REAL/FAKE

RE: die ‘zielige vrouwtjes’ in Saoedi-Arabië bespreek je zó

Sihir Perisi

In RE: reageren Vileine vrouwen op een actuele publicatie. Vandaag reageert Daphne Heijdelberg op Bo Hanna’s Minifesto We willen niet snappen hoe er in het Midden-Oosten wordt gedacht.

In zijn Minifesto tracht Bo Hanna een nieuw perspectief te bieden op het filmpje dat vorige maand online ging van een Saoedische vrouw die – tegen de  Saoedische kledingvoorschriften in – gekleed in een kort rokje en topje door het dorpje Ushaqir loopt. Onder het mom van ‘eerst leren begrijpen, dan oordelen’ probeert hij, met inbreng van twee in Nederland wonende Saoedische vrouwen en een Nederlandse antropologe, een genuanceerder en minder bevooroordeeld beeld neer te zetten van deze kwestie in het bijzonder en van de positie van vrouwen in Saoedi-Arabië in het algemeen.

Het ‘westen’ als lichtend voorbeeld

De intentie van het stuk is mooi, de heersende berichtgeving over het Saoedische regime en de invloed daarvan op de levens van vrouwen is inderdaad vaak eenzijdig, veroordelend en weinig onderzoekend. Het artikel biedt echter geen kritisch alternatief voor deze berichtgeving, een alternatief dat onderscheid maakt tussen het Saoedisch bewind, de bevolking en het al dan niet slachtofferschap van Saoedische vrouwen. Daarbij wordt er in het streven om te praten ‘met’ en niet ‘over’ Saoedische vrouwen bij de geïnterviewde vrouwen niet doorgevraagd over een aantal opmerkelijke uitspraken die zij doen (“Soms ligt het aan de vrouw, omdat ze eenmaal de wet heeft overtreden. Je kunt dus niet stellen dat alle vrouwen in Saoedi-Arabië worden onderdrukt omdat sommigen worden gestraft wanneer ze de wet overtreden”) met als doel te doorgronden wat er achter deze uitspraken schuilt. De tendens is dat er vanuit het ‘westen’ niet geoordeeld kan en mag worden over vrouwenrechten in Saoedi-Arabië. Alle kritiek zou stereotyperend werken en bovendien “zijn er ook westerse landen waar vrouwen niet in een boerka kunnen rondlopen, in een boerkini kunnen zwemmen of gediscrimineerd worden vanwege hun hoofddoek.”

Waarom zou er echter geen kritiek mogelijk kunnen zijn op de wetgeving in Saoedi-Arabië zonder daarbij het ‘westen’ als lichtend voorbeeld te presenteren en conclusies te trekken over het wel/niet slachtofferschap van Saoedische vrouwen? Dat er kritisch over de strenge kledingvoorschriften in Saoedi-Arabië en de arrestatie van de vrouw uit het filmpje dient te worden bericht zou buiten discussie moeten staan. Het doel zou moeten zijn om dit te doen zonder daarbij een geheel land en haar inwoners als achterlijk weg te zetten en de eigen cultuur te verheerlijken, niet om uit angst om Saoedische vrouwen als ‘slachtoffer’ neer te zetten dan maar helemaal geen kritiek te uiten op de wetgeving die hun levens bepaalt.

Een wereldwijd probleem

De veronderstelling dat Saoedi-Arabië als land ‘conservatief’ is, terwijl wij in het ‘westen’ puur ‘progressief’ zijn is misleidend. Ook in Nederland lopen wij niet voorop als het gaat om vrouwenrechten en worden verschijnselen als geweld en seksuele intimidatie tegen vrouwen ten onrechte vaak neergezet als een van buitenaf geïmporteerd probleem waaraan vooral mannen van niet-westerse afkomst zich schuldig maken. Geert Wilders hoorde je voorheen zich nooit druk maken over geweld tegen vrouwen, maar nadat bleek dat bij aanrandingen in onder meer Keulen veel mannen met een Arabisch of Noord-Afrikaans uiterlijk betrokken waren, ging hij over tot het uitdelen van ‘legale pepperspray’ aan vrouwen. Acties zoals deze bevestigen het beeld van de vrouwonvriendelijke Arabische onderdrukker tegenover de verlichte, geëmancipeerde witte Nederlandse man. Geweld tegen en onderdrukking van vrouwen is echter een wereldwijd probleem wat zich onder mannen van iedere etniciteit manifesteert. Dezelfde patriarchale en seksistische denkwijzen die de vrijheid van vrouwen in Saoedi-Arabië inperken hebben ook onze cultuur en wetten sterk beïnvloed, zij het op een andere schaal. Dat over de hele wereld vrouwen worden onderdrukt betekent echter niet dat de seksistische wetgeving op één bepaalde plek niet mag worden bekritiseerd.

Onderdrukking van vrouwen kent vele verschijningsvormen: een vrouw in een minirok kan net zo goed worden onderdrukt als een vrouw in een abaya. Een wet die vrouwen tot een bepaalde manier van kleden verplicht is echter per definitie een onderdrukkende maatregel. Of vrouwen die onder deze maatregel leven automatisch ‘slachtoffer’ zijn is aan hen om te bepalen. De vraag of vrouwen in Saoedi-Arabië wel of niet als ‘slachtoffer’ bestempeld zouden moeten worden is verder dan ook niet interessant, de vraag of het moreel onjuist is om vrouwen te beperken in hun civiele vrijheden wel. Daar mag hoe dan ook een oordeel over bestaan, zonder daarbij te pretenderen dat wij zelf op het gebied van vrouwenrechten de perfecte samenleving hebben gecreëerd.

1 Comment

1 Comment

  1. Robbe3

    19 augustus 2017 at 12:38

    Binnenshuis hebben wij de omgekeerde Arabische wereld met vrouwen die hun mannen in een keurslijf willen dwingen.

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

VERS

We do not believe in the world empowering women.

We believe in women empowering the world!

Journalist, activist, game-changing artist, mind-body scientist, international solidarist?

Join the tribe

Copyright © 2020 Vileine

To Top