overwinning van Dumoulin nu als ‘de eerste’ zullen herinneren. Enkelen was het wel opgevallen en een paar oplettende fans besloten dit te delen op social media.
Met de #iseenvrouwgeennederlander kwam het gesprek op gang: een hashtag die Facebook en Twitter overging. Er kwamen veel lovende reacties binnen van mensen die niet wisten dat er a) überhaupt een Giro voor vrouwen was en b) dat deze al zo vaak door een Nederlandse vrouw gewonnen was. Maar uiteraard kwamen er ook ‘andere’ reacties.
Er werd onder andere het argument aangehaald dat de Giro voor vrouwen minder etappes bevat dan die voor de mannen, waardoor deze winst niet op gelijke voet staat met die van een man. Een opmerkelijke redenering, aangezien vrouwen bij bijvoorbeeld Roland Garros een ‘best of 3’ set spelen en de mannen een ‘best of 5’, maar ze met deze sets allebei een Grand Slam-titel binnen kunnen halen. En daar wordt ook niet beweerd dat de winst van de mannen en de vrouwen niet als gelijkwaardig gezien kan worden.
Seksisme in de sport is diepgeworteld
Het probleem zit echter dieper: seksisme in de sport is diepgeworteld. Bij het oprichten van de moderne Olympische Spelen in 1896 werd er nog vanuit gegaan dat het vrouwelijk lichaam niet opgewassen zou zijn tegen de hardheid van topsport. En nog altijd zit er in de berichtgeving over de Olympische Spelen het nodige seksisme. De voorbeelden zijn eindeloos. Zo verbrak de Amerikaanse zwemster Katie Ledecky tijdens de Olympische Spelen in Rio haar eigen wereldrecord, maar het commentaar wat ze kreeg was dat ze “zwom als een vent”. Een wereldrecord breken is zo’n topprestatie dat het kennelijk geassocieerd moet worden met mannelijkheid.
Ook wanneer het om sportkleding gaat is er sprake van ongelijkheid. Vorig jaar nog merkte NRC in een artikel over seksisme tijdens de Olympische Spelen op, dat er nogal grote verschillen bestaan tussen de sporttenues van mannelijke en vrouwelijke volleyballers. De mannen waren gekleed in lange en vooral baggy shorts, terwijl de vrouwen een bikini droegen met wel hele kleine broekjes. Tot 2012 was er zelfs een regel die voorschreef dat het broekje van de vrouw op de heupen niet breder dan 7 cm mocht zijn.
The University of Cambridge deed vorig jaar onderzoek naar seksediscriminatie in de sport via een taalanalyse van de media, met name gericht op Olympische sporten. Hierin viel op dat vrouwen vaak überhaupt niet genoemd worden, en dat de woorden ‘man’ en ‘mannen’ ongeveer drie keer vaker voorkwamen dan ‘vrouw’ en ‘vrouwen’. De enige context waarin vrouwen vaker worden genoemd is wanneer er een onderscheid gemaakt moet worden. Voetbal voor mannen is de standaard en wordt dus gewoon ‘voetbal’ genoemd, met als tegenhanger hiervan ‘vrouwenvoetbal’. En bij heel veel sporten gebeurt ditzelfde.
Vrouwelijke sporters worden beschreven als ‘echtgenote van’ of ‘ouder’
Daarbij zijn veelvoorkomende woorden die in combinatie met de mannensporten gebruikt worden vaak bijvoeglijke naamwoorden zoals ‘sterk’ en ‘snel’. Bij vrouwen zijn de beschrijvingen vaak een stuk persoonlijker en hebben ze niks met hun capaciteiten als atleet te maken. Ze worden vaak beschreven als ‘single’, ‘echtgenote van’, ‘ouder’ en ga zo maar door. Ook zal de media het wel altijd over mannen hebben, maar hebben ze de neiging om de vrouwen aan te duiden als ‘meisjes’. Je zult niet snel zien dat de grote mannen uit de sportwereld ‘jongetjes’ genoemd worden.
Zo was er vorig jaar tijdens de Olympische Spelen in Rio veel ophef over het feit dat kleiduifschietster Corey Cogdell niet eens bij naam werd genoemd in de headline over haar winst van de bronzen medaille. Deze verslaggever koos in plaats daarvan ervoor om haar aan te duiden als de echtgenote van een American Football-speler.
De voorbeelden van seksediscriminatie in de sport zijn eindeloos, wat verklaart waarom reacties op de berichtgeving omtrent Dumoulins overwinning zo belangrijk zijn en niet moeten weggezet worden als ‘zeuren’. De persoon die op het Facebook-bericht van Bernard Terlouw reageerde vroeg zich af: ‘Is dit echt iets waar we ons druk over moeten maken, gaat dit echt over een gebrek aan emancipatie?’ En het antwoord is volmondig: ja. Dit doet niets af aan de winst van Dumoulin, maar het zou toch erg leuk zijn als vrouwen dezelfde welverdiende erkenning voor hun prestaties zouden krijgen.
Pingback: Minifesto: huldig onze voetbalvrouwen – Vileine.com