Share

Tweet

Share

Share

Email

Comments

Zie jij door de intersectionele bomen ook het bos niet meer? Niet getreurd, want met onderstaande uitleg van belangrijke feministische begrippen, ben je weer helemaal bij. Suggesties of aanvullingen? Mail naar info@vileine.com!

Cultural appropriation / Culturele toe-eigening

Het toe-eigenen van cultuur van een etnische minderheid door de dominante witte meerderheid. Een goed voorbeeld hiervan is het dragen van dreadlocks of cornrows door witte mensen, maar ook Joan Franka die met een indianentooi naar het songfestival ging. Franka wist waarschijnlijk niet dat de veren van van natives gegeven worden voor bijzondere prestaties; het zijn een soort medailles. Dat is meteen het probleem van appropriation: de originele betekenis van het concept gaat verloren wanneer het overgeheveld wordt naar de dominante, populaire cultuur.

Male gaze / (Geïnternaliseerde) Male gaze

De ‘male gaze’ is een concept dat afkomstig is uit de beeldende kunst en literatuur. Het werd in de jaren ’70 door filmcriticus Laura Mulvey bedacht. Haar theorie laat zien dat vrouwen in films worden afgebeeld door de ogen van de man, als lustobjecten dus. Er wordt gesproken van een geïnternaliseerde ‘male gaze’ wanneer vrouwen dit beeld onbewust overnemen en andere vrouwen ook op uiterlijke standaarden beoordelen. Hier lees je meer.

Rape culture / Verkrachtingscultuur

Een sociologisch concept. Verkrachtingscultuur gaat over de mate waarin verkrachting en aanranding genormaliseerd worden door de samenleving. Vaakgehoorde termen die binnen verkrachtingscultuur voorkomen zijn ‘slut shaming’ en ‘victim blaming’. Verkrachtingscultuur is problematisch omdat dat de schuld van de verkrachting of aanranding bij het slachtoffer wordt gelegd. Het slachtoffer heeft zich vast te uitdagend gekleed of het met haar gedrag uitgelokt. Daardoor komt de schuld bij het slachtoffer te liggen in plaats van bij de dader.

Consent / Toestemming

Consent kan veel verschillende betekenissen hebben, maar in dit geval verwijst het naar wederzijdse toestemming bij seks. Beide partijen moeten op ieder moment deze toestemming weer in kunnen trekken zonder verdere gevolgen. Dus ook wanneer je al met seks bezig bent en één van de partners onmiddellijk wil stoppen. Als consent/toestemming niet is gegeven of ingetrokken wordt en de seksueel handeling gaat toch door, dan is er sprake van aanranding of verkrachting.

Cognitieve dissonantie

Komt uit de psychologie. Tussen de opvattingen en het kennisnemen van andere feiten die met die mening in strijd zijn, kan spanning ontstaan. Dat klinkt ingewikkeld maar is simpel: voor mensen is het niet prettig om met informatie geconfronteerd te worden die in strijd is met hun denkbeelden. Om dat ongemak weg te poetsen, passen we meestal niet onze denkbeelden aan maar laten we informatie maar selectief toe (dat heet het verkleinen van ‘dissonanties’)

Sexual assault/Aanranding

Sexual assault of aanranding wordt nogal eens verward met rape/verkrachting. Er is sprake van aanranding wanneer iemand door geweld of bedreiging met geweld een ander dwingt tot het plegen of het toelaten van seksuele handelingen. Er moet voor de wet dus sprake zijn van dwang. Als er sprake is van verkrachting moet volgens de Nederlandse wet het lichaam zijn binnengedrongen.

BDSM

BDSM staat eigenlijk voor zes verschillende dingen:

• BD Bondage & Discipline
• DS Dominance & Submissive
• SM Sadisme & Masochisme

Heel belangrijk: BDSM gaat dus niet over het dwingen van een ander tot seks. Beide partners moeten ingestemd hebben (vaak zelfs schriftelijk) met welke seksuele handelingen ze wel en niet willen uitvoeren. Dwang – mits gecommuniceerd! – kan daarbij horen, maar wel binnen afgesproken grenzen. Communicatie tussen partners – en het respecteren van elkaars grenzen en wensen – is dus het allerbelangrijkste. Vaak spreken partners ook een ‘safe word’ af waarmee ze op ieder moment het spel kunnen stoppen.

Safe space

Een ruimte waarin leden van een gemarginaliseerde groep samen kunnen komen om in alle veiligheid te praten en ervaringen te delen. Die ervaringen kunnen bijvoorbeeld over racisme gaan maar ook over seksisme. De ruimte hoeft trouwens niet echt te bestaan: ook een chatroom op internet kan een ‘safe space’ zijn. Het idee achter de plekken is dat mensen zich vrij voelen om zich te uiten, zonder daarbij bang te zijn voor veroordelende reacties van anderen.

Queer

De term queer is in eerste instantie ontstaan als belediging en werd gebruikt voor het bespotten van homo’s. Inmiddels is de term door de LGBT+-gemeenschap teruggekaapt en de betekenis is nu zodanig veranderd, dat queer door veel mensen als verzamelnaam of parapluterm wordt gebruikt voor de LGBT+-gemeenschap

LGBTQ+ community/gemeenschap

De verzamelnaam voor lesbian, gay, transgender, biseksueel en queer of ‘questioning’ (zoekend). Vaak wordt er een plusje achter de afkorting gezet omdat onder de queer-gemeenschap nog veel meer seksualiteiten en voorkeuren vallen, zoals aseksueel of panseksueel. Helemaal volledig is de reeks LGBTTTQQIAA.

Transfobie

Vijandig en discriminerend gedrag gericht op mensen die transgender of transseksueel zijn. Dit uit zich op verschillende manieren, waaronder het buitensluiten van transgenders en transseksuelen in toiletten en kleedkamers, maar ook fysiek en verbaal geweld en verkrachting.

Glass ceiling/Glazen plafond

Het glazen plafond is een metafoor voor de onzichtbare barrière die het doorstromen van vrouwen en etnische minderheden naar topfuncties binnen bedrijven en overheden belemmert. De term ‘glazen plafond’ wordt gebruikt omdat vrouwen de topfunctie kunnen zien, maar er net niet bij kunnen en hierdoor dus kansen op promoties en vooruitgang mislopen.

Glass cliff/Glazen klif

Tijdens een crisis hebben vrouwen een grotere kans om een topfunctie te krijgen, maar daardoor is hun kans op falen ook groter. Vaak wordt de schuld bij een vrouwelijke leider gelegd wanneer het haar niet lukt om een bedrijf dat op het randje van faillissement staat, nog te redden. Maar we zien de glazen klif ook terug in de politiek. Een goed voorbeeld hiervan is het naar voren schuiven van Theresa May als premier van het Verenigd Koninkrijk na het EU-referendum, die hierdoor die zondebok is geworden van de Brexit-onderhandelingen.

Loonkloof

Op basis van wat er tussen jouw benen zit, verdien jij naar alle waarschijnlijkheid gemiddeld 19% minder dan jouw mannelijke collega. En als jij één van de gelukkigen bent (intersectioneel gezien) en jij ook nog van kleur bent, wordt dit verschil alleen maar groter.

Papadag

GroenLinks-leider Jesse Klaver gaf de term flinke bekendheid toen hij aankondigde op vrijdag voor z’n kinderen te willen zorgen. Veel feministen vinden de term ‘papadag’ problematisch. ‘Papadag’ zou suggereren dat vaders maar één specifieke dag per week voor hun kinderen hoeven te zorgen en dat de moeders – je raadt het al – de rest van de week de verzorging maar op zich moeten nemen.

Sugardaten

Ook wel eens ‘transactionele liefde’ genoemd. Een oudere man of vrouw betaalt een jongere man of vrouw om op date te gaan. Dit kan voor een enkele afspraak zijn maar ook voor meer dates. Hier hoeft overigens helemaal geen seks aan te pas te komen; dit wordt vaak van tevoren al afgesproken tussen de partners.

Sekswerker (geuzenaam: hoer)

Is werkzaam in de prostitutie. De sekswerker kan zich tegen betaling beschikbaar stellen voor seksuele handelingen.

Slet

Vrouw die seks heeft en ervan geniet. Vrouw die geen seks heeft en een veel te kort rokje draagt. Vrouw die je iets te lang aanstaart, volledig bedekt behalve de ogen vrij. Ja, jullie zijn allemaal een slet als het aan het patriarchaat ligt. De term slet is bovenal een mythe bedacht om vrouwen weg te zetten als irrationele overseksuele wezens die een gevaar zijn voor de man.

Intersectionaliteit

Het grote I-word dat de vierde feministische golf definieert. Intersectionaliteit als term is bedacht door de academicus Kimberlé Crenshaw. Intersectionaliteit gaat over assen van identiteit. Dat klinkt moeilijk, maar als je een zwarte vrouw bent ervaar je over het algemeen dus zowel seksisme als racisme. Intersectionaliteit is een theorie om uit te leggen hoe deze twee ‘marginalisaties’ samen vallen en hoe verschillende soorten discriminatie dus samen moeten worden bestreden. Crenshaw (een zwarte vrouw) gebruikte als voorbeeld een conflict tussen zwarte vrouwen en een autofabriek. De fabriek ontkende racistisch of seksistisch te zijn, ze hadden ten slotte zwarte mannen op de fabrieksvloer en witte vrouwen op kantoor. Crenshaw wees er terecht op dat een enkelvoudige focus op racisme óf seksisme dan niet voldoende is om de discriminatie van de zwarte vrouw aan te pakken.

PoC / WoC / wlw (afkortingen dus)

‘PoC’ is een Amerikaanse afkorting die staat voor People of Colour, oftewel mensen van kleur – hier gaat het dus om alle mensen die niet wit zijn. ‘WoC’ staat in het zelfde rijtje afkortingen en staat voor vrouwen van kleur – alle niet witte vrouwtjes dus. Wlw heeft weer te maken met seksualiteit. Het is een parapluterm voor ‘all women who love women’ – vrouwen die van vrouwen houden – denk aan lesbiennes, biseksuele en panseksuele vrouwen.

Cisgender

Tegenhanger van transgender zoals heteroseksueel de tegenhanger is van homoseksueel. Het woord ‘cis’ is een voorvoegsel afkomstig uit het Latijn en betekent ‘aan deze kant’, als tegenhanger voor het woord trans ‘aan de andere kant’. Cisgender betekent dat je genderidentiteit overeenkomt met het geslacht/gender dat je is toegewezen. Oftewel, je bent lichamelijk geboren als vrouw en voelt je ook vrouw.

Bechdeltest

Een test om seksisme in fictie te testen, bedacht door de Amerikaanse cartoonist Alison Bechdel. Het idee van de test is heel simpel. Voldoet de film/serie/tekst aan de volgende 3 criteria? 1. Bevat het verhaal minimaal twee vrouwen en hebben ze namen? 2. Praten de vrouwen met elkaar? 3. Praten ze met elkaar over meer dan alleen een man? Een groot percentage van de Amerikaanse blockbusters ‘zakt’ voor deze test.

White privilege/Wit privilege

De onverdiende bevoorrechting die je geniet in het alledaagse leven op basis van de witte kleur waar je mee geboren bent. Niet te verwarren met blank want blank stamt uit koloniale tijden – slavenhouders noemden zichzelf blank – en heeft de bijbetekenis van ‘rein’ en ‘onschuldig’ ten opzichte van donker.

Excuustruus

Word jij alleen maar in jouw functie getolereerd om de schijn van seksisme te vermijden? Meld je nu bij het meldpunt discriminatie, want Truus is ook zonder excuus goed genoeg. Een excuustruus gaat vaak over vrouwen op hoge functies, die het glazen plafond hebben ‘doorbroken’ maar enkel hun functie bekleden op basis van hun ‘vrouw-zijn’. Het wordt als belediging gebruikt.

Sorry

Sorry gebruik je ter verontschuldiging omdat je iets fout hebt gedaan, niet omdat er van je verwacht wordt dat je het zegt. Niet te vaak gebruiken dus. Zie ook punt 13 van ons Manifest: We zeggen geen sorry – Wij verontschuldigen ons niet voor wie wij zijn, en wij laten ons niet wegcijferen.