Beste Meneer Buma,
Normaal gesproken is een plekje in #HalloMeneer een dubieus privilege, voorbehouden aan de meest vervelende witte oude mannen die ik kan vinden. U heeft geluk, het was een rustige week. Wat ik bij u bespeur is eerder iets dat sluimert op de achtergrond. Misschien geen reden voor grote ophef, maar daarom niet minder kwalijk.
Ik lees in Trouw hoe u het nationalisme en het patriottisme wil omarmen. Een bijzonder originele gedachte. U pleit in een christendemocratenblaadje voor ‘gezonde vaderlandsliefde en dominantie van de joods-christelijke cultuur als het fundament van onze samenleving’. Dat patriottisme moeten we vooral via het onderwijs aan jonge generaties over zien te dragen. In eerste instantie lijkt daar niet zo heel veel mis mee, tot je erover gaat nadenken.
Ik dacht dat we in Nederland qua vaderlandsliefde al best best goed bedeeld waren met onze ‘Ik Hou Van Holland’-tulpen en klompengekte. Maar dan eerder een soort bakvissenliefde, zoals tieners die knuffelen met een One Direction-dekbed en iedereen die iets negatiefs over Harry Styles zegt collectief lynchen op Twitter. Ik bedoel, we praten dolverliefd over de Gouden Eeuw en onze ‘VOC-mentaliteit’ maar worden woedend als iemand het heeft over de landen die we uitgebuit hebben, de slaven die we verhandeld hebben, en de lijken waar we overheen zijn gestapt. Meneer Buma: prima dat u zegt dat we van onszelf en ons vaderland moeten gaan houden. Maar laten we dan ook van onszelf houden, precies zoals we zijn. Inclusief cellulitis, pukkels en volkerenmoord. En laten we dan ook vrijgevig zijn met wie er bij die ‘wij’ hoort.
Maar iets doet me denken dat ‘gezonde vaderlandsliefde’ (een walgelijk patriarchale term trouwens, maar goed) er voor u anders uit zou zien. Verplicht iedere ochtend het volkslied zingen bij de Nederlandse vlag, bijvoorbeeld. Een soort inburgeringscursus over hoe awesome onze joods-christelijke traditie is. Lessen over wat er binnen die traditie past en vooral natuurlijk over wie zich eens even heel snel moet gaan aanpassen. Onze al lichtelijk ongezonde dosis vaderlandsliefde wordt nog leuker als de politiek mag gaan opleggen wat patriottistisch is. Ik ben niet de enige bij wie dit ‘MURICA!’-achtige associaties oproept, de vergelijking met senator McCarthy en zijn klopjacht naar ‘on-Amerikaanse activiteiten’ is snel gemaakt. Want hoewel uw ‘leidende cultuur’ in het artikel nogal algemeen en humanistisch beschreven wordt, legitimeert u met uw terminologie een lelijk soort populistisch nationalisme.
Het geniepige met dit soort overheidsopgelegde vaderlandsliefde is dat het eigenlijk alleen een ‘Wij’ creëert om duidelijk te maken wie ‘De Ander’ is. Ook u schrijft in uw artikel dat u deze opleving van patriottisme vooral nodig acht vanwege de toestroom van vluchtelingen die onze maatschappij dreigen te ‘ontwrichten’. Wanneer je een cultuur superieur acht en op een voetstuk zet, doe je dat vooral om andere culturen inferieur te maken. Dan ben je niet bezig met bruggen bouwen, maar met mensen buitensluiten. Iedereen die het vervolgens niet eens is met uw definitie van onze superieure samenleving is een vieze vuile cultuurrelativist. En dat terwijl de Patriottenbeweging uit de 18e eeuw juist streed voor de burgerrechten van protestanten, joden, katholieken en dissidenten. De moslims van vroegah, zeg maar.
U ziet uw pleidooi voor Gezonde Hollandsche Vaderlandsliefde als een gedeeld cultureel fundament van gedeelde normen en waarden. Normen en waarden! Ik dacht al, waar blijven ze. Maar uw eigen achterban vroeg op dezelfde dag dat uw artikel gepubliceerd werd, juist publiekelijk om meer barmhartigheid, gastvrijheid, compassie en naastenliefde. ‘Diegene die wij de Heer van de kerk noemen, en de Heer van de wereld, wás een dakloze vluchteling.’ Daar staat u dan, met uw joods-christelijke normen en waarden te pleiten voor een uitkleding van het vluchtelingenverdrag. Of zoals de parlementaire journalisten het op Radio 1 analyseerden, u zet met deze koers toch een beetje in op ‘PVV Light’ en ‘rechtser dan de VVD’. Uw CDA is in ieder geval geen partij die wat mij betreft recht van spreken heeft als het gaat over hoe we met elkaar om moeten gaan.
Mijn probleem met uw vorm van patriottisme is dat u van bovenaf een identiteit wilt opdringen, terwijl onze belangrijkste gedeelde norm is dat iedereen het lekker zelf mag weten. De Nederlandse traditie is namelijk de vrijheid van religie. De vrijheid van meningsuiting. Spinoza, weet u wel. Waar dacht u dat die joden vandaan komen in uw joods-christelijke traditie? Diezelfde joden die eeuwenlang verdrukt en gemarginaliseerd werden, maar die nu worden gebombardeerd tot kern van ‘onze’ traditie. Een beetje gênant eigenlijk. Ook dat waren vluchtelingen.
Laat me één ding duidelijk maken: ik ben hier niet om ‘Weg Met Ons!’ te roepen. Dat ik het lekker zelf mag weten is namelijk de grootste reden waarom ik over het algemeen blij ben dat ik in Nederland woon. Een land dat ik als vrij ervaar, dat naar buiten durft te kijken en waar iedereen zelf mag kiezen hoe ze hun leven inrichten. Joods, christelijk, moslim, protestant, marxist, atheïst, veganist, feminist, Feyenoordsupporters, bakfietsmoeders, kristalzegelspaarders en vliegtuigspotters. Ons belangrijkste gedeelde culturele fundament wordt gedefinieerd in de absolute vrijheid om onszelf te definiëren. Dat, meneer Buma, is pas een awesome traditie.
Pingback: Hallo Meneer: Buma, alweer – Vileine.com