De islamitische vastenmaand ramadan is inmiddels een bekend begrip in Nederland. Maar een hele hoop mensen zullen zich niet realiseren dat de islam niet de enige religie is waarin een periode van vasten een bekend gebruik is. Ook in het christendom wordt gevast, hoewel steeds minder mensen het tegenwoordig doen. Ook wordt het vasten in het christendom op een andere manier ingevuld en is het op een minder strikte manier vormgegeven. Maar wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de twee religies nu eigenlijk?
Hoe lang kun je vasten?
De ramadan duurt een maand. Het exacte aantal dagen hangt af van de stand van de maan. De islamitische jaartelling is net even anders dan de westerse jaartelling, omdat een maankalender gevolgd wordt. Hierdoor is een islamitisch jaar wat korter dan onze gregoriaanse kalender en begint de ramadan dus ook elk jaar op een andere datum, maar altijd bij nieuwe maan aan het begin van de negende maand.
In de katholieke kerk duurt de vastenperiode veertig dagen en deze begint op Aswoensdag, de laatste dag van het carnavalsfeest. De katholieke vastenperiode eindigt met Pasen. Katholieken vasten echter maar zes dagen per week; op zondag mag je uitrusten van de inspanningen van de hele week vasten, om op maandag weer vol goede moed te beginnen.
Wat heb je eraan?
Tijdens de ramadan is het de bedoeling dat je van zonsopgang tot zonsondergang niet eet, niet drinkt, niet rookt en geen seks hebt. Nee, water drinken mag dus ook niet. Na zonsondergang is het gebruikelijk om eerst een paar dadels te eten. Later wordt dan de avondmaaltijd, iftar, geserveerd. De maaltijd die je eet voor zonsopgang heet suhoor. Ramadan is bedoeld als periode van bezinning, maar ook van tolerantie en liefdadigheid. Reflecteren op je eigen leven zonder ‘afleidingen’ (zoals seks) hoort daar dus ook bij.
In het christendom zijn de regels minder strikt en is er niet vastgesteld wat je tijdens het vasten allemaal moet laten. De meeste christenen die vasten van carnaval tot Pasen, eten voornamelijk sober. Geen luxe artikelen zoals vlees, snoepgoed en alcohol op tafel dus. Er zijn ook gelovigen die meer het voorbeeld van Jezus volgen, die veertig dagen in de woestijn vastte om het werk van Satan te weerstaan. Daarbij at hij helemaal niets. Voor zijn volgelingen vond hij het trouwens geen verplichting om ook te vasten.
Waarom vasten we eigenlijk?
De profeet Mohammed zou de eerste openbaring hebben ontvangen tijdens de periode waarin nu de ramadan valt. Die nacht heet Laylat al-Qadr (de Waardevolle Nacht) en wordt beschouwd als de heiligste nacht van het jaar. De ramadan is een van de vijf zuilen van de Islam. Dit zijn religieuze verplichtingen waar een goede moslim aan moet voldoen. De andere vier zijn de shahada (geloofsbelijdenis), de salat (vijf gebeden), de zakat (geven van aalmoezen) en de hadj (pelgrimstocht naar Mekka). De ramadan is voor moslims dus niet optioneel.
De oorsprong van het vasten bij de christenen ligt dus bij Jezus, die veertig dagen in de woestijn vastte om het werk van Satan te weerstaan. De eerste christenen vastten als ze Gods hulp zochten, dus niet zozeer op bepaalde tijden in het jaar. Volgens het evangelie van Mattheüs zijn het ‘weerstaan van het werk van satan’ en ‘volharden bij verdrukking totdat Jezus terugkomt’ de voornaamste redenen om te vasten. In het christendom is het vasten dus geen verplichting maar je kunt de periode wel gebruiken om jezelf geestelijk te ontwikkelen.
Voor wie is vasten nuttig?
Binnen de islam zijn jonge kinderen niet verplicht te vasten voor de pubertijd, maar ze mogen wel oefenen. Verder wordt er een uitzondering gemaakt voor zwangere vrouwen, menstruerende vrouwen, zieken, reizigers en vrouwen die borstvoeding geven.
In het christendom zijn er geen regels verbonden aan leeftijd, gezondheid et cetera. Je vast wanneer je kan en als je dat wil.
Hoe vier je dat je gevast hebt?
De ramadan eindigt met een groot feest, Eid al Fitr, in het Nederlands ook wel het Suikerfeest genoemd. Moslims wensen elkaar Eid Mubarak, oftewel een gelukkige of gezegende feestdag. Iedereen trekt feestelijke kleren aan, en het einde van de vastenmaand wordt gevierd met veel lekker eten.
Aan het einde van de christelijke vastenperiode is het Pasen. Tijdens dit feest vieren christenen dat Jezus uit de dood is opgestaan, de derde dag na zijn kruisiging. Uiteraard is bij de meeste mensen de seculiere versie van het Paasfeest het meest bekend en wordt er weinig stilgestaan bij de ‘echte’ betekenis van Pasen.
Hoewel in beide religies de profeet ten grondslag ligt aan het vasten, kun je als christen of moslim om verschillende redenen vasten. Hoe dan ook, in allebei de religies wordt er door middel van het vasten stilgestaan bij de situatie van iedereen die het minder goed heeft. Daarbij hoort ook dat je kijkt naar wat jij voor anderen kunt betekenen, en hoe je als persoon nog wilt groeien. En dat is, ongeacht de uitvoering, een mooie boodschap om uit te dragen.
Meer Vileine scherpte? We hebben elke week een Blendle themabrief, abonneer je hier op onze weekcyclus!
