Deze week presenteert Vileine in samenwerking met de verse en frisse #BeperktZicht campagne van WOMEN Inc een handig overzicht van verdoemende woorden en beperkende beelden die onze wereld bepalen.
Van ‘je mannetje staan’ tot roze speelgoed: deze stereotypen doen geen recht aan de realiteit. Want onze ingebouwde filters zijn niet per definitie altijd onwaar, maar wèl altijd onvolledig. We gebruiken ze bijna allemaal, maar daar kunnen we beter direct mee stoppen. Hoe subtiel dit soort blinde vlekken en taalfenomenen soms ook lijken; ze zijn overal, en dat maakt dominante beeldvorming allesbepalend. We moeten die schadelijke vervormingen van de realiteit eerst scherp kunnen zien, voordat we ze kunnen verbannen.
Dus voel je vrij deze lijst uit te printen voor naast alle beeldschermen in je huis en op je werk.
Opdat er meer ruimte komt voor de vrouwelijke kracht die nu nog te vaak buiten beeld blijft!
Bossy
Zoals gezegd wordt ons perspectief op de realiteit verstoord door de woorden die we aan de wereld geven. Subtiele discriminatie die bijna onzichtbaar is komt tot uiting in de manier waarop we over elkaar praten. Het is daarom ondermijnend voor vrouwelijke kracht en autoriteit als we vrouwelijke leiders als “bazig” “streng” en “intens” omschrijven. Niet omdat we vrouwen willen voortrekken, maar omdat deze woorden bij mannelijke leidinggevenden nooit vallen. Spreek liever van “heldere visie” “leiderschap” en “kracht” – dat is namelijk wat je bedoelt. In de Verenigde Staten zette zelfs Beyoncé zich in voor het verbannen van het woord ‘Bossy.’ Wij Vileine vrouwen moedigen het inzetten van Beyoncé om respectloze collega’s terecht te wijzen trouwens altijd aan.
Luizenmoeder
Iedere basisschool die in een brief aan ouders nog om de aanmelding van vrijwillige “luizenmoeders” verzoekt zou zich eens flink op het hoofd moeten krabben over wat ze jongens en meisjes precies proberen te leren. De woordenboekdefinitie van luizenmoeder alleen al sluit elke vorm van piemelbezit totaal uit. In het kader van educatief onderzoek is het misschien zelfs leuk om voortaan alleen nog maar van “luizenpappa’s” te spreken, en te kijken wat er gebeurt. Die luizenmoeders hebben na al hun arbeid sinds de middeleeuwen wel wat compensatie-verlof verdiend.
Papadag
Voorbeeld uit de politiek. Ondertussen worden vijf dagen vaderschapsverlof in plaats van drie door onze MP en zijn partij nog “te controversieel” gevonden. En dat komt precies door het giftige soort denken dat van het woord papadag een algemeen geaccepteerd begrip heeft gemaakt. Zorg voor je kinderen is als man geen verwachting, maar een vrijblijvende hobby die qua heldhaftigheid dezelfde hoeveelheid applaus verdient als het in onderbroek beklimmen van de Kilimanjaro. Papadag is net als de emancipatie-visie van Mark Rutte: het werkt averechts. Negeer het.
Vrouwen met ballen
Complimenten zijn de giftigste manier om ongelijkheid te bevestigen. “Wat spreek jij goed Nederlands!” tegen iemand die hier is geboren of “voor een vrouw ben je heel zakelijk!” doet meer kwaad dan goed. Als er in zakenblad Quote over een vrouw met prestaties wordt gesproken, dan heeft ze eigenlijk altijd ballen. Wij hebben persoonlijk meer behoefte aan redacteuren met hersens.
Smurfen als een vent
In dezelfde categorie valse complimenten valt het bejubelen van bepaald gedrag “als een vent.” Zie de Insta van #BeperktZicht voor meer van deze taalflaters. Je kunt nog zoveel plafonds doorbreken, de zorg met je werk combineren en die zwangerschapskilo’s hebben weggetraind: pas als je een vrouw bent als een vent, ben je geslaagd als mens. Zo schiet het natuurlijk niet op. Spreek liever van succes “als een wijf.” En ga hier net zo lang mee door tot wijf een geuzennaam is. We are taking the word back, ventjes!
Je mannetje staan + vrouwelijke touch
Niet alleen is het nogal schadelijk om alleen complimenten te krijgen wanneer je door kunt voor een piemeldrager, het omgekeerde is ook niet best. Uit onderzoek is gebleken dat positief seksisme schadelijker is dan negatief seksisme. Een vrouwelijke leidinggevende roemen om haar vrouwelijke touch en zorgzame eigenschappen, maakt haar letterlijk dommer. En jou ook.
Letterlijk geen gezicht
Slinkser maar minder subtiel dan taalfenomenen zijn herhalende patronen en structurele dubbele standaarden in ons vizier. Beeldvorming is niet zo onschuldig als het lijkt, zeker niet als we onze kinderen met die beelden bombarderen.
‘Net echt’
Blader een willekeurige speelgoedfolder door (of kijk mee met hoe Asha ten Broeke dat op Tumblr doet) en vraag je af: wat proberen we kinderen precies over de grote mensenwereld te leren? Blader een willekeurige folder voor saaie grotemensenspullen door, en je hebt je antwoord:
Haal die heldinnen in beeld!
Je zou het bijna vergeten, maar sterke vrouwelijke rolmodellen hebben we overal. Het is alleen een probleem dat als we over topvrouwen praten, dat bijna nooit op een respectvolle manier gebeurt. De beeldkeuze bij artikelen over dit onderwerp heeft bijna altijd iets met ongemakkelijke hakken en geseksualiseerde vrouwelijke ledematen te maken:
Diversiteit als modetrend
Als Vogue na alle kritiek over hun gebrek aan diversiteit en inclusiviteit eindelijk probeert een wat breder kleurenspectrum aan te bieden, gaat het nog te vaak mis. Eerder maakte de VS een flinke misser met het op de omslag plaatsen van een groepje identieke meisjes onder het mom van diversiteit. Nu de modebladen eindelijk wakker worden en snappen dat het kwaliteitsargument (‘er zijn niet genoeg goede donkere modellen’ bijvorbeeld) niet opgaat, wordt diversiteit helaas nog steeds gepresenteerd als een speciaal smaakje naast de witte norm. En altijd moet een donker model als iets revolutionairs worden aangekondigd, alsof zo’n modeblad Martin Luther King hemzelf heeft gebaard en opgevoed. Bovendien haalt zo’n diversiteitsnummer weinig uit voor het grote plaatje, als we objectief de covers van de populairste vrouwenbladen op een rijtje zetten:
Zeg géén sorry
Het is niet makkelijk om in beeld te komen met vrouwelijke kracht die niet in de hokjes past. Zelfs als je tegen de stroom in de top haalt èn in de schijnwerpers stapt, moet je je ogen goed open houden. Want dan kun je wachten op vragen over het combineren van werk en zorg, het vragen om te glimlachen na een prestatie en vragen over je garderobe. Wees als deze astronaut: gewoon heldhaftig. En: géén sorry.
Knapt jouw vizier op van fris feminisme? Laat je licht feller schijnen en deel de termen en beelden die ons uitzicht vanaf de top beperken. Laat je woorden en beelden achter in de reacties op Facebook of deel ze op Twitter onder de hashtag #BeperktZicht!
Ken je vrouwelijke rolmodellen of krachtige initiatieven die meer aandacht verdienen? Laat het ons weten op info@vileine.com!
Dit was een artikel van Vileine & Friends. Vileine & Friends zijn redactioneel onafhankelijke activiteiten van Vileine waar onze partners voor betalen. Culturele en maatschappelijke organisaties wiens doelstellingen aansluiten bij Vileine’s Manifest worden soms vaste vrienden, wiens verhalen we graag zelf selecteren en vertellen. Ook helpen Vileine & Friends elkaar bij evenementen, communicatie en inhoudelijke invulling, om zo elkaars maatschappelijke impact te vergroten.
Malika
21 september 2017 at 12:29
Wat te denken van het veel bekeken Game of Thrones. Dat werd bij het vorige seizoen, seizoen 6, binnengehaald als een overwinning voor vrouwen. Maar als je goed keek zag je dat op de nu leidende vrouwen de slechte eigenschappen van de mannen was geplakt. De vrouwen waren nu net zo wreed als de mannen. Niet echt een vooruitgang, lijkt me.
Pingback: Vitamine Video: zie de jongens achter hun maskers – Vileine.com