REAL/FAKE

Minifesto: we willen niet snappen hoe er in het Midden-Oosten wordt gedacht

Nathan Johnson

In Minifesto geven Vileine vrouwen hun mening over prangende feministische kwesties – en dagen jou uit om ook je opinie te delen. Stuur je RE: naar info@vileine.com! Vandaag een ingezonden bijdrage over een Snapchat-filmpje dat in Saoedi-Arabië tot heel veel commotie leidde.

Recent leidde een controversieel Snapchat-filmpje van een Saoedische vrouw in een minirok tot commotie in Saoedi-Arabië en zelfs in Nederland. Het model dat zichzelf Khulood noemt, postte een filmpje van zes seconden op Snapchat waarin ze in een minirokje en een mouwloos topje door een historisch fort loopt. In Saoedi-Arabië gelden kledingvoorschriften gebaseerd op de hidjab (een islamitisch principe gebaseerd op gematigdheid) die stelt dat je je op een bescheiden manier moet kleden. Tegelijkertijd is de traditionele kleding geschikt voor het woestijnklimaat in het land.

Aanklacht over een minirok

De actie van Khulood was volgens een groot aantal Saoediërs op Twitter provocerend. Zo twitterde Ibrahim al-Munayif, een schrijver met meer dan 40.000 volgers, bijvoorbeeld dat mensen zich gewoon aan de wet moeten houden. Vervolgens zou er een Arabische hashtag, die zich laat vertalen in ‘Khulood moet veroordeeld worden’, viraal zijn gegaan. Die commotie zou later hebben geleid tot de arrestatie van het model, maakte een Saoedi-Arabische staatszender bekend. Later werd bekend dat de vrouw na een ondervraging naar huis mocht, maar dat er wel een aanklacht volgt.

Andere Saoediërs op Twitter kwamen juist voor Khulood op en juichte haar moed om zich af te zetten tegen de kledingvoorschriften toe. Zo twitterde  vrouwenrechtenactiviste Fatima al-Issa bijvoorbeeld dat het hypocriet is dat westerse vrouwen ongestraft onbedekt kunnen rondlopen in Saoedi-Arabië, terwijl een Saoedische wél gearresteerd wordt. Een dag later stond trending hashtag ‘de niqab representeert mij niet,’ ook op nummer één. De Libanese band Mashrou’ Leila bracht vorige week  bovendien een videoclip uit als statement tegen het feit dat westerse media Arabische vrouwen als slachtoffer portretteren.

Achterlijk land

Buiten het verhitte debat in Saoedi-Arabië gingen Westerse media fanatiek aan de haal met het verhaal. Eerder dit jaar was er verbijstering toen Saoedi-Arabië lid mocht worden van de VN-vrouwenrechtencommissie. Volgens dit onderzoek worden Midden-Oosterse vrouwen in de media vaak als onderdrukt geportretteerd. Volgens antropoloog Malika Ouacha (23), afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam, is het problematisch hoe media nog steeds met dit verhaal omgaan. In sommige berichten werd het land voor achterlijk en vrouwonvriendelijk uitgemaakt, en in een andere artikel werd bijvoorbeeld benadrukt wat de Saoedische vrouw allemaal níet mag. “Ik voel een sterke veroordeling in de berichtgeving en een sentiment waarin wordt gesteld dat zíj conservatief zijn en wíj progressief,” vertelt ze me. “Het is een interessante actie en ik begrijp dat mensen het dapper noemen. Tegelijkertijd kun je je wel afvragen waarom ze niet mocht doen wat ze deed en onderzoeken waarom dat dan niet mag, zonder te oordelen. Dat is de kunst denk ik,” zegt Malika.

Vanuit een feministisch perspectief lijkt een kledingvoorschrift zoals in Saoedi-Arabië niet bepaald bevorderlijk voor de vrouwenzaak. Toch zijn er ook Westerse landen waar vrouwen niet in een boerka kunnen rondlopen, in een boerkini kunnen zwemmen of gediscrimineerd worden vanwege hun hoofddoek. Wanneer islamitische vrouwen wel in hijab rondlopen in westerse landen, wordt dit vanuit het westerse perspectief dan ook als conservatief en cultuurgebonden gezien.

Sensationeel nieuws over rechten

Je kunt je afvragen hoe Saoedische vrouwen eigenlijk zelf over de vrouwenzaak denken. Deema AlKahtani (23) en Manal Mokoshi (37) komen uit Saoedi-Arabië. Deema woont sinds een jaar in Amsterdam. “In de Westerse media wordt een beeld neergezet van Saoedische vrouwen dat naar mijn idee niet representatief is,” vertelt ze me. “We worden allemaal onderdrukt of gemarteld, lijkt het wel. Volgens Manal brengt de Westerse media graag sensationeel nieuws naar buiten. “Ik lees een hoop stereotypes in de berichtgeving over onze rechten.” Volgens Deema  is het maar een klein percentage van vrouwen die met dit soort zaken te maken krijgt. Soms ligt het aan de vrouw, omdat ze eenmaal de wet heeft overtreden,” gaat Deema verder. “Je kunt dus niet stellen dat alle vrouwen in Saoedi-Arabië worden onderdrukt omdat sommigen worden gestraft wanneer ze de wet overtreden,”zegt ze. Daarbij vertelt Deema me dat je Europa enSaoedi-Arabië niet een op een kunt vergelijken. “Zestig jaar geleden waren er nog geen huizen in Saoedi-Arabië en was het een woestijn. We zijn in zestig jaar met behulp van olie heel ver gekomen en we ontwikkelen ons als land en samenleving nog steeds,” zegt Deema. “We boeken stap voor stap progressie. Emancipatie moet vanuit binnenuit komen en niet vanuit het Westen worden opgelegd,” eindigt ze.

Ook Malika is van mening dat we Saoedi-Arabië niet zo makkelijk kunnen veroordelen. “Het is hoog tijd dat we inzien dat we volken niet als barbaren kunnen neerzetten. Ik heb daarbij het idee dat er een inherent probleem is dat we niet willen snappen hoe er in het Midden-Oosten wordt gedacht,” legt ze me uit. “Ik denk ook niet dat het om de vrouwen gaat, het gaat er meer om om Saoedi-Arabië te veroordelen als land,” zegt ze.

Cultureel, niet religieus

Als ik Deema naar haar mening over de kledingvoorschriften in haar land vraag, vertelt ze me dat we in het Westen vaak vergeten dat veel zaken cultureel zijn en niet per se religieus. “In de koran staat nergens dat je een abaya [traditionele mantel om het lichaam te bedekken] moet dragen. Mannen dragen ook een traditionele robe tot op de enkels. Dat is puur cultureel en heeft te maken met het klimaat,” legt ze me uit. “Het meisje op de video wil er graag Westers uitzien en dat heeft ook te maken met sociale media die enorm populair is in mijn land. Wellicht wilde ze er gewoon mooi uitzien, maar ik kan me indenken dat ze onder druk van sociale media zo’n filmpje heeft gemaakt,” zegt Deema. “Wellicht probeerde ze nog meer populariteit (in het Westen) te krijgen met zo’n video, je kent de context waarin het is geplaatst helemaal niet,” zegt ze. Volgens Deema zou de discussie over haar outfit in het filmpje niet nodig hoeven zijn. “Vrouwen moeten hun eigen politieke oriëntatie hebben en zelf kunnen beslissen wat ze dragen. Daarbij vind ik wel dat je als je het ergens niet mee eens bent, je je ook politiek moet inzetten om het te veranderen. Ik weet niet of dat de bedoeling was bij dit filmpje, maar als dat zo is lukt dat dus niet met één filmpje ” zegt Deema.

Klagen over dezelfde problemen

Volgens Manal klagen haar vriendinnen in het Westen over dezelfde problematiek als in Saoedi-Arabië. “Het is een mannenwereld, genderongelijkheid bestaat overal,” zegt ze. “In Saoedi-Arabië bevind ik me in een bubbel, wanneer ik de grenzen probeer te verleggen realiseer ik me dat we als vrouwen worden onderdrukt,” zegt Manal. “Een aantal weken geleden wilde een vriendin van me haar paspoort verlengen, haar man was in het buitenland en er werd haar vertel dat ze moest wachten totdat hij terug was. Een andere vriendin daarentegen is het wel recentelijk gelukt om het zelf te doen, zonder een voogd,” zegt Manal. “Er lijkt dus een conflict te bestaan tussen wat je leest over de rechten en de situatie in de praktijk. De afgelopen jaren hebben we veel progressie geboekt, en ik hoop dat dit zo blijft doorgaan,” eindigt Manal.

De commotie die het Snapchat-filmpje heeft veroorzaakt, ligt dus een stuk genuanceerder dan je in eerste instantie misschien denkt. Het lijkt niet juist om met zo weinig context een conclusie te trekken over het filmpje, laat staan over de vrouwenrechten in Saoedi-Arabië. Er wordt veel gepraat over Saoedische vrouwen, maar weinig met ze gepraat. Tijd om ons te verdiepen in het zelfbeeld van deze vrouwen.

Ingezonden door: Bo Hanna, freelance journalist

Meer Vileine scherpte? We maken samen met Blendle elke week een themabrief, abonneer je hier op onze weekcyclus!

3 Comments

3 Comments

  1. Marion

    7 augustus 2017 at 11:33

    Het zou wel prettig zijn als Saoedische vrouwen niet meer te maken hadden met het guardianship. Dat je als vrouw voor een reis, baan, medische behandeling altijd toestemming moet hebben van je guardian (Walid) is zo beklemmend. Die kleding is van minder belang. En daarom zou ik graag zien dat Deema zich daar eens over uitliet.

  2. Pingback: Saudi Zelfbeeld

  3. Pingback: RE: die ‘zielige vrouwtjes’ in Saoedi-Arabië bespreek je zó – Vileine.com

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top